Πάμε σινεμά (Οι ταινίες της εβδομάδας 22-4-2017)

Σπουδαίο ταλέντο της ζωγραφικής, πρωτοπόρος τους κινήματος Unism, αγαπημένος δάσκαλος των μαθητών του στην Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών της Πολωνίας, βετεράνος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου όπου έχασε ένα πόδι και ένα χέρι, σκέψη ελεύθερη και δημιουργική, ο Βλάντισλαβ Στρεμίνσκι (1893-1952) δεν δέχτηκε ποτέ και κανέναν πάνω από το κεφάλι του. Πάλεψε με νύχια και με δόντια να ξεφύγει από την ασφυξία που του επέβαλε το σταλινικό καθεστώς στην πατρίδα του την Πολωνία και τελικά έχασε τον πόλεμο με το Σύστημα πεθαίνοντας μόνος σε ένα νοσοκομείο του Λοτζ έχοντας καταρρεύσει στον δρόμο σαν αδέσποτο σκυλί. Στην ιδεολογία αυτού του ηρωικού προσώπου που σήμερα δεν είναι τόσο γνωστό όσο θα έπρεπε να είναι, βρίσκονται συμπυκνωμένες όλες οι απόψεις του Αντρέι Βάιντα για το τι σημαίνει Τέχνη (όπου διάλογος και αντίλογος επιβάλλονται) αλλά και για το πώς οφείλει να λειτουργεί ένας γνήσιος καλλιτέχνης που σέβεται τον εαυτό του και τα όσα λέει ότι υπερασπίζεται. Ετσι λοιπόν ο σκηνοθέτης υποκλίνεται με σεβασμό στη «δονκιχωτική» αυτοθυσία του Στρεμίνσκι (που υποδύεται ένας εξαιρετικός Μπόντουσλαβ Λίντα), αναμοχλεύοντας με το ίδιο πάθος αν και για τελευταία φορά στη ζωή του – καθώς έφυγε πέρυσι από τη ζωή σε ηλικία 90 ετών, αφήνοντας πίσω του ένα πλούσιο έργο που θα μείνει αθάνατο – ένα ζωτικής σημασίας θέμα που δεν έπαψε ποτέ να τον απασχολεί. Βαθμολογία: 3

Μοιρασμένη σε δύο χρόνους, κάπου στον 17ο αιώνα και στο σήμερα, η προτελευταία ταινία του Μάρκο Μπελόκιο είναι ένας γοητευτικός στην όψη γρίφος, με φόντο τη φυλακή ενός μοναστηριού στο χωριό Μπόμπιο της Τοσκάνης, ένα σημείο της Ιταλίας που έχει σημαδέψει τον σκηνοθέτη από τα παιδικά χρόνια του (εκεί εξάλλου γύρισε και την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του «Γροθιές στην τσέπη»). Στον 17ο αιώνα, ένας μοναχός (Πιερ Τζόρτζιο Μπελόκιο, ο γιος του σκηνοθέτη) αναζητεί τον λόγο για τον οποίο ο επίσης μοναχός αδελφός του αυτοκτόνησε, άρα δεν μπορεί να ταφεί σε ιερό έδαφος. Στο μοναστήρι κυκλοφορεί η θεωρία ότι το μυστικό βρίσκεται σε μια μοναχή (Λιντίγια Λίμπερμαν) που υπόκειται σε μαρτύρια ως δαιμονισμένη. Στο σήμερα, ένας εφοριακός που υποδύεται και πάλι ο Π. Τζ. Μπελόκιο, προσπαθεί να μεσολαβήσει στην πώληση του ίδιου μοναστηριού σε έναν πάμπλουτο ρώσο επιχειρηματία – αν και εμπόδιο σε αυτή την προσπάθεια φαίνεται να είναι ένας ηλικιωμένος κόμης (Ρόμπερτ Χερλίτζκα) που κατοικεί μέσα στο μοναστήρι. Τίποτε δεν λέγεται ξεκάθαρα, όλα βρίσκονται στη σκιά και στην ομίχλη, και αυτή ακριβώς φαίνεται να είναι η πρόθεση του Μπελόκιο, ο οποίος αν κάνει κάτι θαυμάσια είναι να αξιοποιήσει τον μυστικισμό του χώρου και να υποβάλει τον θεατή σε μια οπτικοακουστική εμπειρία στην οποία το παρελθόν συγκρούεται με το παρόν και κάθε ερμηνεία είναι «ανοιχτή». Το κάνει συχνά και το κάνει καλά, αρκεί να θυμηθεί κανείς ταινίες του όπως το «Χαμόγελο της μητέρας μου» ή το «Mal sisters», το οποίο επίσης γυρίστηκε στο Μπόμπιο. Βαθμολογία: 3

Προβάλλεται επιτέλους και στην Ελλάδα (στο πλαίσιο των προβολών του αφιερώματος Camera Documento) το ύψιστης σημασίας, αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ για τις θηριωδίες των Γερμανών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το οποίο βασίζεται στο ντοκιμαντέρ «German Concentration Camps Factual Survey» («Γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης – Πραγματική έρευνα») που γυρίστηκε το 1945 με τη συμμετοχή αρκετών βρετανών κινηματογραφιστών, ανάμεσα στους οποίους και ο Αλφρεντ Χίτσκοκ. Λόγια δεν αρκούν για την περιγραφή της καταγραφής των εμπειριών των βρετανών στρατιωτών όταν βρέθηκαν μπροστά στη φρικτή αλήθεια του Ολοκαυτώματος βοηθώντας επιζώντες που τους φιλούσαν τα χέρια και θάβοντας τα εκατοντάδες χιλιάδες πτώματα. Αυτό το «τώρα καταλαβαίνω γιατί πολεμώ» που εξομολογείται στην κάμερα ένας στρατιώτης προσπαθώντας να κρύψει τον σπαραγμό του, τα λέει όλα. Σοκ από την πρώτη σκηνή μέχρι την τελευταία, το ντοκιμαντέρ «Θα πέσει η νύχτα» (σε αφήγηση Ελενα Μπόναμ Κάρτερ) είναι στην ουσία μια άκρως παραστατική σύνοψη των παρασκηνίων της δημιουργίας του «German Concentration Camps Factual Survey» και μάλιστα ολοκληρώθηκε μετά από 70 ολόκληρα χρόνια, όταν το 2008 το Βασιλικό Πολεμικό Μουσείο ανακάλυψε μια χαμένη κόπια του αρχικού υλικού. Βαθμολογία: 3 ½

Στην τελευταία ταινία του Σουηδού Ντανιέλ Εσπινόζα («Το καταφύγιο») ο αποδεκατισμός των μελών μιας διαστημικής αποστολής που έχει αναλάβει να φέρει στη Γη δείγματα ζωής από τον Αρη θυμίζει αρκετά τη λογική του κλασικού θρίλερ επιστημονικής φαντασίας «Αλιεν: Ο επιβάτης του Διαστήματος» του Ρίντλεϊ Σκοτ. Ωστόσο, ο Εσπινόζα κατορθώνει να αφήσει το δικό το αποτύπωμα στο είδος συνδυάζοντας έντεχνα τον ρεαλισμό στην αφήγηση με οπτικοακουστικά εφέ που συναρπάζουν. Με ένα εντελώς απρόβλεπτο τέλος που θυμίζει πολύ καλό επεισόδιο της αξέχαστης σειράς «Επόμενος Σταθμός: Η Ζώνη του Λυκόφωτος», το «Life»  είναι μια άκρως απαισιόδοξη ματιά πάνω στους κινδύνους που κρύβονται πίσω από την ανάγκη του ανθρώπου να σπάσει το μυστήριο του «αγνώστου» και να ανακαλύψει πράγματα που πολύ απλά δεν μπορεί να διαχειριστεί (παίζουν: Τζέικ Γκίλενχααλ, Ράιαν Ρέινολντς, Ρεμπέκα Φέργκιουσον κ.ά.). Βαθμολογία: 3

Ταινία περιπλάνησης με κοινωνικοπολιτικό προσανατολισμό, η «Βόλτα στη Γαλλία» έχει κεντρικά πρόσωπα τον Φαρούκ (Σαντέκ), έναν εικοσάχρονο ράπερ προερχόμενο από τα «βρώμικα» προάστια του Παρισιού, και τον Σερζ (Ζεράρ Ντεπαρντιέ), έναν συνταξιούχο εργάτη, πατέρα φίλου του πρώτου. Για λογαριασμό του φίλου του, ο Φαρούκ συνοδεύει τον Σερζ σε ένα ταξίδι στη Γαλλία, κατά τη διάρκεια του οποίου ο δεύτερος στοχεύει να ζωγραφίσει όλα τα λιμάνια που είχε ζωγραφίσει ο κλασικός ζωγράφος Ζοζέφ Βερνέ. Οπως το περιμένεις κάποια στιγμή θα γεφυρωθεί το χάσμα που χωρίζει αυτόν τον υπέρβαρο, συντηρητικό εθνικιστή που αναζητεί επί ματαίω τις δόξες του παρελθόντος από τον λιγομίλητο νεαρό αντικομφορμιστή που θα μπορούσε να είναι εγγονός του. Ο τρόπος με τον οποίο αυτό θα γίνει όμως είναι που τελικά αξίζει σε αυτή την όχι ακριβώς ευχάριστη ούτε ακριβώς στενάχωρη ταινία που δεν κρύβει τη βαθιά μελαγχολία της για την κατάντια μιας χώρας που κάποτε αποτελούσε σύμβολο της εξίσου παρηκμασμένης ηπείρου της. Βαθμολογία: 3

– «Τα μυστήρια του Ιερώνυμου Μπος» («El Bosco. El jardín de los sueños», Ισπανία/ Γαλλία, 2016) του Χοσέ Λουίς Λόπεζ Λιβάρες. Οσοι ενδιαφέρονται για μια εκ βαθέων ανάλυση του έργου του ολλανδού ζωγράφου Ιερώνυμου Μπος (1450-1526) που θεωρήθηκε ο «επινοητής τεράτων και χιμαιρικών οπτασιών», αυτό το ντοκιμαντέρ που εστιάζει στον «Κήπο των Επίγειων Απολαύσεων», τον πιο διάσημο πίνακά του, είναι η ταινία τους. Για τον Μπος μιλούν μεταξύ άλλων οι Σαλμάν Ρούσντι, Ορχάν Παμούκ, Μισέλ Ονφρέ, Λουντοβίκο Εϊνάουντι και Ουίλιαμ Κρίστι.

– «Ο κύριος Τίποτα» («Norman», ΗΠΑ, Ισραήλ, 2017) του Τζόζεφ Σένταρ. Στον ρόλο του τίτλου ο Ρίτσαρντ Γκιρ υποδύεται τον ανθρωπάκο που θα συνδεθεί με έναν ισραηλινό πολιτικό (Λίορ Ασκενάζι), θα νομίσει ότι έπιασε την καλή και θα μπλέξει σε μεγάλες περιπέτειες προκαλώντας μια εκτός ελέγχου αλυσιδωτή αντίδραση.

– «Ares: Κίνδυνος στο Παρίσι» («Ares», Γαλλία, 2016) του Zαν Πατρίκ Μπενέ, με τον σουηδό ηθοποιό Ολα Ραπάσε στον ρόλο ενός ανθρώπου που προσπαθεί να σώσει την αδελφή και τις ανιψιές του στην κατεστραμμένη Γαλλία του 2035, όπου ο πληθυσμός ζει στον λήθαργο ενός τηλεοπτικού σόου με βίαιες μέχρι θανάτου μάχες.

-«Ηνωμένες Πολιτείες της αγάπης» («United States of love», Πολωνία, 2016) του Τόμας Βασιλέφσκι. Στην τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του, ο πολωνός σκηνοθέτης συνθέτει τα πορτρέτα τεσσάρων γυναικών, μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, στην αποδεσμευμένη από τον κομμουνιστικό έλεγχο Πολωνία. Βραβείο Σεναρίου στο 66ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου (Παίζουν: Γιούλια Κιγιόφσκα, Μαγκνταλένα Τσιελέτσκα κ.α.)

-«Πέντρο Νούλα» (Ελλάδα, 2016) του Κάρολου Ζωναρά. Προσπαθώντας να θυμηθεί ποιος είναι, ένας άνδρας που έχει χάσει τη μνήμη του (Κωνσταντίνος Ασπιώτης) μπλέκει με περίεργες φιγούρες του αθηναϊκού υποκόσμου. Συμπαθητική προσπάθεια στο trashy θρίλερ από τον δημιουργό ταινιών όπως οι «Γιος του Τσάρλι» και «Μπιγκ χιτ» που προβάλλονται στο ίδιο πρόγραμμα αποκλειστικά στην Αλκυονίδα.

– «Μπάντι ο ροκ σταρ» («Rock dog», ΗΠΑ/ Κίνα, 2016) του Ας Μπράνον. Οταν ένα ραδιόφωνο πέφτει από τον ουρανό στα χέρια ενός θιβετιανού μαστίφ, εκείνο θα αποφασίσει να φύγει από το σπίτι του για να γίνει μουσικός, προκαλώντας ένα σωρό απρόσμενα γεγονότα. Κινούμενα σχέδια εμπνευσμένα από το κόμικ του διάσημου ροκ σταρ της Κίνας Ζενγκ Τζουν.