Βρίσκεται στη διασταύρωση της Πανεπιστημίου με την πεζοδρομημένη Κοραή και έχει το πλεονέκτημα να βρίσκεται μια ανάσα από την Αθηναϊκή Τριλογία, το κορυφαίο αρχιτεκτονικό σύνολο της πρωτεύουσας, την Ακαδημία, το Πανεπιστήμιο και την Εθνική Βιβλιοθήκη, αλλά πετυχαίνει να στέκεται απέναντί τους επί ίσοις όροις.
Της Χαράς Τσαναβάρα*
Ισως γιατί οι δημιουργοί του μεγάρου δεν μπήκαν στον πειρασμό να τα ανταγωνιστούν, αλλά προτίμησαν να ακολουθήσουν τις αυστηρές γεωμετρικές γραμμές, οι οποίες άλλωστε κυριαρχούσαν στην αρχιτεκτονική του Μεσοπολέμου σε όλη την Ευρώπη και επιπλέον ταίριαζαν καλύτερα στην ιδιαίτερη λειτουργία του.
Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) ιδρύθηκε με βασιλικό διάταγμα της 6ης Οκτωβρίου (18ης, με το νέο ημερολόγιο) του 1842 και βρισκόταν υπό την άμεση εποπτεία της «επί των Οικονομικών Γραμματείας», όπως ήταν η αρχική ονομασία του σημερινού υπουργείου Οικονομικών. Μάλιστα με τον νόμο 2761/1922 αναβαθμίστηκε για ένα σύντομο χρονικό σε υπουργείο Θησαυρού!
Είχε πάντα κοινή στέγη με το οικονομικό επιτελείο της εκάστοτε κυβέρνησης, ώς το 1935 που μετακόμισε στη σημερινή του έδρα, σε μια περιοχή που ώς τα τέλη του 19ου αιώνα ήταν εκτός των τειχών!
Ως τότε η γνωστή Πανεπιστημίου ήταν ένα βαθύ… ρέμα και είναι ο βασικός λόγος που εξελίχθηκε σε μία από τις πιο φαρδιές λεωφόρους της πρωτεύουσας. Δεν είναι τυχαίες και οι αρχικές της ονομασίες.
Ηταν η «Μεγάλη Οδός», η «οδός Βουλεβάρτου» γιατί παραπέμπει σε εικόνες ευρωπαϊκών πόλεων, αλλά και η «λεωφόρος με τις γαζίες» καθώς ήταν κατάφυτη από τα δένδρα με τα ευωδιαστά ιδιαίτερα άνθη.
Επιλέχθηκε για να χωροθετηθεί το πνευματικό κέντρο της πρωτεύουσας και γρήγορα απέκτησε δεκάδες αρχοντικά, από τα οποία ελάχιστα διασώθηκαν.
Στη διασταύρωση με την οδό Κοραή, το 1927 ολοκληρώθηκε το μέγαρο Οικονόμου, για τον οποίο δεν έχουν διασωθεί περισσότερες πληροφορίες.
Το τετραώροφο κτίριο διέθετε τοξωτά ανοίγματα στο ισόγειο και περίτεχνη είσοδο επί της Πανεπιστημίου.
Οι όροφοι διέθεταν κάποια διακόσμηση, αλλά το πιο εντυπωσιακό στοιχείο ήταν ο γωνιακός τρούλος, που αποτυπώνεται σε φωτογραφίες της εποχής.
Στο περιζήτητο ισόγειό του στεγάζονταν το εστιατόριο Βασιλείου, το ιστορικό καφενείο Γαμβέτα και στον πρώτο όροφο το ζαχαροπλαστείο «Πατρίς».
Τα σχέδια του αρχικού κτιρίου είχαν εκπονηθεί από τον Κωνσταντίνο Κυριακίδη (1881-1942). Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, ήταν γόνος εύπορης οικογένειας, γεγονός που του επέτρεψε να φοιτήσει στο περίφημο Ζωγράφειο Γυμνάσιο και στη συνέχεια στην αυτοκρατορική σχολή Καλών Τεχνών.
Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Παρίσι και επέστρεψε στη γενέτειρά του όπου διακρίθηκε αναλαμβάνοντας σπουδαία δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1925 και ξεκίνησε μια νέα πορεία. Υπογράφει, μαζί με τους Κ. Σγούτα και Γ. Σούλη, το Μπενάκειο, το βασικό κτίριο του Κολεγίου Αθηνών, σχεδίασε σημαντικές πολυκατοικίες.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής συνελήφθη από τους Γερμανούς και πέρασε μεγάλο διάστημα στα κρατητήρια της Γκεστάπο, γεγονός που οδήγησε στον πρόωρο θάνατό του.
Το 1934 το κτίριο, που έχει ήδη περάσει την ιδιοκτησία του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων, για άγνωστους λόγους ανακαινίστηκε εκ βάθρων και οι εργασίες ανατέθηκαν στον Εμμανουήλ Λαζαρίδη (1894-1961).
Η διαδρομή του ήταν σχεδόν παράλληλη με τον προκάτοχό του. Κωνσταντινουπολίτης και ταλαντούχος, με σπουδές στην περίφημη Ecole Superieure, ο Εμμ. Λαζαρίδης στην αρχή δέχτηκε πολύ έντονες επιρροές από τον κλασικισμό και την αρ ντεκό, που ήταν οι κυρίαρχες τάσεις στη γαλλική πρωτεύουσα.
Στη συνέχεια όμως διέκοψε τις σπουδές του και ήρθε στην Ελλάδα για να ενταχθεί ως εθελοντής στο Κίνημα του Ελευθέριου Βενιζέλου, ενώ παράλληλα σπούδαζε στο Πολυτεχνείο, όπου εργάστηκε ως βοηθός των σπουδαίων καθηγητών και αρχιτεκτόνων Α. Νικολούδη και Β. Κουρεμένου.
Το πλούσιο έργο του περιλαμβάνει δημόσια κτίρια και εμβληματικές πολυκατοικίες, αλλά ξεχωρίζει το Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη στο Σύνταγμα, το οποίο του ανατέθηκε με βάση το πρώτο βραβείο που είχε κερδίσει σε πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.
Ο Εμμ. Λαζαρίδης, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, με τη συνεργασία του Λ. Μπόνη έδωσε μια άλλη εικόνα στο κτίριο. Εξαφάνισε τον τρούλο και περιόρισε τα διακοσμητικά στοιχεία που υπήρχαν στα παράθυρα και την κεντρική είσοδο.
Διατήρησε, αφού τον ελάφρυνε, τον γείσο που περιβάλλει το σημείο σύνδεσης των δύο τελευταίων ορόφων.
«Γεφύρωσε με επιτυχία την παράδοση των Beaux Arts με την αφαιρετική απόδοση του μοντέρνου κλασικισμού, με αποτέλεσμα να προσδώσει μνημειακότητα και πλαστική ειλικρίνεια σε μια μεγάλης κλίμακας σύνθεση», αναφέρει η επετειακή έκδοση του Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής, το οποίο περιλαμβάνει το μέγαρο του ΓΛΚ στα 100 κτίρια που αντιπροσωπεύουν την ελληνική δημιουργία στον 20ό αιώνα.
Τα αίθρια
Το εσωτερικό του κτιρίου, χωρίς να χάνει κάτι από την αυστηρή εξωτερική του εμφάνιση, έχει διαφορετική αρχιτεκτονική αύρα. Διαθέτει τέσσερα αίθρια, που εξασφαλίζουν φυσικό φωτισμό στα κλιμακοστάσια και στους χώρους εργασίας.
Η «Πρωία»
Στο ισόγειο του κτιρίου, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, στεγάστηκε για ένα διάστημα η εφημερίδα «Πρωία» που είχε εκδώσει ο Στέφανος Πεσμαζόγλου, αλλά είχε σχετικά βραχύβια διαδρομή, αφού εκδόθηκε από το 1925 ώς το 1941. Πιθανότατα λόγω της στήριξης που παρείχε στον δικτάτορα Ι. Μεταξά.
Στα χαρτιά
Η πεζοδρομημένη Κοραή έχει τη δική της πολεοδομική ιστορία. Οι αρχικοί σχεδιασμοί προέβλεπαν την επέκτασή της ώς το Μοναστηράκι, αλλά έμειναν στα χαρτιά γιατί έπρεπε να απαλλοτριωθούν ιδιοκτησίες μεγαλόσχημων παραγόντων της εποχής.
*Πηγή: http://www.efsyn.gr/
