Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το ζήτημα της ασφάλισης εταίρου μονοπρόσωπης ΙΚΕ, είναι ένα από τα πλέον διάσημα ερωτήματα που αφορούν τον τομέα της υπαγωγής στην ασφάλιση. Η νομοθεσία που διέπει την περίπτωση αυτή είναι ο Ν. 4072/2012 άρθρο 116 παρ. 9 περ. α και στ, ο οποίος αφορούσε σε ρυθμιστικά ζητήματα αρμοδιότητας του π. ΟΑΕΕ και αφετέρου η εγκύκλιος 21/2019 του ΕΦΚΑ.
του Θανάση Καρμίρη, υπεύθυνου Μισθοδοσίας και HR της AFS
Πιο συγκεκριμένα, στον Ν. 4072/2012 «Βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος – Νέα εταιρική μορφή – Σήματα – Μεσίτες Ακινήτων – Ρύθμιση θεμάτων ναυτιλίας, λιμένων και αλιείας και άλλες διατάξεις.», στο άρθρο 116 παρ. 9 περ. α διαβάζουμε πως στην υποχρεωτική ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. υπάγονται «τα μέλη ή μέτοχοι Οργανισμών, Κοινοπραξιών ή κάθε μορφής Εταιρειών, πλην των Ανωνύμων και των Ιδιωτικών Κεφαλαιουχικών, των οποίων ο σκοπός συνιστά δραστηριότητα, για την οποία τα ασκούντα αυτή πρόσωπα υπάγονται στην ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε.». Από αυτό τον όρο διαπιστώνει κανείς εύκολα πως η ασφάλιση των εταίρων ΙΚΕ εξαιρείται της ασφάλισης, κάτι που έρχεται να αναιρέσει ριζικά η περίπτωση στ στην οποία αναφέρεται ότι υπάγεται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. «ο μοναδικός εταίρος Μονοπρόσωπης Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας.». Εν κατακλείδι, ο Ν. 4072/2012 ορίζει ρητά πως στην ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. υπάγεται υποχρεωτικά ο μονοπρόσωπος εταίρος ΙΚΕ ανεξάρτητα με το αν προσφέρει ή όχι καθήκοντα διαχείρισης στην εταιρεία και δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη αν έχει οριστεί μέσω καταστατικού κάποιο άλλο πρόσωπο ως διαχειριστής.
Και ενώ με βάση το προηγούμενο συμπέρασμα θα μπορούσαμε να πούμε πως το θέμα θεωρείται λήξαν, έρχεται η εγκύκλιος 21/2019 του ΕΦΚΑ, που θα έπρεπε να ξεδιαλύνει όποια θολά σημεία μπορεί και να είχαν μείνει. Ωστόσο, εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κάποιος πως περισσότερο προβληματισμό δημιουργεί τόσο στους ασφαλισμένους όσο και στους ίδιους τους εργαζομένους του ΕΦΚΑ, παρά επιλύει προβλήματα, για λόγους που θα προσπαθήσω να εξηγήσω ακολούθως. Ειδικότερα, στην εν λόγω εγκύκλιο σελίδα 4, για τους διαχειριστές ΙΚΕ έχουμε τις εξής περιπτώσεις:
1. Εταίρος σε Μονοπρόσωπη Ι.Κ.Ε και διαχειριστής. Στην περίπτωση αυτή, ο μοναδικός εταίρος ΙΚΕ που είναι ταυτόχρονα και διαχειριστής καταβάλει εισφορές σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 του Ν.4387/2016 επί του αθροίσματος των εισοδημάτων που προέρχονται από την άσκηση των δυο δραστηριοτήτων (μέρισμα και αμοιβή διαχείρισης).
2. Εταίρος και διαχειριστής πολυπρόσωπης Ι.Κ.Ε. καταβάλει εισφορές επί του εισοδήματος που προκύπτει μόνο από την άσκηση της διαχείρισης και εισφοροδοτείται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν.4387/2016.
3. Διαχειριστής πολυπρόσωπης Ι.Κ.Ε. χωρίς εταιρική ιδιότητα (τρίτο πρόσωπο) καταβάλει εισφορές επί του εισοδήματος που προκύπτει από την άσκηση της διαχείρισης και εισφοροδοτείται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν.4387/2016.
4. Διαχειριστής Μονοπρόσωπης Ι.Κ.Ε. – τρίτος, μη εταίρος καταβάλει εισφορές επί του εισοδήματος που προκύπτει από την αμοιβή διαχείρισης ( άρθρο 39 του ν. 4387/2016).
5. Εταίρος σε Μονοπρόσωπη Ι.Κ.Ε. χωρίς καθήκοντα διαχείρισης. Αξίζει να αναφέρουμε πως η περίπτωση αυτή απουσιάζει από την εγκύκλιο. Στην περίπτωση αυτή η ασφάλιση είναι προαιρετική και σε περίπτωση που αποφασιστεί καταβάλλονται εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 39 του Ν. 4387/2016 όπως αυτό έχει τροποποιηθεί με τις διατάξεις του Ν.4670/2020 (θέσπιση ασφαλιστικών κατηγοριών) και την Κ.Υ.Α. Αρ. 17535/Δ1.6002/7-5-2020 («Επιλογή Ασφαλιστικής Κατηγορίας»).
Όπως μπορεί να διαπιστώσει κάποιος, ενώ η εγκύκλιος εξειδικεύει τον γενικό και αόριστο όρο του Ν. 4072/2012, αφήνει εκτός κάποιες περιπτώσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως αναφέρθηκε στην αρχή του παρόντος, είναι η περίπτωση ασφάλισης εταίρου μονοπρόσωπης ΙΚΕ ο οποίος όμως δεν ασκεί καθήκοντα διαχείρισης, καθώς, βάση καταστατικού, έχει οριστεί κάποιο άλλο πρόσωπο. Διαβάζοντας κανείς την εγκύκλιο εύκολα μπορεί να συμπεράνει πως το πρόσωπο αυτό εξαιρείται της ασφάλισης καθώς αφενός δεν αναφέρεται ως υποπερίπτωση ασφάλισης και αφετέρου γίνεται ρητή αναφορά τι ισχύει σε περίπτωση που το πρόσωπο αυτό έχει καθήκοντα διαχείρισης (περίπτωση 1), αποσιωπώντας την περίπτωση κατά την οποία το πρόσωπο αυτό δεν ασκεί ανάλογα καθήκοντα.
Στο συμπέρασμα αυτό συνάδει και το πνεύμα του νομοθέτη σε περιπτώσεις ασφάλισης, βάση του οποίου υπόκεινται στην ασφάλιση πρόσωπα τα οποία ασκούν κάποια δραστηριότητα αναλόγως της φύσης της οποίας ασφαλίζονται είτε στον ΕΦΚΑ Μισθωτών (π. ΙΚΑ) είτε στον ΕΦΚΑ Μη Μισθωτών (π. Ο.Α.Ε.Ε.). Όσο αναλυτική και αν είναι η κατηγοριοποίηση της εγκυκλίου αφήνει εμφανώς αναπάντητα ερωτήματα, καθώς δεν αναφέρεται ξεκάθαρα αν, για παράδειγμα, για όλες τις λοιπές περιπτώσεις ισχύει ο Ν. 4072/2012 άρθρο 116 παρ. 9 περ. στ. Με τον τρόπο αυτό, θα μπορούσε να γίνει άμεση αναγωγή πως εφόσον δεν ανήκει σε κάποια από τις περιπτώσεις 1 έως 4 της εγκυκλίου ισχύει κανονικά ο νόμος και άρα το πρόσωπο αυτό υπάγεται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του π. Ο.Α.Ε.Ε. όπως αυτή ρυθμίζεται βάση της ισχύουσας νομοθεσίας.
Ενδεικτικό της σύγχυσης που επικρατεί αναφορικά με την περίπτωση αυτή είναι οι επίσημες απαντήσεις που δίνονται από τα κατά τόπους αρμόδια υποκαταστήματα του ΕΦΚΑ. Οι απαντήσεις που δίνονται ποικίλουν σε τέτοιο βαθμό ώστε να περιλαμβάνουν από επιβεβαίωση του ισχυρισμού ότι δεν είναι υποχρεωτική αλλά προαιρετική η ασφάλιση μέχρι απαντήσεις που βάση των οποίων είναι υποχρεωτική η ασφάλιση αλλά όταν γίνεται ρητή αναφορά και επισήμανση στο τι ισχύει στην περίπτωση εταίρου μονοπρόσωπης ΙΚΕ χωρίς καθήκοντα διαχείρισης το θέμα μένει εκεί και δεν λαμβάνεται η πολυπόθητη ειδικότερη απάντηση.
Εύκολα επίσης μπορεί να γίνει αντιληπτό, πόσο δύσκολα μπορεί να μεταφερθεί η εικόνα αυτή της σύγχυσης και της αλληλο-ακύρωσης μεταξύ των διαφορετικών γραφείων του ίδιου του Δημοσίου Φορέα από έναν λογιστή προς τον πελάτη του. Ποιο είναι τελικά το σωστό; Τι ισχύει; Πως θα μπορέσει κάποιος να εξασφαλίσει επισήμως και τεκμηριωμένα πως αυτό που συμβουλεύει αντικατοπτρίζει την νομοθετική πραγματικότητα; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά αποδεικνύεται πως κάθε άλλο παρά δεδομένες και εύκολες μπορούν να θεωρηθούν.
πηγή: e-forologia
