Στο σημερινό άρθρο μας […]θα αφιερώσουμε λίγο χρόνο σε κάτι «αγαπημένο» από τα παλιά και νυν διαφοροποιημένο, που δεν είναι άλλο από το θέμα της υπεραξίας μεταβίβασης επιχειρήσεων ή μεριδίων.
του φοροτεχνικού Παναγιώτη Παντελή (σε συνεργασία με τους φοροτεχνικούς Ηλία Χατζηγεωργίου και Βασίλη Χατζόπουλο)
Το θέμα προκαλεί ακόμη πονοκέφαλο στους συναδέλφους και φυσικά στους άμεσα ενδιαφερόμενους επιχειρηματίες, τρία χρόνια από την εφαρμογή του Ν.4172/2013. Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 43 του Ν.4172/2013 το εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου φορολογείται με συντελεστή 15%.
Με την εφαρμογή βέβαια του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος από 1/1/2014 καταργήθηκαν όλες οι διατάξεις του παλιού Ν.2238/1994, άρα κατ’ επέκταση και ο τότε τρόπος υπολογισμού της υπεραξίας. Μάλιστα καταργήθηκε και η επίπονη για όλους μας διαδικασία συμπλήρωσης του σχετικού εντύπου, αλλά και η ακόμη ποιο επίπονη εφάπαξ πληρωμή του φόρου που υπολογιζόταν από το περιβόητο έντυπο.
Σίγουρα αρκετοί συνάδελφοι από εμάς θα έψαχναν να βρουν στοιχεία από επιχειρήσεις που δεν είχαν καμία σχέση με αυτές, προκειμένου να συμπληρώσουν το σχετικό έντυπο κι έτσι να μπορέσει να ανοίξει η νέα επιχείρηση.
Πόσα μαγαζιά έμεναν κλειστά για διάστημα έξι μηνών προκειμένου να μην υπάρχει θέμα υπεραξίας, λόγω του ότι ο προηγούμενος ενοικιαστής έτυχε να ασκεί την ίδια δραστηριότητα;
Ποιος από εμάς δεν θυμάται τις περιβόητες υπεύθυνες δηλώσεις για το διάστημα που ήταν κενό το κατάστημα ή ποιος ήταν πριν και τι δραστηριότητα είχε;
Με τον Ν.4172/2013 ουσιαστικά καταργήθηκε όλη αυτή η διαδικασία, πλην όμως της επιβολής του φόρου παράλληλα με την υποβολή των ετήσιων φορολογικών δηλώσεων. Βέβαια ορίζεται σαφώς ότι υπεραξία προκύπτει όταν υπάρχει πραγματική πώληση επιχείρησης ή εταιρικών μεριδίων.
Φυσικά οι απορίες ήταν πολλές και για αυτό τότε η φορολογική διοίκηση εξέδωσε την ΠΟΛ. 1032/2015, με σκοπό να ρίξει φως στον νέο τρόπο υπολογισμού και ομολογουμένως βοήθησε αρκετά σε ότι έχει να κάνει με απλές περιπτώσεις μεταβιβάσεων.
Με ποιους τρόπους γίνεται η μεταβίβαση τίτλων;
Μεταβιβάσεις έχουμε για δύο λόγους:
1. Λόγω επαχθούς αιτίας, δηλαδή πώληση ή ανταλλαγή.
2. Λόγω αιτίας θανάτου, δωρεάς ή γονικής παροχής. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε ότι για τον συγκεκριμένο λόγο δεν ισχύει η ΠΟΛ. 1032/2015 που βασίζεται στο Ν.4172/2013. Η αιτία θανάτου, δωρεάς ή γονικής παροχής διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 29 του Ν.2961/2001, όπως τροποποιήθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ. 14 του Ν.3842/2010. Για τις περιπτώσεις αυτές και τον τρόπο υπολογισμού ισχύει η ΠΟΛ. 1055/2003, η οποία παραπέμπει κατά πολύ στην παλιά.
Στην παράγραφο 1 του άρθρου 42 του Ν.4172/2013, αναφέρεται ότι κάθε εισόδημα που προκύπτει από υπεραξία μεταβίβασης των τίτλων, καθώς και μεταβίβασης ολόκληρης επιχείρησης, υπόκειται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων.
Η έννοια του τίτλου και που προβλέπεται επιβολή του σχετικού φόρου αναφέρονται στο ίδιο άρθρο και πιο συγκεκριμένα είναι οι εξής:
α) Οι μετοχές σε εταιρεία μη εισηγμένη σε χρηματιστηριακή αγορά,
β) Οι μετοχές και άλλες κινητές αξίες εισηγμένες σε χρηματιστηριακή αγορά, εφόσον ο μεταβιβάζων συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με ποσοστό τουλάχιστον μισό τοις εκατό (0,5%),
γ) Τα μερίδια ή μερίδες σε προσωπικές εταιρείες,
δ) Τα κρατικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια ή εταιρικά ομόλογα,
ε) Τα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα.
Ο τρόπος υπολογισμού βασίζεται στην τιμή πώλησης μείον της τιμής κτήσης.
Στη μεταβίβαση ατομικής επιχείρησης που τηρεί απλογραφικά βιβλία, ως τιμή πώλησης και κτήσης θα λαμβάνεται υπόψη το τίμημα που αναγράφεται στη σύμβαση μεταβίβασης. H τιμή κτήσης, εάν δεν μπορεί να προσδιοριστεί, θα θεωρείται ότι είναι μηδενική.
Παράδειγμα για απλογραφικά βιβλία:
Έστω ότι η ατομική επιχείρηση Α πωλεί στο φυσικό πρόσωπο Β την επιχείρηση του στις 15/4/2017 έναντι 50.000 €
Τιμή κτήσης: ΔΕΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΕΤΑΙ, ΑΡΑ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΜΗΔΕΝΙΚΗ
Τιμή πώλησης:
Βάσει συμφωνητικού: 50.000 €
Βάσει βιβλίων υπολογισμένα έως 15/4/2017: 60.000 €
Λαμβάνεται το μεγαλύτερο εκ των δύο.
Υπεραξία 60000 € – 0 = 60000 € Χ 15% = 9.000 €, άρα το φυσικό πρόσωπο θα δηλώσει στη δήλωσή του και θα πρέπει να αποδώσει φόρο υπεραξίας 9.000 €.
Εάν πρόκειται για μεταβιβάσεις τίτλων (μετοχών, μεριδίων ΕΠΕ, μερίδων προσωπικών εταιριών, κλπ.) μη εισηγμένων σε χρηματιστηριακή αγορά, ως τιμή πώλησης θα λαμβάνεται αυτή που δηλώνεται από τους συναλλασσόμενους και αναγράφεται στη σύμβαση μεταβίβασης, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από την αξία των ιδίων κεφαλαίων της εταιρίας που εκδίδει τους μεταβιβαζόμενους τίτλους κατά το χρόνο μεταβίβασης. Ως τιμή κτήσης, θα λαμβάνεται η χαμηλότερη μεταξύ αυτής που προσδιορίζεται με βάση την αξία των ιδίων κεφαλαίων της εταιρίας που εκδίδει τους μεταβιβαζόμενους τίτλους κατά το χρόνο απόκτησης των τίτλων και του τιμήματος που αναγράφεται στη σύμβαση μεταβίβασης, κατά τον χρόνο απόκτησης των τίτλων.
Ως ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, θα λαμβάνονται τα ίδια κεφάλαια όπως αυτά εμφανίζονται στο τελευταίο πριν την ημερομηνία μεταβίβασης μηνιαίο ισοζύγιο της επιχείρησης. Τυχόν εγγραφές που έχουν γίνει μέχρι την ημερομηνία μεταβίβασης στους λογαριασμούς αυτούς λαμβάνονται υπόψη.
Παράδειγμα με διπλογραφικά βιβλία:
Έστω ότι ο εταίρος Α της εταιρείας ΒΗΤΑ ΟΕ κατέχει το 50% των μεριδίων (κεφαλαίο 100.000 €) πωλεί στις 15/4/2017 σε νέο εταίρο το 20% (ιδία κεφάλαια βάσει βιβλίων στις 15/4/17 190.000 €) έναντι 20.000 €.
Τιμή κτήσης του 20% 100.000 € Χ 20% =20.000 €
Τιμή πώλησης του 20%:
Βάσει συμφωνητικού : 20.000 €
Βάσει ιδίων κεφαλαίων : 190.000 € Χ 20% = 38.000 €
Άρα υπεραξία 38.000 € – 20.000 € = 18.000 € Χ 15% = 2.700 €
Αξίζει βέβαια να αναφέρουμε ότι εάν προκύπτει ζημία από την πώληση μεριδίων αυτή, μπορεί να μεταφέρεται για μία 5ετία και να συμψηφίζεται με μελλοντικές πωλήσεις μεριδίων οι οποίες θα έχουν κέρδη. Στο παρελθόν δεν προβλεπόταν κάτι τέτοιο και απλά η υπεραξία ήταν μηδενική.
Επίσης, στην ΠΟΛ 1032/2015 αναφέρεται ρητώς πως και οι εισφορές για την αύξηση κεφαλαίου νοούνται ως μεταβίβαση και για τις οποίες θα πρέπει να υπολογιστεί υπεραξία.
Με την ίδια Εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι η μεταβίβαση μετοχών και άλλων κινητών αξιών εισηγμένων σε χρηματιστηριακή αγορά, που έχουν αποκτηθεί πριν την 1η Ιανουαρίου 2009, απαλλάσσεται της φορολογίας εισοδήματος, ανεξάρτητα του ποσοστού συμμετοχής του μεταβιβάζοντος στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας. Αντίθετα, για τίτλους που έχουν αποκτηθεί μετά την 1.1.2009, η απαλλαγή από τον φόρο υπεραξίας παρέχεται μόνον όταν ο μεταβιβάζων συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με ποσοστό μικρότερο από μισό τοις εκατό (0,5%).
Σε κάθε περίπτωση, το θέμα της υπεραξίας ελεγκτικά δεν μας έχει απασχολήσει ακόμη, διότι οι φορολογικές αρχές ασχολούνται με τα έτη που κινδυνεύουν να παραγραφούν. Από την άλλη όμως, επειδή η πενταετία για τη χρήση του 2014 δεν θα αργήσει να κλείσει, ας θυμόμαστε καλού κακού τους σχετικούς κωδικούς (829, 865, 867 και 871) της δήλωσης φυσικών προσώπων.
πηγή: www,e-forologia.gr
