Θέματα που μας απασχολούν, από τις “Φοροαπόψεις” που έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστούν εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.
Έκπτωση δαπανών και κατάλληλη τεκμηρίωση
Η μία από τις προϋποθέσεις της έκπτωσης δαπανών είναι αυτές να εγγράφονται στα λογιστικά αρχεία (βιβλία) της επιχείρησης την περίοδο που πραγματοποιούνται και αποδεικνύονται με κατάλληλα δικαιολογητικά.
Επομένως, οι δαπάνες θα πρέπει να έχουν καταχωρηθεί στα τηρούμενα βιβλία του φορολογικού έτους που αυτές έχουν πραγματοποιηθεί με βάση τα κατάλληλα δικαιολογητικά.
Η έννοια των δικαιολογητικών είναι ευρύτερη των φορολογικών στοιχείων και περιλαμβάνει κάθε πρόσφορο δικαιολογητικό, όπως ενδεικτικά, στοιχεία που προβλέπονται από τις διατάξεις του Ν. 4308/2014 (Ε.Λ.Π.), δημόσια ή ιδιωτικά έγγραφα, απολογιστικά στοιχεία (π.χ. αποσβέσεις), δήλωση στην περίπτωση ιδιοχρησιμοποίησης, κ.λπ. Ειδικά στην περίπτωση απώλειας των πρωτότυπων φορολογικών στοιχείων, μπορούν να προσκομίζονται και επικυρωμένα φωτοαντίγραφα των στοιχείων αυτών από τον εκδότη τους.
Ενδεικτικά, στην υπ’ αριθ. 826/2019 απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών δεν έγινε δεκτό το αίτημα για διαγραφή λογιστικής διαφοράς που αφορά δαπάνη για προβολή και διαφήμιση, για το οποίο δεν πληρώθηκε το αναλογών τέλος διαφήμισης και για το οποίο η προσφεύγουσα δεν προσκόμισε δικαιολογητικά στοιχεία ούτε με την έκθεση ελέγχου ούτε με την ενδικοφανή προσφυγή της προκειμένου ν’ αποδείξει τους ισχυρισμούς της.
Εισαγωγή συναλλάγματος/Επαναπατρισμός κεφαλαίων από κάτοικο εξωτερικού
Ο Έλληνας κάτοικος αλλοδαπής που επανεγκαθίσταται στη χώρα μας, μπορεί να εισάγει χρηματικά κεφάλαια από την αλλοδαπή ανεξαρτήτως ύψους, η δε Φορολογική Διοίκηση υποχρεούται να λάβει υπόψιν τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρηματικά ποσά, τα οποία αποδεικνύονται από νόμιμα παραστατικά στοιχεία.
Σε κάθε περίπτωση, Έλληνας φορολογικός κάτοικος εξωτερικού που έχει τις κατωτέρω προϋποθέσεις διαμονής στο εξωτερικό μπορεί να μεταφέρει τα φορολογηθέντα εισοδήματα από το εξωτερικό στην Ελλάδα και να τα δηλώσει ως εισαγωγή συναλλάγματος χωρίς να φορολογηθεί. Μάλιστα, όπως έχουμε επισημάνει και σε προηγούμενη αρθρογραφία μας σχετικά με τους κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς, τα χρήματα αυτά μπορούν να κατατεθούν ακόμη και σε κοινό λογαριασμό (με συνδικαιούχους π.χ. γονείς, τέκνα ή σύζυγο), χωρίς να προκύψει κάποια φορολογική υποχρέωση, καθώς από μόνη της η κατάθεση ποσών σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό δεν αποτελεί φορολογητέα πράξη.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 34 του ν. 4172/2013, δεν απαιτείται η δικαιολόγηση της απόκτησης του συναλλάγματος που εισάγεται στην Ελλάδα για τους φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού που είχαν διαμείνει 3 τουλάχιστον χρόνια στην αλλοδαπή και η εισαγωγή του συναλλάγματος γίνεται μέσα σε 2 χρόνια από τη μετοικεσία τους ή που είχαν διαμείνει 5 τουλάχιστον συνεχή χρόνια στην αλλοδαπή και το επικαλούμενο ποσό συναλλάγματος προέρχεται από καταθέσεις στο όνομά τους ή στο όνομα του άλλου συζύγου σε τραπεζικό λογαριασμό ανοιγμένο σε χώρα της Ε.Ε./ΕΟΧ ή σε υποκατάστημα ελληνικής τράπεζας στο εξωτερικό κατά το χρόνο που διέμεναν στην αλλοδαπή ή από καταθέσεις τους – μέσα σε 1 χρόνο από τη μετοικεσία τους στην Ελλάδα χωρίς το συνάλλαγμα αυτό να έχει επανεξαχθεί στην αλλοδαπή.
Περιεχόμενο τελικού ισολογισμού εκκαθάρισης
Ο τελικός ισολογισμός εκκαθαρίσεως, συντάσσεται όταν έχουν ολοκληρωθεί όλες οι πράξεις ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας και εξόφλησης των υποχρεώσεων προς τρίτους. Μετά την διενέργεια των ως άνω πράξεων ρευστοποιήσεων και εξοφλήσεων, προσδιορίζεται το τελικό αποτέλεσμα της εκκαθαρίσεως (κέρδος ή ζημιά), οπότε προκύπτει ο τελικός ισολογισμός.
Ο ισολογισμός αυτός περιλαμβάνει στο Ενεργητικό του:
Το ποσό των χρηματικών διαθεσίμων, όπως αυτό διαμορφώθηκε, μετά τις ρευστοποιήσεις των περιουσιακών στοιχείων, τις εισπράξεις των απαιτήσεων και τις εξοφλήσεις των υποχρεώσεων της οντότητας.
Το αποτέλεσμα που προέκυψε κατά το στάδιο της εκκαθαρίσεως, εφόσον αυτό ήταν αρνητικό (ζημιά).
Τυχόν δοσοληπτικούς λογαριασμούς εταίρων / μετόχων (33.07) με τις λογιστικές αξίες περιουσιακών στοιχείων, τα οποία θέλησαν να κρατήσουν για προσωπική τους χρήση (αυτοπαράδοση, άρθρο 7 του Κώδικα ΦΠΑ, Ν 2859/2000 ). Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να αποδοθεί ο αναλογών ΦΠΑ, το ποσό του οποίου περιλαμβάνεται στην χρέωση του δοσοληπτικού λογαριασμού κάθε εταίρου.
Αντιστοίχως, στο Παθητικό, θα περιλαμβάνονται:
Τα ποσά του εταιρικού / μετοχικού κεφαλαίου (το αρχικό κεφάλαιο ή όπως αυτό είχε διαμορφωθεί μετά από τυχόν αυξήσεις ή μειώσεις).
Τα ποσά των αποθεματικών, τα οποία είχαν σχηματισθεί κατά την λειτουργία της εταιρείας (υποχρεωτικά ή προαιρετικά).
Το ποσό του αποτελέσματος της τελευταίας εταιρικής χρήσεως (λογ. 42)
Το αποτέλεσμα που προέκυψε κατά το στάδιο της εκκαθαρίσεως, εφόσον αυτό ήταν θετικό (κέρδος).
Τυχόν πιστωτικά υπόλοιπα των προσωπικών λογαριασμών των εταίρων (53.14), τα οποία αντιπροσωπεύουν απαιτήσεις τους από μη αναληφθέντα κέρδη προηγουμένων χρήσεων.
Σε περίπτωση τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος, ο ισολογισμός καταρτίζεται με διενέργεια πραγματικής απογραφής και πληροφορίες που προκύπτουν από εξωλογιστικά στοιχεία.
Ο ισολογισμός υποβάλλεται στην ΔΟΥ (τμήμα Μητρώου), μαζί με την σχετική δήλωση, ως προς την ολοκλήρωση της εκκαθαρίσεως.
Στην περίπτωση του διπλογραφικού λογιστικού συστήματος, ακολουθεί το κλείσιμο όλων των λογαριασμών που εμφανίζονται σε αυτόν, με λογιστικές εγγραφές και διαδοχικές χρεώσεις / πιστώσεις των υπολογαριασμών των εταίρων / μετόχων (υπολογαριασμοί του 53.14), ώστε να προκύψουν τα τελικά οφειλόμενα προς αυτούς ποσά. (βλ. ΣΛΟΤ Αρ.Πρωτ.: 3380 ΕΞ/22.01.2019).
Τρόπος μεταβίβασης επιχείρησης-εταιρείας ανάλογα με το είδος αυτής
Επιχείρηση είναι το σύνολο των πραγμάτων, δικαιωμάτων, άυλων αγαθών ή πραγματικών καταστάσεων (όπως είναι η πελατεία, η εμπορική φήμη, η πίστη, το σήμα, η καλή πορεία της επιχείρησης κλπ) τα οποία οργανώθηκαν σε οικονομική ενότητα από τον επιχειρηματία και η οποία μπορεί να λειτουργεί είτε υπό τη μορφή της ατομικής επιχείρησης είτε υπό εταιρική μορφή.
Ανάλογα, με το είδος της επιχείρησης, καθορίζεται και ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να μεταβιβασθεί. Συγκεκριμένα:
– Η ατομική επιχείρηση επί της ουσίας δεν μεταβιβάζεται ως επιχείρηση αλλά μεταβιβάζονται με σύμβαση (ιδιωτικό συμφωνητικό, τιμολόγιο) τα περιουσιακά στοιχεία (υλικά αλλά και άυλα, π.χ. η επωνυμία, η πελατεία, η εμπορική φήμη, η πίστη, το σήμα, τα εμπορεύματα, τα πάγια και βεβαίως οι υποχρεώσεις)
Αντιθέτως, για την μεταβίβαση εταιρειών γίνεται ουσιαστικά αλλαγή προσώπων, αλλά η εταιρεία παραμένει η ίδια. Συγκεκριμένα:
– Για τη μεταβίβαση εταιρικής μερίδας προσωπικής εταιρίας (Ο.Ε. ή Ε.Ε.) απαιτείται η τροποποίηση του Καταστατικού με ιδιωτικό έγγραφο και η συναίνεση των εταίρων.
– Για τη μεταβίβαση εταιρικών μεριδίων ΕΠΕ απαιτείται συμβολαιογραφικό έγγραφο και η μεταβίβαση παράγει αποτελέσματα από την εγγραφή της στο βιβλίο των εταίρων. (άρθρο 28 ν. 3190/1955, όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 4541/2018).
– Η μεταβίβαση των εταιρικών μεριδίων ΙΚΕ, εν ζωή γίνεται εγγράφως και επάγεται αποτελέσματα ως προς την εταιρεία και τους εταίρους από τη γνωστοποίηση σε αυτή της μεταβίβασης (άρθρο 84 ν. 4072/2012)
– Η μεταβίβαση μετοχών ανώνυμης εταιρίας (Α.Ε.) γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα (παράδοση των μετοχών και καταβολή τιμήματος) και με εγγραφή στο σχετικό βιβλίο μετόχων (άρθρο 41 ν. 4548/2018)
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στον τρόπο υπολογισμού του φόρου που προκύπτει από την υπεραξία μεταβίβασης με βάση το άρθρο 42 ν. 4172/2013 και τις οδηγίες που έχουν δοθεί από τις σχετικώς εκδοθείσες ΠΟΛ.
Φορολογική αντιμετώπιση δαπανών νομικού προσώπου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα
Για τις δαπάνες που πραγματοποιούν μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή (στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα) γίνεται διάκριση ανάλογα με το αν αυτές αφορούν στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα ή στην επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους. Το μέρος εκείνων των δαπανών που αφορούν σε επιχειρηματική δραστηριότητα εκπίπτει προκειμένου για τον προσδιορισμό του εισοδήματος αυτού, εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις σχετικά με την έκπτωση δαπανών. Αντίθετα, δεν εκπίπτουν δαπάνες που αφορούν έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου.
Σε περίπτωση που υπάρχουν δαπάνες που είναι κοινές, δηλαδή μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία τόσο εισοδήματος υπαγόμενου σε φόρο όσο και εισοδήματος μη υπαγόμενου σε φόρο, τότε οι δαπάνες αυτές επιμερίζονται κατά την αναλογία των αντίστοιχων εσόδων.
Ατομικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο σε ατομική επιχείρηση και έκπτωση δαπανών
Ως γνωστόν η έκπτωση επιχειρηματικών δαπανών γίνεται με βάση τις προϋποθέσεις του άρθρου 22, του ΚΦΕ, ήτοι:
α) πραγματοποιούνται προς το συμφέρον της επιχείρησης ή κατά τις συνήθεις εμπορικές συναλλαγές της,
β) αντιστοιχούν σε πραγματική συναλλαγή και η αξία της συναλλαγής δεν κρίνεται κατώτερη ή ανώτερη της αγοραίας, στη βάση των στοιχείων που διαθέτει η Φορολογική Διοίκηση,
γ) εγγράφονται στα τηρούμενα βιβλία απεικόνισης των συναλλαγών της περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται και αποδεικνύονται με κατάλληλα δικαιολογητικά.
Σε περίπτωση ατομικής επιχείρησης, η δαπάνη ασφαλίστρου για την αποκατάσταση ζημιάς που τυχόν συμβεί στο πλαίσιο της άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, μπορεί να εκπέσει από τα ακαθάριστα έσοδα της ατομικής επιχείρησης, εφόσον μπορεί να κριθεί ότι η εν λόγω ασφάλιση πραγματοποιείται για το συμφέρον της επιχείρησης (συνέχιση της δραστηριότητας σε περίπτωση ατυχήματος) και εφόσον πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις έκπτωσης δαπανών. Υπό το πνεύμα αυτό, ασφάλιστρα που καταβάλλει ο ατομικός επιχειρηματίας για κάλυψη ιατρικών εξόδων ή διαφυγόντος εισοδήματος, σε περίπτωση ατυχήματος κατά την εκτέλεση της εργασίας του δύναται να αναγνωρισθούν φορολογικά. Αντιθέτως, τα ποσά που καταβάλλονται σε συμβόλαια συνταξιοδότησης που συνάπτονται με ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείας αφορούν προσωπική δαπάνη, καθώς δεν συνδέονται με την επιχειρηματική δραστηριότητα. Σε κάθε περίπτωση, το κατά πόσο μία δαπάνη πραγματοποιείται προς το συμφέρον της επιχείρησης ή αφορά προσωπικά έξοδα, είναι θέμα πραγματικό που κρίνεται από τη φορολογική διοίκηση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν κατά την τέλεση των επαγγελματικών καθηκόντων.
Η επιστημονική ομάδα της ΑΡΤΙΟΝ Με την καθοδήγηση του κυρίου Γεώργιου Δαλιάνη
Πηγή: ARTION Α.Ε. © Copyright 2019 | https://www.artion.gr
