Είχα κάνει έναν κύκλο από την Πατησίων προς την πλατεία Αττικής και είχα δει θαυμάσια κτίρια, από διάφορες περιόδους του 20ού αιώνα, αλλά ένα μικρό σπιτάκι, ταπεινό όσο δεν παίρνει, σε ένα δρόμο εντελώς άσημο και χωρίς να έχει κανένα ενδιαφέρον ή ομορφιά, μου τράβηξε το ενδιαφέρον.
του Νίκου Βατόπουλου
Μπορώ να πω ότι με συγκίνησε, καθώς μέσα στην ερημιά του και την πλήρη εγκατάλειψή του, για να μη μιλήσει κανείς για το προδιαγεγραμμένο τέλος του, το μικρό αυτό σπίτι είχε μια βουβή δύναμη.
Ηταν ένα από τα πολλά που κάποτε έβλεπε κανείς σε όλες τις γειτονιές. Το είδα στη γωνία Λυσάνδρου και Αριστομένους, ανάμεσα στην Αδμήτου και την Αλκαμένους, σε ένα δηλαδή μεγάλο κομμάτι μιας παλιάς, πολύ παλιάς Αθήνας που άλλαξε άρδην χαρακτήρα και σύνθεση από το 1975 και μετά.
Η οδός Λυσάνδρου είναι μικρή, αλλά ξεγελά καθώς έχει δύο κομμάτια όχι σε απόλυτη ευθεία, ένα πάνω από την Αριστομένους και ένα κάτω με νοητή κατεύθυνση τη Λιοσίων. Αξίζει να περπατήσει κανείς από μακριά για να φτάσει στην ακτίνα του σταθμού μετρό της πλατείας Αττικής, μόνο αν έχει αφιερώσει πριν αρκετό χρόνο σε πεζοπορία έτσι ώστε να εισπνέει επί μακρόν τη βαθιά αθηναϊκότητα των δρόμων κάτω από την Πατησίων προς τον Αγιο Παντελεήμονα και πέρα. Ετσι όταν θα συναντήσει το ταπεινό σπιτάκι της οδού Λυσάνδρου θα είναι έτοιμος και η παρουσία αυτού του μικρού λιθόχτιστου αθηναϊκού σπιτιού να μπορεί να ξετυλίξει τον συμβολισμό της.
Στάθηκα απέναντί του για να το νιώσω μέσα στην ερημιά του και να συναισθανθώ το μικρό του δέμας, καθώς τέτοια μικρά σπιτάκια γέμιζαν άλλοτε τις γειτονιές. Είχαν συνήθως ένα κεντρικό δωμάτιο γενικής χρήσης, ένα μικρό χολ, μία κρεβατοκάμαρα και μία κουζίνα. Στην αυλή βρισκόταν το πλυσταριό. Αυτή ήταν μια κοινωνική πραγματικότητα για χιλιάδες οικογένειες για πολλές δεκαετίες και σήμερα, δεν στέκεται κανείς νοσταλγός της δύσκολης καθημερινότητας αλλά παρατηρητής της πόλης που αλλάζει.
Το μικρό αυτό σπίτι στεφανώνεται σήμερα από δύο μόνο ακροκέραμα, τα μόνα που έμειναν από την κεραμική φρίζα. Ο σοβάς έχει την κλασική αθηναϊκή ώχρα και τα παράθυρα πλαισιώνονται από δωρικές παραστάδες. Ηταν ένα από τα ταπεινότερα που είδα καθώς βάδιζα από την Ομόνοια κατά μήκος της Πατησίων έως ότου συναντήσω την οδό Κοδριγκτώνος.
Σε αυτόν, τον άλλοτε λαμπρά αστικό δρόμο, έστριψα αριστερά και κατηφορίζοντας κάτω από τις ψευδοακακίες είδα τα γνώριμα όμορφα κτίρια. Αν περάσετε, σταθείτε στις μεσοπολεμικές πολυκατοικίες στους αριθμούς 58 και 60. Νιώθεις γεμάτος Αθήνα, καθώς η Κοδριγκτώνος οδηγεί στον Αγιο Παντελεήμονα. Οι αποστάσεις είναι μικρές και γίνεται κατανοητή η ευκολία με την οποία οι παλιοί Αθηναίοι διέσχιζαν την πόλη με τα πόδια, εκτός βέβαια από λόγους οικονομίας.
Στην πλατεία Αγίου Παντελεήμονα, ο δήμος κάνει εργασίες και θα δείτε (και πάλι) την όμορφη οδό Υγείας. Στη Μιχαήλ Βόδα καμαρώστε τις φουντωτές ψευδοακακίες και πάρτε την Πιπίνου, κάτω από πράσινο θόλο επίσης. Σκόρπιες διπλοκατοικίες του Μεσοπολέμου συμπυκνώνουν ένα λεξιλόγιο ιστορικού βάθους, αλλά πού και πού υπάρχουν και πολύ ιδιαίτερα σπίτια.
Είχα χορτάσει αστική Αθήνα και παρά τις διαρκείς διαπιστώσεις για την κακοποίηση της περιοχής (ιδίως αν έχει τύχει να δει κανείς παλιές φωτογραφίες, να έχει ακούσει διηγήσεις ή, ακόμη καλύτερα, να έχει δικά του βιώματα), ήμουν έτοιμος να ολοκληρώσω τον αθηναϊκό μου περίπατο. Τυχαία βρήκα την οδό Λυσάνδρου, καθώς ήθελα να κατευθυνθώ προς την Αγορακρίτου και από εκεί στη Λιοσίων και στο μετρό. Κοντοστάθηκα όμως να εξερευνήσω αυτόν τον μικρό δρόμο, που στην αριστερή πάνω γωνία κρατούσε ακόμη αυτό το αθηναϊκό θραύσμα. Ενα μικρό, κλειστό σπίτι με δύο μόνο ακροκέραμα.
πηγή: Έντυπη Καθημερινή
