Αυτό είναι το νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Γουλανδρή (φωτογραφίες)

Μετά από δεκαετίες αναμονής, η συλλογή-κόσμημα των Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή είναι επιτέλους επισκέψιμη στο κοινό σε έναν χώρο που αρμόζει στη σπουδαιότητά της.

της Ματούλας Κουστένη – Lifo*

Η συναρπαστική ζωή ενός ζεύγους μαικηνών, μια μυθική συλλογή που δημιουργήθηκε κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ένα μυστήριο δεκαετιών, πίνακες που συνδέθηκαν με τα Panama Papers, δεκάδες συγκλονιστικά έργα που κανείς δεν φανταζόταν ότι κάποια στιγμή θα κρεμαστούν σε τοίχους ελληνικού μουσείου. Ένας Θεοτοκόπουλος που αγοράστηκε το 1956, ένας Σεζάν που ακολούθησε, μερικοί Βαν Γκογκ, κάμποσοι Πικάσο, δεκάδες art dealers, δημοπρασίες, εφοπλιστικές επενδύσεις, ρίσκα, άλυτα για χρόνια αινίγματα, εκθέματα που ταξίδεψαν στα πέρατα του κόσμου, καλλιτέχνες που ουδέποτε πάτησαν το πόδι τους στην Αθήνα και προκαλούν ίλιγγο (Γκογκέν, Μπονάρ, Μοντιλιάνι, Πόλοκ, Σαγκάλ, Μονέ, Ντεγκά, Μιρό, Μπρακ). Και στην καρδιά αυτού του ανεπανάληπτου εικαστικού ταξιδιού ένα πολύπαθο μουσείο.

Μετά από δεκαετίες διαπραγματεύσεων, αναβολών και απογοητεύσεων, στον αριθμό 13 της οδού Ερατοσθένους στο Παγκράτι, μόλις λίγα μέτρα από το Καλλιμάρμαρο, ένα επιβλητικό κτίσμα που ισορροπεί μεταξύ νεοκλασικού και μοντέρνου είναι επιτέλους το σημείο στο οποίο το όνειρο παίρνει σάρκα και οστά. Σε μια γειτονιά που μεταμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια λες και προετοιμαζόταν για υψηλές αφίξεις εγκαινιάζεται στις 2 Οκτωβρίου το νέο μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή.

Λευκές καμπύλες στις σκάλες, θέα προς την Ακρόπολη στα σημεία που τα παράθυρα ξεκλέβουν φως, ανοιχτό ξύλο για τις λεπτομέρειες, πωλητήριο πανέτοιμο με εξαιρετικές προτάσεις και μια βιβλιοθήκη με 6.000 τόμους από το ευρύ φάσμα των τεχνών (είναι τόσο συγκινητικό που κάποιοι έχουν ιδιόχειρες αφιερώσεις στο ζεύγος Γουλανδρή), ένα υπόγειο 400 τ.μ. που μελλοντικά θα φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών (η πρώτη προγραμματίστηκε ήδη για το φθινόπωρο του 2020) και ένα φροντισμένο καφέ μοιράζονται στους 11 ορόφους και στα 7.250 τ.μ.

Περίπου 180 έργα και αντικείμενα, που αποτελούν σχεδόν τη μισή από τη θρυλική συλλογή, έχουν πάρει ήδη θέση στο Παγκράτι. Ωστόσο, μέχρι που ανοίγουν οι πόρτες, κανείς δεν είναι αρκετά προετοιμασμένος γι’ αυτό που θα νιώσει μπαίνοντας στο νέο μουσείο. «Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Παρίσι και νομίζω ότι ποτέ δεν θα ξεχάσω την πρώτη μου μεγάλη συγκίνηση μπροστά από ένα έργο του Πικάσο. Αυτήν τη δυνατότητα δεν την είχε ως τώρα ένα παιδί στην Ελλάδα. Αυτό το μουσείο έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο κενό δεκαετιών. Θα προσφέρει τη δυνατότητα σε Έλληνες αλλά και ξένους να δουν από πολύ μικρή ηλικία έργα τέτοιου βεληνεκούς, χωρίς να μπουν στο αεροπλάνο. Παράλληλα, κάθε χρόνο θα υπάρχει μια εναλλαγή στη σκηνογραφία, ώστε να μπορούμε αφενός να ανανεώνουμε τα έργα, αφετέρου να τα γνωρίσει το κοινό το σύνολό τους» μας λέει η Μαρία Κουτσομάλλη, υπεύθυνη της συλλογής του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή.

Τόσο εκείνη όσο και ο διευθυντής του Ιδρύματος, Κυριάκος Κουτσομάλλης, αλλά και σύσσωμο το Δ.Σ. ουδέποτε το έβαλαν κάτω κατά τη διάρκεια της πολύχρονης περιπέτειας του μουσείου. «Όσο περίεργο κι αν φαίνεται, δεν λυγίσαμε. Υπήρξαν στιγμές αφόρητης στενοχώριας, ημέρες μεγάλης ανησυχίας, που όλοι είχαν αποθαρρυνθεί, αλλά πάντα ο σκοπός υπήρξε ιερός για τους ανθρώπους του ιδρύματος. Είχαν δώσει όρκο στους ιδρυτές ότι το μουσείο θα γίνει. Ήταν μονόδρομος και μεγάλη δέσμευση, με φοβερό συναισθηματικό βάρος».

Συγχρόνως, η συλλογή υπήρξε για τους Έλληνες ένα πολύ μεγάλο μυστήριο. Η Ελίζα Γουλανδρή, που μέχρι τέλους αγωνίστηκε για τη δημιουργία μιας στέγης για τη συλλογή, διαβεβαίωνε ότι τα έργα τους (ποτέ δεν ξέραμε τον ακριβή αριθμό) θα δίνονταν όλα στο μουσείο. Παρά τις αλλεπάλληλες πιέσεις, όμως, ελάχιστοι άνθρωποι γνώριζαν την πλήρη λίστα των πινάκων. Αυτός ήταν ένας ακόμα παράγοντας ανασφάλειας και μυστηρίου. Ως εκ τούτου, είχαμε μετρημένες πληροφορίες για το ποια έργα την αποτελούν, πού φυλάσσονται και πόσα τελικά θα εκτεθούν στον αθηναϊκό κοινό.

Γιατί; «Πρέπει να καταλάβετε ότι πρώτοι απ’ όλους οι δημιουργοί της συλλογής υπήρξαν τρομερά διακριτικοί άνθρωποι. Όσοι τους διαδέχτηκαν, από το Δ.Σ. μέχρι τους συνεργάτες, κινήθηκαν στον δρόμο που εκείνοι χάραξαν από την πρώτη στιγμή. Υπήρξε μια βαθιά πίστη στη δική τους φιλοσοφία. Δεν θα προβάλλαμε ποτέ μια συλλογή χωρίς να υπάρχει το μουσείο που θα τη στέγαζε».

….

Σε μια γειτονιά που μεταμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια λες και προετοιμαζόταν για υψηλές αφίξεις εγκαινιάζεται στις 2 Οκτωβρίου το νέο μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Διαβάστε το πλήρες ρεπορτάζ και δείτε όλες τις φωτογραφίες στο Lifo.gr