Λίγες μέρες πριν, διέρρευσε στον ημερήσιο Τύπο το περίφημο πόρισμα της «επιτροπής σοφών» για το νέο μοντέλο επικουρικής σύνταξης, που αναμένεται να ισχύσει από το 2021 και μετά, κατά τρόπο μάλιστα υποχρεωτικό για τους νεοεισερχόμενους στην ασφάλιση.
Του Διονύση Τεμπονέρα*
Μελετώντας το πόρισμα της επιτροπής, μπορεί κανείς να διακρίνει εύκολα ότι περνάει στα «ψιλά» και χωρίς να αποτυπώνεται με νούμερα από πλευράς της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής το περιβόητο κόστος μετάβασης από το διανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα λειτουργίας της επικουρικής σύνταξης. Με απλά λόγια, η ΕΑΑ ως καθ’ ύλην αρμόδια δείχνει να μην ανησυχεί ιδιαίτερα για το κόστος μετάβασης, παραδεχόμενη βεβαίως ότι το σύστημα θα έχει ανάγκη έκτακτης χρηματοδότησης από το 2030 και μετά, καθώς κατά την πρώτη δεκαετία λειτουργίας του, δεν φαίνεται να προκύπτουν χρηματοδοτικές ανάγκες υψηλής έντασης. Μάλιστα από τα πρακτικά των συνεδριάσεων που επίσης δημοσιεύτηκαν, προκύπτει ότι «το κόστος μέχρι το 2070 δείχνει να μην ξεπερνά τις μερικές δεκάδες δισ.»!
Βεβαίως σύμφωνα με τις δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, έχει ήδη ανατεθεί στην ΕΑΑ η εκπόνηση της σχετικής μελέτης που επιβάλλεται να προηγηθεί σύμφωνα και με τις επιταγές των πρόσφατων αποφάσεων του ΣτΕ και θα αποτυπώσει τους αριθμούς με ακρίβεια.
Η γενική παραδοχή των συμμετεχόντων στην επιτροπή είναι ότι οι παροχές-συντάξεις θα πρέπει να διατηρηθούν στα επίπεδα του 2020 και δεν θα πρέπει να αποκλίνουν οι συντάξεις των παλαιών συνταξιούχων ουσιωδώς σε σχέση με τις νέες παροχές, αφού τότε τίθενται ζητήματα αναλογικότητας και ίσης μεταχείρισης.
Και κάπου εδώ αρχίζουν τα προβλήματα, αφού αυτές οι δύο μεταβλητές, σε συνδυασμό με τις δεσμεύσεις της χώρας για διατήρηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης στο 16,2% του ΑΕΠ κατά ανώτατο όριο ώς το 2060 (αλλά και την επιλογή σύγκλισης με τα συνταξιοδοτικά συστήματα της Ε.Ε. όπου ο μέσος όρος δαπανών είναι κάτω του 10%), δημιουργούν ένα ασφυκτικό δημοσιονομικό περιβάλλον. Από τη μια το κράτος μπορεί μεν να συνεισφέρει μέσω του κρατικού προϋπολογισμού και να καλύψει μέρος του κόστους, όμως αυτές οι μερικές δεκάδες δισ. (!) αναμένεται να εκτοξεύσουν τη συνταξιοδοτική δαπάνη σε απαγορευτικά νούμερα. Ακόμα και αν μιλάμε για ορίζοντα 50 ετών (2070) η επισήμανση ότι τα χρήματα που θα πέσουν στην εθνική οικονομία θα καλύψουν τις όποιες ανάγκες, διά της αυξήσεως του ΑΕΠ, θεωρώ ότι προσκρούει στις στοιχειώδεις αρχές της στατιστικής επιστήμης. Αλλωστε σε ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον έχει αποδειχτεί ότι η ανάπτυξη δεν προκύπτει κατόπιν… διαταγής.
Η επιτροπή όμως και για το πρόβλημα αυτό έχει «τη λύση»! Ονομάζεται διαγενεακή αλληλεγγύη. Από τα πρακτικά του πορίσματος προκύπτει η παραδοχή ότι ο νέοι ασφαλισμένοι του συστήματος θα πρέπει να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους με μια μορφή στήριξης στους παλαιούς συνταξιούχους, με τη δημιουργία ενός «κουμπαρά αλληλεγγύης» που θα αναλάβει να καλύψει μέρος από τις χρηματοδοτικές ανάγκες του νέου συστήματος.
Αυτή η λύση προκρίνεται, καθώς είναι αδύνατο ο κρατικός προϋπολογισμός να αντέξει το βάρος από μόνος του. Το πιο πιθανό σενάριο είναι η επιβολή μιας εισφοράς στα πρότυπα του ΑΚΑΓΕ ή της ΕΑΣ που είχε επιβληθεί παλαιότερα, όχι όμως επί των συντάξεων που δεν θα έχουν προκύψει ακόμα, αλλά επί των εισφορών.
Πρακτικά το κόστος μετάβασης το επωμίζονται οι ασφαλισμένοι, η κρατική συνταξιοδοτική δαπάνη δεν μεταβάλλεται και οι ασφαλισμένοι αναλαμβάνουν το κόστος εξυπηρέτησης της παλιάς διανεμητικής λειτουργίας του συστήματος!
Ολο αυτό το πολύ σύνθετο σύμπλεγμα δημιουργείται τη στιγμή που με βάση τις επίσημες μελέτες του ΕΤΕΑΕΠ (που σημειωτέον έχουν περάσει και τη βάσανο των δανειστών), προκύπτει η βιωσιμότητα του συστήματος για τις επόμενες δεκαετίες, χωρίς να υπάρχει ανάγκη μεταβολής, αφού εντός του Ταμείου λειτουργεί αυτόματος μηχανισμός εξισορρόπησης των ελλειμμάτων που μπορούν να προκύψουν από τις δημογραφικές αλλαγές ή άλλους παράγοντες.
Οι ασφαλισμένοι εισέρχονται σε μια περιπέτεια πολλαπλών κινδύνων και εκτίθενται στον «τζόγο» της ανοιχτής αγοράς. Και όλα αυτά για να εισέλθουν στην κοινωνική ασφάλιση μερικές ιδιωτικές εταιρείες;
Αναμένουμε με αγωνία τις αναλογιστικές μελέτες που θα εκπονήσει η ΕΑΑ και η κυβέρνηση οφείλει να τις διαβουλευτεί με τους κοινωνικούς εταίρους. Οποιοδήποτε νέο συνταξιοδοτικό μοντέλο εισάγεται, οφείλει να προέλθει μέσα από συναινέσεις, αφού τα αποτελέσματα που παράγει ξεπερνούν κατά πολύ τη θητεία μιας και δύο κυβερνήσεων, ενώ οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες επιβάλλεται να επιχειρηματολογήσουν υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης ανοιχτά. Διαφάνεια λοιπόν, μακρά διαβούλευση και ισχυρή τεκμηρίωση είναι απαραίτητες για να προκύψει ένα θετικό αποτέλεσμα.
* δικηγόρος-εργατολόγος Πηγή: https://www.efsyn.gr/
Οι δημοσιεύσεις Άρθρων Γνώμης και Σχολίων, δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της Ομάδας του «Forolinευζήν». Διαβάστε ακόμα «Γνώμες & Σχόλια»
