Ανεξάντλητες οι ιστορίες για την Αθήνα που βγαίνουν στην επιφάνεια με διάφορες αφορμές. Ιστορίες λησμονημένες για τους σημερινούς κατοίκους, ακόμη και αν αφορούν κεντρικότατα σημεία της πρωτεύουσας όπως η πλατεία Συντάγματος.
του Νίκου Βατόπουλου
Πόσοι κάτοικοι της Αθήνας γνωρίζουν τις οικογενειακές διαδρομές πίσω από κτίρια που γεννήθηκαν και χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου και που μαρτυρούν τους κύκλους ζωής που δίνουν βάθος και ατμόσφαιρα σε μια πόλη; Η ιστορία μας σήμερα αφορά τη γωνία της Καραγεώργη της Σερβίας με την πλατεία Συντάγματος, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το παλαιότερο σωζόμενο κτίριο της πλατείας.
Ολα τα κτίρια του 19ου αιώνα έχουν εδώ και χρόνια κατεδαφιστεί και μόνο το γνωστό ως Μέγαρο Πάλλη (ή Πάλη) στέκεται στο ίδιο σημείο από το 1910-1911 όταν χτίστηκε με σχέδια του περίφημου αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά. Το κτίριο το γνωρίζουν οι νεότεροι ως ναυαρχίδα των καταστημάτων Public (μετά την πώλησή του από τους τελευταίους ιδιοκτήτες στην εταιρεία Regata A.E.).
Ομως, το Μέγαρο Πάλλη είναι ένα «καινούργιο» κτίριο για την πλατεία Συντάγματος, παρότι μετράει πάνω από έναν αιώνα ζωής, γιατί πριν από αυτό και στην ίδια θέση υπήρχε άλλο αρχοντικό, γνωστό στους ιστορικούς της Αθήνας από παλιές φωτογραφίες και καρτ ποστάλ.
Ας γίνει σαφές αρχικά, ότι «το Μέγαρο Πάλλη δεν είχε ποτέ καμία σχέση, ούτε ήταν ποτέ στην ιδιοκτησία της οικογένειας Πάλλη του γνωστού χαρτοπωλείου Πάλλης & Κοτζιάς που η έδρα του ήταν στην οδό Ερμού 8». Μας το διευκρινίζει η κυρία Μαρία Σκλαβούνου, δισέγγονη της Φάνης Πάλη, που μετά το 1889 είχε την απόλυτη κυριότητα του παλιού κτιρίου σε αυτήν τη θέση.
Γωνία Καραγεώργη της Σερβίας και πλατείας Συντάγματος, πριν χτιστεί το κτίριο που ξέρουμε σήμερα, υπήρχε μια μονοκατοικία «που ανήκε στον Φίλιππο Πάλη (το όνομα γραφόταν με ένα λ σε παλαιότερες εποχές και έτσι είναι γραμμένο και στον οικογενειακό τάφο στο Α΄ Νεκροταφείο)». Η κυρία Μαρία Σκλαβούνου μάς διηγείται:
«Ο Φίλιππος Πάλης ήταν γιατρός, γιος του Αλεξίου Πάλη, γιατρού και καθηγητή του Εθνικού Πανεπιστημίου Αθηνών (που ήταν το μόνο που υπήρχε τότε) και εξάδελφος του Αλεξάνδρου Πάλλη, λογοτέχνη, μεταφραστή και δημοτικιστή.
Γεννήθηκε το 1850 και πέθανε το 1892. Η μονοκατοικία που προϋπήρχε του Μεγάρου και ήταν στην ιδιοκτησία του, υπάρχει σε φωτογραφίες και κάρτες της εποχής. Το 1884 παντρεύτηκε την πρωτότοκη κόρη Αγγλου βαρονέτου, τη Lady Frances Louisa Burrell. Απέκτησαν μαζί τέσσερις κόρες, διαμένοντας πάντοτε στη μονοκατοικία του Συντάγματος. Δεκαοκτώ χρόνια μετά τον θάνατό του, η lady Fanny (Φάνη πια για την Ελλάδα) μετακόμισε, για να κτίσει το Μέγαρο Πάλλη σαν πόρο εισοδήματος για τις κόρες της.
Οι τρεις από τις κόρες της που μετά τον γάμο τους λέγονταν κύριες Μεσσηνέζη, Μπενιζέλου-Ρούφου και Μπαλτατζή, πούλησαν το μερίδιο που κληρονόμησαν, που ήταν το 75% του κτιρίου, στον κύριο Νικολάου και νοικιαζόταν από τότε εξ αδιαιρέτου. Η μία από τις κόρες, η Ειρήνη, σύζυγος του συνθέτη κλασικής μουσικής Δημητρίου Λιάλιου, διατήρησε το δικό της μερίδιο και το κληροδότησε στα τρία τέκνα της. Και οι κόρες του κ. Νικολάου, κυρίες Παπαδάκη, Χανδρή, Μαύρου και Τσεν, διατήρησαν το εξ αδιαιρέτου μερίδιό τους».
Οπως μας πληροφορεί η κυρία Μαρία Σκλαβούνου, «το γήπεδο όπου χτίστηκε η μονοκατοικία Πάλη αποτελείτο από μικρότερα κομμάτια. Βρισκόταν στη θέση που τότε λεγόταν Βουβουνίτσα και ήταν στην ιδιοκτησία του Οθωμανού Αλή Ρήγα. Αγοράστηκαν το 1831 από τον Γερμανό φαρμακοποιό Αδόλφο Μαν και πουλήθηκαν σταδιακά μεταξύ 1840 και 1845 στον Λεωνίδα Σμόλεντς, πατέρα του Κωνσταντίνου Σμολένσκη (και αυτοί έγραφαν το όνομά τους με διαφορετικούς τρόπους), ήρωα του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, κατά τον οποίον πήγε ως εθελόντρια αδελφή και η προγιαγιά μου Φάνη Πάλη.
Ο Σμόλεντς πούλησε το συνολικό οικόπεδο το 1849 στον Αλέξιο Πάλλη, ο οποίος έχτισε την παλαιά μονοκατοικία. Το 1889 η Φάνη Πάλη αγόρασε τα μερίδια που κατείχαν οι αδελφές τού Φιλίππου και αυτό του Φιλίππου και απέκτησε την απόλυτη κυριότητα της οικίας και του οικοπέδου».
πηγή:Έντυπη Καθημερινή
