Αναβιώνοντας το λούνα παρκ στο Κόνι Αϊλαντ της δεκαετίας του 1950,ο Γούντι Αλεν μάς δίνει ένα αξέχαστο μελόδραμα,για το οποίο η Κέιτ Γουίνσλετ ίσως φτάσει στα Οσκαρ
«Wonder Wheel» (HΠA, 2017)
Το θρυλικό λούνα παρκ του Κόνεϊ Αϊλαντ έξω από τη Νέα Υόρκη, εκεί όπου ο απλός, λαϊκός κόσμος απολάμβανε τα απογεύματά του τη δεκαετία του 1950, είναι το σχεδόν αποκλειστικό φόντο της τελευταίας ταινίας του Γούντι Αλεν «Wonder Wheel» (HΠA, 2017). «Η ζωή στην προκυμαία πρόσφερε φτηνή διασκέδαση και ζουμερά χοτ ντογκ» ακούμε. Μόνο που εδώ κανένας δεν φαίνεται να διασκεδάζει· κανένας τουλάχιστον από τους κεντρικούς ήρωες της ταινίας.
Αντιθέτως, η θλίψη είναι το συναίσθημα που φαίνεται να κυριαρχεί, η θλίψη για τα λάθη του παρελθόντος, τις λάθος αποφάσεις και τις επιλογές που δεν έγιναν, τη ζωή που δεν επιλέξαμε αλλά που αφήσαμε να μας επιλέξει. Σμπαραλιασμένες ψυχές που αναζητούν κάτι σαν ελπίδα, μέσα σε ένα περιβάλλον επίπλαστης διασκέδασης· τη διασκέδαση που οι ίδιοι υποτίθεται ότι προσφέρουν.
\Ενα από αυτά τα πρόσωπα είναι η Tζίνι (η Κέιτ Γουίνσλετ σε μια τρομερή στιγμή, που ίσως την οδηγήσει στα Οσκαρ). Μητέρα ενός αγοριού με τάσεις πυρομανίας (Τζακ Γκορ), γιος του μεγάλου της έρωτα που την εγκατέλειψε. Σήμερα γκρινιάζει για τις ημικρανίες και την κλειστοφοβία της, υστεριάζει χωρίς λόγο, μουχλιάζει στις αναμνήσεις μια καριέρας στην ηθοποιία που ποτέ δεν καρποφόρησε. Ο Χάμπτι (Τζιμ Μπελούσι), παντρεμένος τώρα με την Τζίνι, ένα χοντρό, αλκοολικό απομεινάρι ζωής, ένας άσχημος Στάνλεϊ Κοβάλσκι, κουβαλά και αυτός την πίκρα μιας προηγούμενης ζωής που πήγε στράφι. Η κόρη του από προηγούμενο γάμο, η Καρολάινα (Τζούνο Τεμπλ), ένα ταλέντο που και αυτό φαίνεται ότι πήρε τον λάθος δρόμο, παντρεύτηκε γκάνγκστερ και τώρα, κυνηγημένη από τη μαφία, βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι του πατέρα της.
Με τον διευθυντή φωτογραφίας Βιτόριο Στοράρο σπουδαίο σύμμαχό του, ο Γούντι Αλεν ανακατεύει όλα αυτά τα πρόσωπα όπως μόνον αυτός ξέρει να κάνει και το αποτέλεσμα είναι ένα μεστό και με ελάχιστο χιούμορ δράμα, στο οποίο βρίσκεις αποχρώσεις Ντάγκλας Σερκ, Ευγένιου Ο’ Νιλ και Τενεσί Ουίλιαμς (θες, δεν θες, θα θυμηθείς κάπου το «Λεωφορείον ο Πόθος»). Το μόνο πρόσωπο που έχει ζωντάνια στην ταινία είναι ο Μίκι (Τζάστιν Τίμπερλεϊκ), ένας νεαρός ναυαγοσώστης, ένας διανοούμενος που διαβάζει Τσέχοφ και Σαίξπηρ στη παραλία, αφού στην πραγματικότητα το όνειρό του είναι να γίνει συγγραφέας. Το μελόδραμα παίρνει φωτιά όταν ο Μίκι θα βρεθεί ανάμεσα στην Τζίνι και την Καρολάινα, αναποφάσιστος φυσικά για το τι πρέπει να κάνει.
Ολοι οι άνθρωποι έχουν αδυναμίες, αλλά λίγοι καλλιτέχνες μπορούν να κάνουν πραγματική τέχνη μέσα από αυτές. Ο Γούντι Αλεν εξακολουθεί να ανήκει σε αυτούς και το «Wonder Wheel» είναι η απόδειξη. Βαθμολογία: 3 ½
«Το τετράγωνο» («The square», Σουηδία, 2017)
«Το τετράγωνο» («The square», Σουηδία, 2017) του Ρούμπεν Εστλουντ είναι μια πολυσύνθετη ταινία, άλλοτε χιουμοριστική, άλλοτε δραματική, που σε πρώτο επίπεδο μοιάζει με ανάλαφρη μεν, αλλά και κατά μία έννοια βίαιη επίθεση εναντίον του κόσμου της τέχνης. Εναν κόσμο ο οποίος πίσω από το πανάκριβο κοστούμι και το καλογυαλισμένο παπούτσι του, πίσω από τον κοινωνικό προβληματισμό που εκφράζει για τα δεινά αυτού του πλανήτη, κρύβει τον πραγματικό, βρώμικο εαυτό του: αδιαφορία για τον άνθρωπο, εκμετάλλευση των πραγματικών προβλημάτων της ζωής, ψευτιά με την οκά, φτηνό (ή καλύτερα φτηνιάρικο) εμπόριο. Το «Τετράγωνο» του τίτλου δηλώνει τον τίτλο μιας έκθεσης σε ένα πολυτελέστατο, σούπερ μοντέρνο μουσείο, που υποτίθεται ότι συμβολίζει έναν «χώρο εμπιστοσύνης και τρυφερότητας για τον άνθρωπο», όπως αναγράφεται στο ταμπελάκι. Αλλά, βέβαια, δίπλα ακριβώς από το μουσείο, άστεγοι, άποροι, άνεργοι, μετανάστες, ναρκομανείς, κλέφτες, άνθρωποι χωρίς μοίρα, άνθρωποι σκουπίδια.
Το γεγονός ότι η ίδια η έκθεση δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στην πραγματικότητα φαίνεται από την αρχή, όταν ο επιμελητής της (Κλάες Μπανγκ), ενώ έχει μόλις δώσει μια άκρως πνευματώδη (αλλά και δυσνόητη) συνέντευξη για την φιλοσοφία της έκθεσης, πέφτει θύμα κλοπής στον δρόμο. Και το πρώτο πράγμα που θα κάνει είναι να συμπεριφερθεί ανώριμα, ανεγκέφαλα, ανόητα, με το να αφήσει ένα απειλητικό σημείωμα σε όλα τα διαμερίσματα της πολυκατοικίας στην οποία έχει ανακαλύψει ότι βρίσκεται ο κλέφτης του κινητού τηλεφώνου του. Σύντομα θα αρχίσει η κατάρρευση, όχι μόνον του επιμελητή, αλλά και της ίδιας της έκθεσης. Ο επιμελητής δεν θα είναι παρά ένα σκουπίδι μέσα στην καταρρακτώδη βροχή, ένα σώμα μαζί με τις δεκάδες σακούλες απορριμμάτων.
Πλήθος σκηνών σού προκαλούν αμήχανα γέλια αλλά και θαυμασμό απέναντι στην ευφυΐα ενός σκηνοθέτη με αστείρευτη φαντασία και τόλμη. Οταν, για παράδειγμα, στο ίδιο μουσείο γίνεται η παρουσίαση ενός αμερικανού καλλιτέχνη (Ντόμινικ Γουέστ), ένας από τους θαμώνες – που, υποτίθεται, πάσχει από το σύνδρομο Τουρέ – αρχίζει και προσβάλλει τόσο τον καλλιτέχνη όσο και την παρουσιάστρια. Σε μια άλλη σκηνή γίνεται μια σχεδόν νηπιακή μάχη ανάμεσα σε δύο ενηλίκους για ένα «γεμάτο» προφυλακτικό. Γιατί το θέλει με τόση μανία η γυναίκα και γιατί δεν της το δίνει με τέτοιο πείσμα ο άντρας;
Ολα αυτά δομούνται ισορροπημένα στην ταινία. Με μια αίσθηση λεπτού, φίνου χιούμορ, αλλά και μια τραγικότητα που σου σηκώνει την τρίχα κάγκελο. Ο Εστλουντ δανείζεται διάφορα στυλ (από τον Ζακ Τατί στον Ρόι Αντερσον, από τον Μικελάντζελο Αντονιόνι στον Ινγκμαρ Μπέργκμαν) και δίνει στο «Τετράγωνο» έναν πέρα για πέρα δικό του χαρακτήρα· νιώθεις κυριολεκτικά ότι βλέπεις μια ταινία που παρόμοιά της δεν έχεις ξαναδεί. Βαθμολογία: 4
«Εγώ ο Κολοκυθάκης» («Ma vie de courgette», Ελβετία/Γαλλία, 2016)
Γυρισμένο με τη μέθοδο του stop motion, το ελβετικό κινούμενο σχέδιο «Εγώ ο Κολοκυθάκης» («Ma vie de courgette», Ελβετία/Γαλλία, 2016) του Κλοντ Μπαρά θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια δραματική ταινία με ζωντανούς ηθοποιούς, για αυτό και θεωρώ ότι απευθύνεται κυρίως σε ενηλίκους και λιγότερο σε παιδιά. Πραγματεύεται ισχυρά τραύματα της παιδικής ηλικίας, την απουσία της γονικής στοργής, την ενδοοικογενειακή βία, τον αλκοολισμό, την ανατροφή στο ορφανοτροφείο, αλλά και τον θάνατο.
Ενώ πρόκειται για ένα τρομερά μελαγχολικό έργο, ο Αράς βρίσκει τρόπους ώστε κάπου να τρυπώσει η ελπίδα και ίσως ακόμα και η ευτυχία. Το κεντρικό πρόσωπο, ένα αγοράκι που λέγεται Ικαρος αλλά θέλει να τον φωνάζουν Courgette (Κολοκύθας), προσπαθεί να βρει τον δρόμο του στο ορφανοτροφείο, όπου μεγαλώνει δίπλα σε άλλα παιδιά με εξίσου βεβαρημένο παρελθόν. Κάποιου παιδιού οι γονείς ήταν ναρκομανείς, άλλοι μπήκαν στη φυλακή γιατι προσπάθησαν να κάνουν ληστεία για τα παιδιά τους.
Ζητήματα που το κινούμενο σχέδιο δεν συνηθίζει να θίγει – πολύ σπάνια το αμερικανικό. Είναι πολύ αισιόδοξο που στην Ευρώπη (όπως και στην Ιαπωνία) αυτά τα θέματα αντιμετωπίζονται ακομπλεξάριστα, με ευθύτητα και χωρίς καμία φοβία. Οπως πρέπει. Διόλου τυχαία ο «Κολοκυθάκης» έφτασε στην πεντάδα των υποψήφιων για Οσκαρ κινουμένων σχεδίων εφέτος.Βαθμολογία: 4
ΠΡΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΕΠΙΣΗΣ
* Στη «Ζούγκλα» («Jungle», Αυστραλία/Κολομβία, 2017) του Γκρεγκ ΜακΛιν, που είναι βασισμένη σε πραγματικά περιστατικά, ο πάλαι ποτέ Χάρι Πότερ (Ντάνιελ Ράντκλιφ) δοκιμάζει τα όρια αντοχής του όταν αποφασίζει να εξερευνήσει μαζί με τους φίλους του τη ζούγκλα της Βολιβίας. Ολα αυτά το 1981. Σύντομα όλοι τους το μετανιώνουν. Παρά το ενδιαφέρον που προκαλεί το γύρισμα σε φυσικούς χώρους και τους ηθοποιούς που φαίνεται ότι κυριολεκτικά δεινοπάθησαν, το όλο θέμα μοιάζει χωρίς νόημα, άσε που είναι και μονότονο. Οποιος πάει γυρεύοντας, αυτά παθαίνει.Βαθμολογία: 2
*Το «Νήμα» (Ελλάδα, 2016) είναι η τελευταία ταινία του μουσικού και σκηνοθέτη The Boy ή αλλιώς του Αλέξανδρου Βούλγαρη. Αν και ποτέ δεν το ακούμε ξεκάθαρα, η ιστορία της ταινίας τοποθετείται στην περίοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα (1967 – 1974), όπου βλέπουμε μια γυναίκα αριστερών πεποιθήσεων να αντιστέκεται και να ταλαιπωρείται δυσβάσταχτα. Το γεγονός ότι η ίδια γυναίκα είναι μητέρα θα έχει αντίκτυπο στο παιδί της, το οποίο δεν θα λάβει ποτέ τη στοργή που του αξίζει. Σε ένα πραγματικό tour de force, την ηρωίδα υποδύεται η Σοφία Κόκκαλη, με πρότυπό της προφανώς την Ιωάννα Καρυστιάνη, μητέρα του σκηνοθέτη, η οποία ως γνωστόν ταλαιπωρήθηκε την ίδια περίοδο.Βαθμολογία: 2
* Σε ό,τι αφορά τον «Θησαυρό» (Ελλάδα, 2017) του Στράτου Μαρκίδη, μόνον αν δει κανείς την ταινία θα είναι σε θέση να αντιληφθεί το απερίγραπτο μέγεθος της κακογουστιάς και κακοτεχνίας που την περιβάλλει. Και είναι κρίμα που κανείς δεν έδειξε τον ελάχιστο σεβασμό στον «Θησαυρό του μακαρίτη», την πρωτότυπη ταινία του Νίκου Τσιφόρου, από την οποία το σενάριο της σημερινής, γραμμένο από τον Δημήτρη Αποστόλου, είναι εμπνευσμένο (παίζουν: Ελισσάβετ Κωνσταντινίδου, Σωτήρης Καλλιβάτσης, Παύλος Χαϊκάλης κ.ά.) Βαθμολογία: 0
*«Μαμάδες με κακή διαγωγή: Χριστούγεννα εκτός ελέγχου» («A bad moms Christmas), κωμωδία Χριστουγέννων σε σκηνοθεσία Τζον Λούκας και Σκοτ Μουρ, με τις Μίλα Κούνις, Κίρστεν Μπελ κ.ά.
Βαθμολογία
5: εξαιρετική, 4: πολύ καλή, 3: καλή, 2: ενδιαφέρουσα, 1: μέτρια, 0: απαράδεκτη
*Ο Γιάννης Ζουμπουλάκης είναι κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
