Η ταινία του Φρανσουά Οζόν «Θέλημα Θεού» που ασχολείται με το ζήτημα της σεξουαλικής κακοποίησης και την υποκρισία της Καθολικής Εκκλησίας ξεχωρίζει στις αίθουσες
του Γιάννη Ζουμπουλάκη*
Θέλημα Θεού» («Grâce à Dieu», Γαλλία / Βέλγιο, 2019).
Κοινωνικό δράμα του Φρανσουά Οζόν
Στην τελευταία και μία από τις καλύτερες ταινίες της καριέρας του, ο Φρανσουά Οζόν («Οκτώ γυναίκες», «Η πισίνα») ασχολείται με το ιστορικό της δημιουργίας μιας διαδικτυακής ομάδας που στήθηκε από ανθρώπους οι οποίοι ως παιδιά κακοποιήθηκαν σεξουαλικώς στη Λυών από έναν συγκεκριμένο ιερέα. Θα περνούσε αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι οι άνθρωποι αυτοί να αποφασίσουν να διεκδικήσουν δικαιοσύνη αλλά και να σταματήσουν τη δράση του ιερέα που εξακολουθούσε να είναι ενεργός. Ετσι γεννήθηκε η ιστοσελίδα La Parole Libérée (Απελευθερωμένος Λόγος), από την οποία το όλο ζήτημα μπόρεσε σιγά-σιγά να βγει στη δημοσιότητα.
Για τις ανάγκες μιας ταινίας μυθοπλασίας, ο Οζόν δούλεψε σαν δημοσιογράφος, έτσι όπως θα δούλευε αν έκανε ντοκιμαντέρ. Είναι εμφανές ότι μελέτησε τα πάντα για την υπόθεση, αναζήτησε τα πραγματικά πρόσωπα, μίλησε ατέλειωτες ώρες μαζί τους και κατέθεσε ένα φιλμ που θα δικαιώσει τον σκοπό τους. Γιατί αναδεικνύει χωρίς ίχνος καταγγελίας την υποκρισία της Εκκλησίας, η οποία γνώριζε για τις πράξεις του ιερέα αλλά δεν έκανε τίποτε για να τον σταματήσει.
Παρακολουθούμε τις ιστορίες τριών από τα θύματα, ισορροπημένα μοιρασμένες σε αντίστοιχα κεφάλαια. Το κάθε κεφάλαιο έχει τον δικό του πρωταγωνιστή (Mελβίλ Πουπό, Ντενί Μενοσέ, Σουάν Αρλό) και διόλου τυχαία ο Οζόν τονίζει το γεγονός ότι ενώ οι τρεις αυτοί άνθρωποι προέρχονται από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα συνεργάζονται παθιασμένα για τον κοινό στόχο τους. Ο σκηνοθέτης δεν ενδιαφέρθηκε καθόλου για τη δίκη που ακολούθησε αλλά αποκλειστικά για τον ψυχισμό των ανθρώπων αυτών και το πώς η κακοποίηση στην παιδική ηλικία έπαιξε ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους. Πετυχαίνει διάνα. Βαθμολογία: 4
Ελληνικό τρίπτυχο
«Τα δάκρυα του βουνού» (2018)
του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου
Με τον τίτλο «Τα δάκρυα του βουνού» (2018) ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος μας παραπέμπει στην πέτρα, την ύλη πάνω στην οποία στηρίζεται η επίπονη εργασία της ομάδας των περιπλανώμενων ορεσίβιων μαστόρων τους οποίους παρακολουθούμε ενώ μετακινούνται στην Ελλάδα της εκπνοής του 19ου αιώνα. Προσπαθούν να διατηρήσουν ζωντανή την ελπίδα για ζωή σε μια χώρα που δακρύζει. Κάπου μαίνεται ένας πόλεμος – ο σκηνοθέτης επίτηδες δεν δίνει λεπτομέρειες – και μοναδικός στόχος των αποφασιστικών αυτών ανδρών, που κτίζουν ό,τι τους ζητηθεί για να ζήσουν, η επιστροφή στο σπίτι. Επιστροφή στην Οδύσσεια λοιπόν, με μια άλλου τύπου ιστορία, την οποία ο φακός του Χαραλαμπόπουλου καταγράφει με γνήσια τραχύτητα αλλά συγχρόνως τρυφερότητα. Μοναξιά, συντροφικότητα, λίγα λόγια, πολύς πόνος, ακόμα περισσότερο πείσμα σε μια ταινία που θαυμάζεις κυρίως για το ρεπεράζ της, τους φυσικούς χώρους όπου πραγματοποιήθηκαν τα δύσκολα γυρίσματα. Αχυρά Αιτωλοακαρνανίας, Τζουμέρκα Ηπείρου (μέσα στη Μονή Κηπίνας και στη μονή Αγίας Παρασκευής), αλλά και Αγιος Νικόλαος Λευκάδας. Παίζουν μη επαγγελματίες ηθοποιοί.Βαθμολογία: 3
«Επαφή» (2017)
του Τώνη Λυκουρέση
Ευαισθησία σίγουρα διακρίνει κανείς και στη σπονδυλωτή ταινία «Επαφή» (2017) του Τώνη Λυκουρέση – μια επιστροφή του σκηνοθέτη στη μεγάλου μήκους κινηματογραφική μυθοπλασία εννέα χρόνια μετά τους «Σκλάβους στα δεσμά τους». Ενα μπλακάουτ πυροδοτεί την εξέλιξη πέντε διαφορετικών ιστοριών κλεισμένων μέσα σε ασανσέρ, από τις οποίες ο σκηνοθέτης αποπειράται να δώσει μια εικόνα από τη ζωή στην Αθήνα των καιρών μας. Ανάμεσα στα πρόσωπα που συνθέτουν το ψηφιδωτό θα βρούμε έναν τραυματιοφορέα (Χρήστος Λούλης) παρέα με ένα πτώμα, μια μάνα (Νένα Μεντή) που παρακαλά την κόρη της (Αλεξάνδρα Αϊδίνη) να τη βοηθήσει να βγει από το ασανσέρ για να προλάβει την πτήση στη Νορβηγία και έναν Αλβανό (Ακης Σακελλαρίου) που νιώθει Ελληνας και δεν θέλει να επιστρέψει στην πατρίδα του με το ζόρι, κάτι που φαίνεται ότι θα γίνει εφόσον η τράπεζα θα του πάρει το σπίτι. Μια σύγχρονη Βαβυλωνία προσπαθεί να ανασάνει κλεισμένη σε τέσσερις τοίχους υπό την «απειλή» ενός σκότους πολύ βαθύτερου από αυτό που έχει προκύψει από το κομμένο ηλεκτρικό. Ο Λυκουρέσης κατανοεί αυτούς τους ανθρώπους και χωρίς να τους κρίνει προσπαθεί να συμπυκνώσει μέσα σε περιορισμένο χρόνο τη ζωή τους. Μπορεί να μην έχουν όλες οι ιστορίες ισάξιο ενδιαφέρον, όλες όμως είναι ολοκληρωμένες και υπηρετούν μια κατεύθυνση.Βαθμολογία: 2 ½
«The waiter» (2018)
του Στιβ Κρικρή
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι για πρώτη ταινία μυθοπλασίας, το υπαρξιακό θρίλερ μυστηρίου «The waiter» (2018) του Στιβ Κρικρή αποτελεί ευχάριστη έκπληξη. Mια ταινία φτιαγμένη από έναν κινηματογραφιστή που σίγουρα έχει αίσθηση του μέσου και αγάπη για την ομορφιά της εικόνας. Οι φωτισμοί και η φωτογραφία έλκουν αμέσως την προσοχή μέσα σε ένα καδράρισμα εσωτερικών και εξωτερικών χώρων προσεγμένο στη λεπτομέρεια, ενώ το περιεχόμενο έχει επίσης ενδιαφέρον, χωρίς ωστόσο η ταινία να έχει κάτι τρομερά ουσιαστικό να πει. Ο Κρικρής εξιστορεί μια παράξενη σχέση που αναπτύσσεται αργά και υπόγεια. Από τη μια πλευρά ένας μοναχικός, oλιγομίλητος και αγέλαστος σερβιτόρος (Αρης Σερβετάλης) και από την άλλη ο μυστηριώδης γείτονάς του (Γιάννης Στάνκογλου) με τα παλιομοδίτικα γυαλιά και το αταίριαστο κούρεμα, ο οποίος πιθανόν να κρύβει κάτι τρομακτικό. Μοιάζει με κάτι σαν παιχνίδι εξουσίας κλεισμένο μέσα σε ένα δωμάτιο. Λειτουργεί πολύ με υπονοούμενα και χωρίς ποτέ τίποτε να γίνεται αστείο, μοιάζει να σου κλείνει διαρκώς το μάτι με το μαύρο χιούμορ του. Ενίοτε δε σε μεταφέρει στο παρελθόν. Θυμήθηκα μια cult επιτυχία των 80s, το «Διαμέρισμα μηδέν» με τον Χαρτ Μπόχνερ και τον Kόλιν Φερθ, ακόμα και το μελαγχολικό ύφος του Σερβετάλη ένιωσα να μου θυμίζει τον Μπάστερ Κίτον. Βαθμολογία: 2 ½
Ο δρόμος του κεραυνού
(«Thunder road», ΗΠΑ, 2018). Ψυχολογικό δράμα του Τζιμ Κάμινγκς
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του νεαρού αμερικανού ηθοποιού και σκηνοθέτη Τζιμ Κάμινγκς είναι κάτι σαν μια προέκταση της μικρού μήκους ταινίας του ιδίου, με τον ίδιο μάλιστα τίτλο, παραγωγής 2016. Ο Κάμινγκς πρωταγωνιστεί στον ρόλο του αστυνομικού με τα δεκάδες προσωπικά προβλήματα που τον έχουν φέρει στο σημείο να παρουσιάζει επικίνδυνη συμπεριφορά απέναντι σε όλους όσους συναναστρέφεται. Οι ανοιχτοί λογαριασμοί με τη μητέρα του που πέθανε προσφάτως είναι η κορωνίδα αυτών των προβλημάτων και πάνω σε αυτήν ο Κάμινγκς κτίζει ένα σφιχτοδεμένο, γεμάτο από υπόγειες εντάσεις ψυχολογικό πορτρέτο που ποτέ δεν σε αφήνει σε ησυχία. Η ερμηνεία του αποτελεί το πιο δυνατό χαρτί της ταινίας. Μια έξοχη πρωτιά στην καριέρα ενός σκηνοθέτη τον οποίο σίγουρα θα ξανακούσουμε. Βαθμολογία: 3
«Νεκροταφείο Ζώων»
(«Pet Sematary», HΠΑ, 2019). Θρίλερ των Kέβιν Κολς, Ντένις Γουίντμαϊερ
Το ανατριχιαστικό νεκροταφείο στο οποίο ανασταίνονται ζώα θα γίνει ο τελετουργικός χώρος όπου ένας πατέρας (Τζέισον Κλαρκ) θα προσπαθήσει να βρει ξανά τη ζωή που έχασε το παιδί του. Πέντε λεπτά πλοκή και τα υπόλοιπα 95 μια παρέλαση κοινοτοπίας και κλισέ που έχουμε συναντήσει (και δυστυχώς θα ξανασυναντήσουμε) σε εκατοντάδες μεταφυσικά θρίλερ τρόμου. Η δυνατή μουσική σε σκηνές «αγωνίας», το απομονωμένο σπίτι στην επαρχία όπου συμβαίνουν σημεία και τέρατα, τα αποκρουστικά εφέ που καταντούν γελοία, ο προβλέψιμα μυστηριώδης επιστάτης (Τζον Λίθγκοου) που σίγουρα κρύβει κάτι ύποπτο κ.ο.κ. Και όλα αυτά σε μια ακόμα κινηματογραφική διασκευή βιβλίου του Στίβεν Κινγκ το οποίο έχει ξαναμεταφερθεί στον κινηματογράφο, το 1989, από τη Μαίρη Λάμπερτ· μια ταινία που έφτανε και περίσσευε. Η μόνη μου πραγματική απορία είναι γιατί χρειάστηκαν δύο σκηνοθέτες για να γυριστεί μια τόσο συνηθισμένη ταινία. Βαθμολογία: 0
«Shazam!» (ΗΠΑ, 2019).
Περιπέτεια φαντασίας του Ντέιβιντ Σάνμπεργκ. Φρικώδης παρωδία των ταινιών με σούπερ ήρωες, μια προσπάθεια της DC Comics να αντεπιτεθεί στο σύμπαν της (ανώτερης) Marvel Comics φλερτάροντας με την ιδέα ότι τον σούπερ ήρωα τον έχουμε όλοι μέσα μας (εγώ δεν τον έχω και αισθάνομαι πανευτυχής). Παίζουν: Ζάκερι Λίβι ,Τζιμόν Χουσνού κ.α. Βαθμολογία: 0
Βαθμολογία 5: εξαιρετική, 4: πολύ καλή, 3: καλή, 2: ενδιαφέρουσα, 1: μέτρια, 0: απαράδεκτη
*Ο Γιάννης Ζουμπουλάκης είναι κριτικός κινηματογράφου στην εφημερίδα
το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
