Υπερεργασία είναι η εργασία η οποία παρέχεται πέραν του συμβατικού ωραρίου και μέχρι του ανώτατου ορίου του νόμιμου ωραρίου του μισθωτού.
Υπερωρία είναι η απασχόληση του μισθωτού πέρα από το ανώτατο όριο του νόμιμου ωραρίου του. Υπάρχει δε υπερωρία και όταν δεν γίνεται υπέρβαση του νόμιμου εβδομαδιαίου ωραρίου, αλλά μόνο του νόμιμου ημερήσιου ωραρίου.
του Ευάγγελου Χατζηπέτκου (Λογιστής)
Για ευκολότερη κατανόηση, όταν ισχύει:
- το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, υπερεργασία είναι η εργασία που παρέχεται εβδομαδιαίως κατά το εν λόγω πενθήμερο πέραν των 40 ωρών (συμβατικό ωράριο εβδομαδιαίας εργασίας, δηλαδή 40:5 = 8 ώρες ημερησίως) και μέχρι της 45ης ώρας (νόμιμο ωράριο εβδομαδιαίας εργασίας, δηλαδή 5 ημέρες x 9 ώρες) ενώ υπερωριακή είναι η εργασία η παρεχόμενη κατά το ίδιο πενθήμερο πέραν των 45 ωρών εβδομαδιαίως ή των 9 ωρών ημερησίως.
- το σύστημα της εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, υπερεργασία είναι η εργασία που παρέχεται εβδομαδιαίως κατά το εν λόγω εξαήμερο πέραν των 40 ωρών (συμβατικό ωράριο εβδομαδιαίας εργασίας, δηλαδή 40:6 = 6 ώρες και 40 λεπτά ημερησίως) και μέχρι της 48ης ώρας (νόμιμο ωράριο εβδομαδιαίας εργασίας, δηλαδή 6 ημέρες x 8 ώρες), ενώ υπερωριακή είναι η εργασία που παρέχεται κατά το ίδιο εξαήμερο πέραν των 48 ωρών εβδομαδιαίως ή των 8 ωρών ημερησίως.
Ως ημερομηνία υποβολής των εντύπων θεωρείται η ημερομηνία και ώρα επιτυχούς ηλεκτρονικής καταχώρισης αυτών στο σύστημα με αυτόματη απόδοση στον αποστολέα – εργοδότη μοναδικού αριθμού πρωτοκόλλου (Αποφ. 32143/Δ1.11288/2018).
Με λίγα λόγια, η υπερεργασία και η νόμιμη υπερωριακή απασχόληση αναγγέλλονται πάντα πριν από την έναρξη της πραγματοποίησής τους, ως ενιαίο χρονικό διάστημα. Το πεδίο [Ώρα Έναρξης] του εντύπου Ε8 συμπίπτει με την ώρα λήξης του ωραρίου. Σε περίπτωση που έχουμε νέα υποβολή του εντύπου Ε8, η [ημερομηνία – ώρα] της υποβολής πρέπει να είναι προγενέστερη της [ημερομηνίας – ώρας έναρξης] της υπερεργασίας – υπερωρίας.
Για κάθε εργαζόμενο, για τον οποίο διαπιστώνεται από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα απασχόληση σε υπερωρία ή υπερεργασία χωρίς αυτή να έχει καταχωρηθεί πριν από την έναρξη πραγματοποίησής της, επιβάλλονται με πράξη του αρμοδίου οργάνου σε βάρος του εργοδότη κυρώσεις σύμφωνα με τα άρθρα 24 και 28 του Ν.3996/2011.
Σημείωση: Για τη διαπίστωση της υπερεργασίας, κριτήριο αποτελεί όχι η ημερήσια αλλά η εβδομαδιαία απασχόληση του μισθωτού και μάλιστα εκείνη που πραγματοποιείται κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας. Έτσι η εργασία που παρέχει ο μισθωτός κατά την Κυριακή ή άλλη ημέρα αναπαύσεως δεν θεωρείται και δεν πληρώνεται ως υπερωρία ή υπερεργασία. Ειδικότερα στην περίπτωση της πενθήμερης εργασίας η απασχόληση του εργαζομένου κατά την έκτη ή την έβδομη ημέρα της εβδομάδας (ημέρες αναπαύσεως), δεν συνυπολογίζεται στην εβδομαδιαία εργασία του προκειμένου να εξευρεθεί αν πραγματοποίησε υπερεργασία ή υπερωριακή εργασία. Επομένως, αφού η υπερεργασία υπολογίζεται μόνο επί εβδομαδιαίας βάσεως, η εργασία, που παρέχει μισθωτός, υπαγόμενος στο σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας απασχολήσεως, πέρα του πενθημέρου αυτού, δεν συνιστά σε καμιά περίπτωση υπερεργασία, ενώ, δοθέντος ότι η υπερωρία κρίνεται όχι μόνο επί εβδομαδιαίας αλλά και επί ημερήσιας βάσεως, μπορεί η εν λόγω εργασία, αυτοτελώς λαμβανόμενη για καθεμία από τις υπόλοιπες δύο ημέρες της εβδομάδας (έκτη ή έβδομη), να συνιστά υπερωρία, αν υπερβαίνει για καθεμία από αυτές το γενικό νόμιμο ημερήσιο ωράριο εργασίας, ήτοι το 8ωρο (ΑΠ 1404/2009, ΑΠ 899/2017).
1. Ακύρωση προηγηθείσας υποβολής εντύπου Ε8
Πρόκειται για αναίρεση προηγηθείσας υποβολής απασχολούμενου, πριν η δηλωθείσα υπερεργασία ή νόμιμη υπερωριακή απασχόληση αρχίσει να πραγματοποιείται. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή ακύρωσης είναι να υφίσταται προηγούμενη υποβολή για τον ίδιο απασχολούμενο με [Ημερομηνία – Ώρα Έναρξης] της υπερεργασίας μεταγενέστερη της [Ημερομηνίας – Ώρας] υποβολής της ακύρωσης. Σε αντίθετη περίπτωση κατά την υποβολή της ακύρωσης εμφανίζεται το μήνυμα «ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ (ΔΕΝ ΒΡΕΘΗΚΕ ΥΠΕΡΩΡΙΑ ΓΙΑ ΑΚΥΡΩΣΗ (ΗΗ/ΜΜ/ΕΤΟΣ)) ΓΙΑ ΤΟ ΑΦΜ: 000000000». Κατά τη συμπλήρωση της καρτέλας του απασχολούμενου σε περίπτωση ακύρωσης, τα πεδία [Ώρα Έναρξης] και [Ώρα Λήξης] παραμένουν κενά και ανενεργά, ενώ τα υπόλοιπα πεδία της καρτέλας του απασχολούμενου πρέπει να έχουν ίδιες τιμές με αυτές της ήδη υποβληθείσας υπερεργασίας-υπερωρίας που επιθυμούμε να ακυρώσουμε.
2. Τροποποίηση ώρας λήξης επιτυχώς υποβληθέντος εντύπου Ε8
Ο γενικός κανόνας είναι ότι για την τροποποίηση της ώρας λήξης υποβάλλεται έντυπο με τα ίδια στοιχεία (ίδιες τιμές σε όλα τα πεδία του υπό υποβολή εντύπου) με αυτά του εντύπου που επιθυμούμε να τροποποιηθεί, με μόνη εξαίρεση το πεδίο [Ώρα λήξης], στο οποίο συμπληρώνεται η νέα [Ώρα Λήξης]. Ο περιορισμός είναι ότι η «ημερομηνία-ώρα» της υποβολής πρέπει να είναι προγενέστερη της «ημερομηνίας-ώρας λήξης» της δηλούμενης υπερεργασίας ή νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης.
3. Κατ΄ εξαίρεση υπερωρία και έντυπο Ε8
Στο ΠΣ Εργάνη και ειδικότερα στο έντυπο Ε8, υποβάλλεται μόνο η νόμιμη κατά τη νομοθεσία υπερωρία. Σε περίπτωση κατ΄ εξαίρεση υπερωρίας, η ώρα αυτή δεν καταχωρείται πουθενά και προφανώς σε τυχόν έλεγχο η παράβαση λογίζεται ως πολύ υψηλή σύμφωνα με την ΚΥΑ 2063/Δ1632-18-2-2011, ενώ μπορεί να τεθεί και θέμα επιβολής ποινικών κυρώσεων κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 28 του Ν.3996/2011.
4. Υποβολή εντύπου Ε8 μέσω γραπτού μηνύματος (SMS)
Το νέο έντυπο Ε8 υποβάλλεται και με αποστολή γραπτού μηνύματος (SMS) στον αριθμό 54001 με τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) για τον απασχολούμενο, για τον οποίο πρόκειται να υποβληθεί SMS, να έχει πραγματοποιηθεί στο παρελθόν τουλάχιστον μια υποβολή νέου-Ε8 με κάποιον από τους υπόλοιπους τρόπους υποβολής,
β) να έχει καταχωρηθεί στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ και να είναι σε ισχύ ο αριθμός του κινητού τηλεφώνου από το μενού [Αριθμοί Κινητών Τηλεφώνων] και
γ) ο εργαζόμενος να είναι στην τρέχουσα κατάσταση (μενού [Μητρώα] – [Στοιχεία Προσωπικού] και επιλογή πεδίου [Τρέχουσα Κατάσταση]).
Το γραπτό μήνυμα αναφέρεται στο χρονικό διάστημα των 24 ωρών που ακολουθεί την υποβολή και αποτελείται από τέσσερα μέρη μεταξύ των οποίων παρεμβάλλεται ο χαρακτήρας του κενού (Μπορείτε να δείτε και τις οδηγίες του Υπουργείου Εργασίας για περισσότερες διευκρινίσεις).
Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή του νέου εντύπου Ε8 με γραπτό μήνυμα (SMS) είναι να έχουν καταχωρηθεί και να είναι ενεργοί στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ οι αριθμοί των κινητών τηλεφώνων, από τα οποία πρόκειται να πραγματοποιηθούν υποβολές. Καταχωρώντας τιμές στα πεδία [Ημερομηνία Από] και [Ημερομηνία Έως], ο χρήστης επιλέγει για ποιό χρονικό διάστημα θα είναι ενεργός ο κάθε τηλεφωνικός αριθμός. Επισημαίνεται ότι δεν υπάρχει δυνατότητα διαγραφής των εισαχθέντων τηλεφωνικών αριθμών, παρά μόνο απενεργοποίησής τους, επιλέγοντας τιμές για τα πεδία [Ημερομηνία Από] και [Ημερομηνία Έως] προγενέστερες από την τρέχουσα ημερομηνία.
5. Ειδικές περιπτώσεις
Θα ήταν σημαντικό βέβαια να αναφέρουμε περιπτώσεις που έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία «Komvos» του e-forologia, οι οποίες έχουν λύσει αρκετές απορίες σε ερωτήματα των συναδέλφων μας, όπως για παράδειγμα:
- Σε περίπτωση μόνιμης υπερεργασίας (π.χ. ενός μηνός) θα πρέπει να υποβάλλεται το έντυπο Ε8 καθημερινά;
Στην περίπτωση όπου ένας εργαζόμενος απασχολείται σε μόνιμη βάση πέραν των 40 ωρών την εβδομάδα, π.χ. για ένα μήνα, αρχικά θα πρέπει να υποβληθεί από τον εργοδότη το έντυπο Ε4-συμπληρωματικός ωραρίου συμπληρωμένο μόνο ως προς τα στοιχεία αλλαγής ή τροποποίησης του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας το αργότερο έως και την ίδια ημέρα αλλαγής ή τροποποίησης του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας και σε κάθε περίπτωση πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζομένους, κατά τα οριζόμενα της παρ. 5.16 του άρθρου 5 της Υ.Α 32143/Δ1.11288/22-6-2018. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να υποβληθεί και το έντυπο Ε8 «Αναγγελία υπερεργασίας ή νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης» πριν από την έναρξη πραγματοποίησης της υπερεργασίας ή της νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης. Αυτό σημαίνει ότι το έντυπο Ε8 μπορεί να υποβληθεί μία φορά και όχι καθημερινά (μπορεί βέβαια να υποβληθεί και καθημερινά), αλλά σε κάθε περίπτωση πριν από την έναρξη πραγματοποίησης της υπερεργασίας ή υπερωρίας για το διάστημα που αφορά (π.χ. για τον έναν μήνα). Επισημαίνεται επίσης ότι στοιχεία που αφορούν την υπερεργασία ή τη νόμιμη υπερωριακή απασχόληση και έχουν καταχωριστεί σε επιτυχώς υποβληθέν έντυπο Ε8 μπορούν να τροποποιηθούν με νέα υποβολή πριν την πραγματοποίηση της αλλαγής.
Παρακάτω, παρατίθεται και ένα απλό παράδειγμα για ευκολότερη κατανόηση των όσων προαναφέρθηκαν.
Παράδειγμα
Έστω ότι ο εργαζόμενος «Χ» (πενθήμερος και 8ωρο ημερησίως) απασχολείται κατά τον μήνα Φεβρουάριο 2019 (ολόκληρο τον μήνα) σταθερά πέραν των 40 ωρών ωρών την εβδομάδα και συγκεκριμένα κατά μία (1) ώρα ημερησίως επιπλέον, δηλαδή υπερεργασία. Ο εργοδότης στην περίπτωση αυτή, εκτός της υποβολής του εντύπου Ε4 – Συμπληρωματικός ωραρίου – λόγω αλλαγής-τροποποίησης του ωραρίου κατά τα οριζόμενα της παρ. 5.16 του άρθρου 5 της Υ.Α 32143/Δ1.11288/22-6-2018, θα πρέπει να υποβάλλει και το έντυπο Ε8 «Αναγγελία υπερεργασίας ή νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης» πριν από την έναρξη πραγματοποίησης της υπερεργασίας ή της νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης. Ο εργοδότης μπορεί, όπως προαναφέρθηκε να υποβάλλει, για παράδειγμα την Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2019, το έντυπο Ε8 για τις ώρες υπερεργασίας του μηνός Φεβρουαρίου.
- Εργαζόμενος απασχολείται με το καθεστώς πενθημέρου (Δευτέρα έως Παρασκευή από 09:00 – 17:00). Την ημέρα Τρίτη, για παράδειγμα, έχει υποβληθεί το έντυπο Ε8 για τις ώρες από 17:00 – 20:00 (μία ώρα υπερεργασίας και δύο ώρες υπερωρίας). Αν τελικά ο εργαζόμενος απασχοληθεί 17:00 – 19:00, ο εργοδότης θα πληρώσει τον ανωτέρω εργαζόμενο για την δηλωμένη ή για την πραγματική του απασχόληση;
Σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, στοιχεία που αφορούν την υπερεργασία ή τη νόμιμη υπερωριακή απασχόληση και έχουν καταχωριστεί σε επιτυχώς υποβληθέν έντυπο Ε8 μπορούν να τροποποιηθούν με νέα υποβολή πριν την πραγματοποίηση της αλλαγής. Για την τροποποίηση της ώρας λήξης υποβάλλεται έντυπο με τα ίδια στοιχεία (ίδιες τιμές σε όλα τα πεδία) με αυτά του εντύπου που επιθυμούμε να τροποποιηθεί, με μόνη εξαίρεση το πεδίο [Ώρα λήξης], με τον περιορισμό ότι η «ημερομηνία-ώρα» της υποβολής πρέπει να είναι προγενέστερη της «ημερομηνίας-ώρας λήξης» της δηλούμενης υπερεργασίας ή νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης.
Άρα, με λίγα λόγια, αν για παράδειγμα, για εργαζόμενο με σύμβαση πενθήμερης πλήρους απασχόλησης (8ωρο ημερησίως) έχετε υποβάλλει το έντυπο Ε8 με ώρα έναρξης 17:00 και ώρα λήξης 20:00 θα πρέπει να υποβάλλετε τροποποιητικό Ε8 με μόνη εξαίρεση το πεδίο [Ώρα λήξης] το οποίο θα είναι η ώρα 19:00 και όχι 20:00, έτσι ώστε να «αφαιρείτε» την μία ώρα κατά την οποία δεν απασχολήθηκε τελικά ο εργαζόμενος. Όσον αφορά την αμοιβή του, η εταιρεία σαφώς θα πληρώσει τον εργαζόμενο για την πραγματική του εργασία (με δεδομένο ότι η υποβολή της τροποποίησης έγινε όπως προαναφέρθηκε). Διευκρινίζεται ότι το άρθρο 1 του Ν.3385/2005, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 10 του άρθρου 74 του Ν.3863/2010, ορίζει το πλαίσιο αμοιβής της υπερεργασίας και της υπερωριακής απασχόλησης. Βέβαια, σε περίπτωση που δεν τηρηθεί η ως άνω διαδικασία σχετικά με την υποβολή τροποποίησης του εντύπου Ε8 και διαπιστωθεί μεταγενέστερα από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα ότι κατά το διάστημα 19:00 – 20:00 δεν απασχολείται ο υπόψη εργαζόμενος (ενώ έχει υποβληθεί το έντυπο Ε8 για τις ώρες από 17:00 – 20:00 της ημέρας Τρίτης), προβλέπονται κυρώσεις με βάση την κρίση των αρμόδιων αυτών ελεγκτικών οργάνων, εφόσον διαπιστωθεί ότι η αμοιβή του αφορούσε το διάστημα της πραγματικής του εργασίας (17:00 – 19:00).
- Σε περίπτωση που ένας εργαζόμενος απασχολείται με το καθεστώς μερικής απασχόλησης και συγκεκριμένα από Δευτέρα έως Παρασκευή επί 6ωρο ημερησίως. Σε περίπτωση που παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέρα από τη συμφωνηθείσα θα πρέπει να υποβληθεί το έντυπο Ε4 – συμπληρωματικός ωραρίου και το έντυπο Ε9 (τροποποίηση όρων ατομικής σύμβασης μερικής απασχόλησης);
Σύμφωνα με την παρ. 11 του άρθρου 38 του Ν.1892/1990, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Ν.3846/2010 και την παρ.2 του άρθρου 17 του Ν.3899/2010, ορίζεται ότι:
«Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέρα από τη συμφωνηθείσα, ο μερικώς απασχολούμενος εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνησή του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη. Ο μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης, όταν αυτή η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο».
Στην περίπτωση έκτακτης απασχόλησης πέρα της συμφωνηθείσας στη μερική απασχόληση, θα πρέπει να κατατεθεί άμεσα και σε κάθε περίπτωση πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζομένους (παρ. 5.16 του άρθρου 5 της ΥΑ 32143/Δ1.11288/2018), Ε4 – συμπληρωματικός ωραρίου με σχετική παρατήρηση ότι η εν λόγω πρόσθετη εργασία είναι έκτακτη και λαμβάνει χώρα μόνο τη συγκεκριμένη ημερομηνία με επάνοδο από την επομένη στο σύνηθες ωράριο, όπως αυτό έχει δηλωθεί στον πίνακα προσωπικού.
Αν όμως, η πρόσθετη αυτή εργασία δεν είναι έκτακτη αλλά σταθερή και μόνιμη, τότε εκτός της υποβολής του Ε4 – συμπληρωματικού ωραρίου, θα πρέπει να υποβληθεί στο ΠΣ Εργάνη και το έντυπο Ε9 – τροποποίηση όρων ατομικής σύμβασης μερικής απασχόλησης.
6. Υπολογισμός υπερεργασίας – υπερωρίας στη μερική απασχόληση
Θα πρέπει να επισημάνουμε συγκεκριμένες διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, καθώς και αποφάσεις του Αρείου Πάγου, από τις οποίες προκύπτουν, κατά την άποψή μας, χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με τη συσχέτιση της υπερεργασίας και υπερωρίας με τη μερική απασχόληση. Αυτές είναι οι εξής:
- Σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως σαράντα (40) ώρες την εβδομάδα, ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται πέντε (5) επιπλέον ώρες την εβδομάδα κατά την κρίση του εργοδότη (υπερεργασία). Οι ώρες αυτές υπερεργασίας (41η, 42η, 43η, 44η, 45η ώρα) αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά είκοσι τοις εκατό (20%) και δεν συνυπολογίζονται στα επιτρεπόμενα, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, όρια υπερωριακής απασχόλησης. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας έξι (6) εργάσιμων ημερών την εβδομάδα η, σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, υπερεργασία ανέρχεται σε οκτώ (8) ώρες την εβδομάδα (από 41η έως 48η ώρα). Η πέραν των σαράντα πέντε (45) ωρών την εβδομάδα απασχόληση του μισθωτού στις επιχειρήσεις αυτές θεωρείται υπερωριακή απασχόληση ως προς όλες τις νόμιμες συνέπειες, διατυπώσεις και διαδικασίες έγκρισης. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας έξι (6) εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η εργασία πέραν των σαράντα οκτώ (48) ωρών την εβδομάδα. Σε κάθε περίπτωση διατηρούνται σε ισχύ οι ρυθμίσεις για το νόμιμο ημερήσιο ωράριο εργασίας (παρ.1 και 2 του άρθρου 1 του Ν.3385/2005, όπως ισχύουν).
- Στην περίπτωση της υπερωριακής εργασίας, λαμβάνεται υπόψη όχι η εβδομαδιαία, αλλά η ημερήσια εργασία, υπό την έννοια ότι υφίσταται υπερωριακή εργασία όταν ο μισθωτός απασχοληθεί πέραν των οκτώ ωρών ημερησίως (για εξαήμερη εργασία) ή πέραν των εννέα ωρών ημερησίως (για πενθήμερη εργασία), έστω και αν με την υπεραπασχόληση αυτή δεν πραγματοποιείται υπέρβαση του οριζόμενου από το νόμο ανωτάτου ορίου εβδομαδιαίας εργασίας (ΑΠ 1223/2013, ΑΠ 684/2017, ΑΠ 232/2018). Επομένως, για τους εργαζόμενους με το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, ως υπερωριακή εργασία θεωρείται η απασχόληση πέραν των εννέα (9) ωρών ημερησίως (ΑΠ 288/2018).
- Στην περίπτωση της υπερεργασίας, κριτήριο αποτελεί όχι η ημερήσια αλλά η εβδομαδιαία απασχόληση του μισθωτού και μάλιστα εκείνη που πραγματοποιείται κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας. Επομένως, αν ο μισθωτός, δεν υπερβεί κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας το συμβατικό εβδομαδιαίο όριο των 40 ωρών, δεν δικαιούται την οικεία πρόσθετη αμοιβή (ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20%), διότι δεν έχει πραγματοποιήσει υπερεργασία (ΑΠ 1223/2013, ΑΠ 684/2017, ΑΠ 232/2018).
- Τα ανωτέρω διατυπώνονται και από το έγγραφο 34186/564/18-8-2015 του Υπουργείου Εργασίας, όπου συγκεκριμένα ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:
– Επισημαίνεται ότι εφόσον δεν υφίσταται υπέρβαση των 40 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας, δεν εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις περί υπερεργασίας.
– Για να υπάρχει υπερεργασία απαιτείται υπέρβαση των 40 ωρών εβδομαδιαίως και μέχρι 45 ωρών επί πενθημέρου (5 ώρες υπερεργασία) και μέχρι 48 ωρών επί εξαημέρου (8 ώρες υπερεργασία).
– Για να υπάρχει υπερωρία, απαιτείται η υπέρβαση των 9 επί πενθημέρου ή των 8 επί εξαημέρου ωρών την ημέρα, ανεξαρτήτως του εβδομαδιαίου ωραρίου.
Σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, παρατίθεται ένα απλό παράδειγμα όσον αφορά τη διαδικασία δηλώσεων της υπερεργασίας και υπερωρίας σε περίπτωση που ένας μερικώς απασχολούμενος παράσχει έκτακτα την εργασία του, μια συγκεκριμένη ημερομηνία, πέρα από τη συμφωνηθείσα.
Παράδειγμα
Έστω ένας εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται με το καθεστώς μερικής απασχόλησης από Δευτέρα έως Παρασκευή επί 6ωρο ημερησίως. Αν παραστεί, για παράδειγμα την ημέρα Τετάρτη μιας συγκεκριμένης εβδομάδας, ανάγκη για πρόσθετη εργασία 3 ωρών πέρα από τη συμφωνηθείσα και ο μερικώς απασχολούμενος είναι σε θέση να την παράσχει, η 9η ώρα απασχόλησης την υπόψη ημέρα θεωρείται υπερεργασία ή υπερωρία;
Αρχικά, με δεδομένο ότι η εν λόγω πρόσθετη εργασία είναι έκτακτη και λαμβάνει χώρα μόνο τη συγκεκριμένη ημερομηνία (ημέρα Τετάρτη της υπόψη εβδομάδας), ο εργοδότης θα πρέπει να υποβάλλει στο ΠΣ «Εργάνη» το έντυπο Ε4 – συμπληρωματικός ωραρίου, άμεσα και σε κάθε περίπτωση πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζομένους κατά τα οριζόμενα στην παρ. 5.16 του άρθρου 5 της ΥΑ 32143/Δ1.11288/2018.
Βάσει των όσων προαναφέρθηκαν, η συνολική εργασία της υπόψη εβδομάδας που αναφέρουμε στο παράδειγμά μας ανέρχεται συνολικά σε 33 ώρες. Στην περίπτωση αυτή, εφόσον δεν υφίσταται υπέρβαση των 40 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας, δεν εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις περί υπερεργασίας.
Όσον αφορά την έννοια της υπερωρίας, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, για να υπάρχει υπερωρία, απαιτείται η υπέρβαση των 9 (επί πενθημέρου) ωρών την ημέρα, ανεξαρτήτως του εβδομαδιαίου ωραρίου. Επομένως, η εργασία των 3 αυτών πρόσθετων ωρών την ημέρα Τετάρτη (7η, 8η και 9η) αποτελεί απλή πρόσθετη εργασία η οποία αμείβεται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο χωρίς επιπλέον προσαυξήσεις. Σε περίπτωση που στο παράδειγμά μας, ο εργαζόμενος (πενθήμερος) απασχοληθεί και 10η ώρα, εφόσον υπάρχει υπέρβαση των 9 ωρών ημερησίως, θεωρούμε ότι η αμοιβή της 10ης αυτής ώρας θα είναι ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%.
Συμπερασματικά, στην περίπτωση αυτή θα πρέπει ο εργοδότης να υποβάλλει και το έντυπο Ε8 για την μία αυτή ώρα υπερωριακής απασχόλησης και σε κάθε περίπτωση πριν από την έναρξη πραγματοποίησής της.
πηγή: www.e-forologia.gr
