Με βασική καινοτομία τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων για τα ζώα συντροφιάς από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στο υπουργείο Εσωτερικών, τη δημιουργία Εθνικού Μητρώου Ζώων Συντροφιάς, την υποχρεωτική στείρωση σε σκύλους και γάτες, την αυστηροποίηση των ποινών για φόνο, βασανισμό και εγκατάλειψη ζώου, την αναγνώριση του ρόλου των φιλοζωικών σωματείων, αλλά και με αρκετές παραλείψεις, ασάφειες και αντιφάσεις κατατέθηκε σε διαβούλευση από την κυβέρνηση το νομοσχέδιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς.
Από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στο υπουργείο Εσωτερικών
Η μεταφορά των αρμοδιοτήτων για τα ζώα συντροφιάς μπορεί να προκαλεί τις έντονες διαμαρτυρίες των κτηνιάτρων του Δημοσίου, ωστόσο δικαιώνει ένα πάγιο αίτημα των φιλοζωικών οργανώσεων. Κι αυτό διότι το ΥΠΑΑΤ, όλα αυτά τα χρόνια, δεν κατάφερε να προστατεύσει στοιχειωδώς τα ζώα, αλλά αντιμετώπιζε τις φιλοζωικές οργανώσεις και τους φιλόζωους σχεδόν σαν εγκληματίες. Εξάλλου, επί αρμοδιότητας ΥΠΑΑΤ οι περισσότεροι δήμοι χειρίζονταν τα αδέσποτα ζώα απάνθρωπα και εγκληματικά, χωρίς να λογοδοτούν πουθενά.
Καθώς οι δήμοι εξακολουθούν να έχουν κεντρικό ρόλο στη διαχείριση του προγράμματος των δεσποζόμενων και αδέσποτων ζώων και στο ν/σ που τέθηκε προς διαβούλευση, το υπουργείο Εσωτερικών ως αρμόδιο για την Αυτοδιοίκηση αναλαμβάνει την αρμοδιότητα για τα ζώα συντροφιάς με την προσδοκία ότι θα επιτευχθεί καλύτερος συντονισμός. Εξάλλου, παραμένουν στο ΥΠΑΑΤ οι οριζόντιες πολιτικές που αφορούν τα θέματα υγείας των ζώων (συντροφιάς ή μη) και την προστασία της δημόσιας υγείας από τις ζωονόσους.
🐾 1. Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς
Δημιουργείται ένα νέο πλήρες πληροφοριακό σύστημα, το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ). Το υπάρχον «βιβλιάριο υγείας» του ζώου αντικαθίσταται από το «ηλεκτρονικό βιβλιάριο» που περιέχει τα στοιχεία που αφορούν την υγεία του. Στην «ομπρέλα» του ΕΜΖΣ υπάρχουν ως υποκατηγορίες τα Μητρώα «Καταγραφής και Παρακολούθησης Ζώων Συντροφιάς» (που θα εμπεριέχει το σύνολο των δεσποζόμενων και αδέσποτων ζώων και τα στοιχεία των κηδεμόνων τους), «Φιλοζωικών Σωματείων και Οργανώσεων», «Καταφυγίων», «Εκτροφέων», «Παραβατών» (καταδικασθέντων για κακοποίηση ζώου), η «Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς» και η «Πλατφόρμα Εθελοντικής Αιμοδοσίας Ζώων Συντροφιάς».
Οι αγγελίες για πώληση από τους εκτροφείς θα αναρτώνται μόνο μέσα από την πλατφόρμα του ΕΜΖΣ και όχι από pet shops. Προκειμένου να διευκολύνονται οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, πρόσβαση στο ΕΜΖΣ θα έχουν 4 συναρμόδια υπουργεία, οι δήμοι και οι κτηνιατρικές υπηρεσίες των περιφερειών, οι κτηνίατροι της χώρας και οι ιδιοκτήτες για τα ζώα συντροφιάς που κατέχουν. Ωστόσο, το πλήθος των ηλεκτρονικών μητρώων που δημιουργείται προκαλεί ερωτήματα για την αποδοτικότητά τους, ενώ η διαλειτουργικότητά τους με όλα τα μητρώα του δημόσιου τομέα επιτείνει τον έλεγχο της ζωής των πολιτών.
🐾 2. Υποχρεωτική στείρωση στο μέλλον
Η υποχρεωτική στείρωση των οικόσιτων γατιών και σκύλων ήταν ένα από τα ζητήματα που προκάλεσε έντονη «διαμάχη» προ της κατάθεσης του ν/σ, με το σύνολο σχεδόν των φιλοζωικών οργανώσεων να επιμένουν σε αυτήν καθώς έχει διαπιστωθεί ότι ένας μεγάλος αριθμός αδέσποτων ζώων προέρχεται από γέννες δεσποζόμενων και τη συνακόλουθη εγκατάλειψη των νεογέννητων.
Το ν/σ επιβάλλει την υποχρεωτική στείρωση των ζώων από τους ιδιοκτήτες τους μέσα στους έξι πρώτους μήνες από τη συμπλήρωση ενός έτους ζωής και από την 1η Σεπτεμβρίου 2023. Εάν δεν το πράξουν, θα επιβάλλεται πρόστιμο 1.000 ευρώ και θα δίνεται τρίμηνη προθεσμία για να προβούν στη στείρωση. Τα πρόστιμα θα επιβάλλονται από την 1η Σεπτεμβρίου 2024. Εξαιρούνται της στείρωσης υπερήλικα και ασθενή ζώα. Για αναληθή δήλωση κτηνιάτρου περί στείρωσης ζώου στο ΕΜΖΣ προβλέπεται πρόστιμο 10.000 ευρώ.
Οπως διαφαίνεται, η κυβέρνηση έκανε πίσω στην υποχρεωτική στείρωση. Οχι μόνο γιατί μεταθέτει την έναρξή της και την επιβολή των προστίμων για παραπάνω από δύο και τρία χρόνια αντίστοιχα, αλλά και γιατί σε ξεχωριστό άρθρο του ν/σ δίνεται η δυνατότητα στον υπουργό Εσωτερικών, ανάλογα με την πορεία του προγράμματος, να μεταθέσει τις ημερομηνίες αυτές, να εξαιρεί συγκεκριμένες κατηγορίες ζώων συντροφιάς ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, αλλά και να θεσπίζει ανώτατο αριθμό γεννών ανά δεσποζόμενο ζώο. Εξάλλου, με μια γενικόλογη αναφορά δίνεται η δυνατότητα στον υπουργό να καθορίζει εξαιρέσεις από την υποχρέωση στείρωσης για ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς που αποδεδειγμένα τα εκτρέφουν χωρίς να αποβλέπουν στο κέρδος, δίχως να αποσαφηνίζεται το ποιοι είναι αυτοί.
🐾 3. Κακοποίηση, φόνος, εγκατάλειψη
Αυστηροποιούνται οι ποινές για κακοποίηση και εγκατάλειψη ζώων – ενήλικων ή νεογνών. Προβλέπεται κάθειρξη έως 10 έτη και χρηματική ποινή έως 50.000 ευρώ, ενώ παράλληλα προβλέπεται και διοικητική κύρωση, δηλαδή πρόστιμο από 30.000 έως 50.000 ευρώ ανά ζώο και περιστατικό. Ο ορισμός της κακοποίησης ζώων αποσαφηνίζεται ως ο βασανισμός τους με την εσκεμμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης και σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνεται και ο δραστικός περιορισμός της φυσιολογικής κίνησης του ζώου (το γνωστό παστούρωμα).
Τόσο ο βασανισμός όσο και ο φόνος ζώων με δηλητηρίαση, στραγγαλισμό, απαγχονισμό, πνιγμό, πρόκληση εγκαύματος, θερμοπληξία, ηλεκτροπληξία, κρυοπαγήματα, σύνθλιψη, ακρωτηριασμό, μάχες μεταξύ ζώων και κτηνοβασία αποτελούν σοβαρές παραβάσεις κακουργηματικού χαρακτήρα. Οσοι έχουν καταδικαστεί για κακοποίηση ζώου δεν θα μπορούν πλέον να κατέχουν ζώα. Ο υπαίτιος τραυματισμού ζώου συντροφιάς σε τροχαίο υποχρεούται να ειδοποιήσει αμέσως τον οικείο δήμο ή την Ελληνική Αστυνομία, διαφορετικά κινδυνεύει με πρόστιμο 500 ευρώ. Εν τούτοις, παρά τις σχετικές δεσμεύσεις, αφήνεται μόνο ως ανοιχτό το ενδεχόμενο για τη δημιουργία πλατφόρμας καταγγελιών ή πενταψήφιου αριθμού από την ΕΛ.ΑΣ. για την αναφορά περιστατικών κακοποίησης ζώων.
🐾 4. Χρηματοδότηση των δήμων
Ο ρόλος των δήμων σχετικά με τα αδέσποτα γίνεται καθοριστικός. Θεσπίζεται ειδικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα με την επωνυμία «Αργος» για την υλοποίηση των αρμοδιοτήτων και των υποχρεώσεων των δήμων και των σχετικών επιχειρησιακών τους προγραμμάτων που περιλαμβάνουν την προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού και οχημάτων, τη χρηματοδότηση προγραμμάτων καταγραφής, στείρωσης και εμβολιασμού, καθώς και τη δημιουργία καταφυγίων και κτηνιατρείων για τα αδέσποτα ζώα, αποτεφρωτηρίων και πάρκων σκύλων. Εν τούτοις, δεν προσδιορίζεται το ύψος της χρηματοδότησης των δήμων, έτσι ώστε όλες οι σχετικές διατάξεις να ισχύσουν και να μη μείνουν μόνο ως γράμμα του νόμου όταν ψηφιστεί το ν/σ από τη Βουλή. Εντύπωση προκαλεί ότι σε ολόκληρο το ν/σ γίνεται αναφορά στην «προσωρινή διαμονή» αδέσποτων ζώων συντροφιάς στα καταφύγια μόνο στο άρθρο με τους «Ορισμούς», καθώς με την υπάρχουσα νομοθεσία ο μόνιμος εγκλεισμός απαγορεύεται.
Αν και θεωρείται σημαντική η αναφορά ποινής για τους δήμους που δεν θα συμμορφωθούν για την ορθή διαχείριση των αδέσποτων, αυτή ισοδυναμεί με παρακράτηση μέρους του ποσού των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) που δικαιούνται οι δήμοι. Δηλαδή, οι ποινές δεν θα επιβάλλονται στους αρμοδίους των δήμων και, έτσι, το «μάρμαρο» θα πληρώνεται από τους δημότες.
Τόσο τα φιλοζωικά σωματεία όσο και πολίτες θα μπορούν να συνεργάζονται με τους δήμους για τη φροντίδα των αδέσποτων. Σωματεία και πολίτες θα έχουν πρόσβαση στα δημοτικά κυνοκομεία, όπου μέχρι σήμερα υπήρχε «άβατο». Επιπλέον, οι δήμοι θα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν ζωοτροφές και φάρμακα στα φιλοζωικά σωματεία, ενώ για πρώτη φορά τα φιλοζωικά σωματεία μπορούν να είναι δικαιούχοι οικονομικής ενίσχυσης από τον δήμο ή την περιφέρεια. Εξάλλου, οι δήμοι δύνανται να παρέχουν κίνητρα για τη σήμανση, τη στείρωση και την υιοθεσία σκύλων και γάτων είτε μέσω διατακτικών (voucher) στους δημότες και κατοίκους τους ή με μείωση των δημοτικών τελών.
🐾 5. Παραλίες – Μέσα μαζικής μεταφοράς
Επιτρέπεται η μεταφορά μόνο μικρών ζώων συντροφιάς σε όλα τα ΜΜΜ, συμπεριλαμβανομένων των ταξί, εφόσον τα ζώα είναι τοποθετημένα σε κλουβί μεταφοράς. Ομως, όπως ίσχυε έως και σήμερα, τα μεγαλόσωμα σκυλιά δεν θα μπορούν να μετακινηθούν. Εξαιρούνται οι σκύλοι βοήθειας. Απαγορεύεται η μεταφορά ζώων συντροφιάς στον χώρο αποσκευών σε λεωφορεία των ΚΤΕΛ, γεγονός που βάζει εμπόδια στην αποστολή άγριων τραυματισμένων ζώων στα κέντρα περίθαλψης, που γινόταν συνήθως με τα υπεραστικά λεωφορεία. Οι σκύλοι παραμένουν εκτός των οργανωμένων παραλιών, αφού η πρόσβασή τους επιτρέπεται μόνο σε μη οργανωμένες παραλίες με χρήση λουριού, εντός και εκτός θάλασσας. Στις οργανωμένες παραλίες η πρόσβασή τους επιτρέπεται μόνο εφόσον υπάρχει σχετική αναρτημένη ένδειξη από τον υπεύθυνο εκμετάλλευσης της παραλίας.
🐾 6. Όχι σε μπαλκόνια, ναι σε ταράτσες
Ο νομοθέτης απαγορεύει -και σωστά- τη διαβίωση ζώων συντροφιάς σε μπαλκόνια και ανοιχτούς χώρους διαμερισμάτων. Εν τούτοις, επιτρέπει να ζουν με ομόφωνη γνώμη της γενικής συνέλευσης της πολυκατοικίας σε ταράτσες, παρ’ όλο που η εμπειρία έχει δείξει ότι οι ταράτσες μετατρέπονται σε χώρους εγκατάλειψης σκυλιών που διαβιούν μόνα σε άθλιες συνθήκες, εκτεθειμένα σε κάθε καιρό. Τουλάχιστον προβληματική θεωρείται η διάταξη που ορίζει ότι οι διαμένοντες σε πολυκατοικίες μπορούν να έχουν έως δύο ζώα, γεγονός που φέρνει σε δύσκολες καταστάσεις όσους έχουν ήδη περισσότερα.
Ποικίλες αντιδράσεις από φορείς
«Το παρόν σχέδιο νόμου έχει θετικά σημεία, έχει όμως και πολύ σημαντικά αρνητικά αλλά και πολλές ασάφειες και αλληλοαναιρούμενες διατάξεις και άρθρα. Οι αλληλοαναιρέσεις άρθρων έγιναν για να ικανοποιηθούν όλοι! Τόσο αυτοί που θέλουν την προστασία των ζώων όσο και αυτοί που τα εκμεταλλεύονται με κάθε τρόπο», αναφέρει η Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία, η μεγαλύτερη της χώρας. Και κάνει λόγο για «εν τοις πράγμασι κατάργηση της υποχρεωτικότητας της στείρωσης» και το «χάιδεμα» των δήμων που παραμένουν χωρίς ουσιαστικές κυρώσεις, ακόμα και όταν στρέφονται κατά των αδέσποτων ζώων.
● Την αντίθεσή τους με το νομοσχέδιο έχουν εκφράσει το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΓΕΩΤΕΕ) και η Πανελλήνια Ενωση Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων, μέλη της οποίας είναι οι κτηνίατροι του Δημοσίου. Η κύρια αντίθεσή τους αφορά τη μεταφορά αρμοδιοτήτων προστασίας των ζώων συντροφιάς από τις κτηνιατρικές υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ στο υπουργείο Εσωτερικών. Η Ενωση χαρακτηρίζει το ν/σ «κατάπτυστο», προσθέτοντας πως «επιχειρεί να νομιμοποιήσει τις παράνομες δραστηριότητες ορισμένων φιλοζωικών οργανώσεων και δήμων (παράνομα καταφύγια, παράνομες υιοθεσίες και παράνομη διακίνηση ζώων συντροφιάς)».
● Ο Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος (ΠΚΣ) εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι πολλές από τις προτάσεις του έγιναν αποδεκτές στο τελικό κείμενο του ν/σ, αλλά επαναλαμβάνει την αντίθεσή του στην υποχρεωτικότητα των στειρώσεων, αν και χαρακτηρίζει θετική την αναβολή τους ώς το 2024.
● Την αντίθεσή του επί συγκεκριμένων άρθρων του ν/σ εκφράζει ο Κυνολογικός Ομιλος Ελλάδος. Αυτά αφορούν την υποχρεωτική στείρωση, που μεταξύ άλλων θεωρεί αντισυνταγματική, την απάλειψη κάθε αναφοράς στους ερασιτέχνες εκτροφείς που δεν κατοχυρώνονται θεσμικά, αντίθετα από την ισχύουσα νομοθεσία, και τη μη συμμετοχή του Ομίλου στην Ειδική Επιτροπή Παρακολούθησης της εφαρμογής του νόμου.
● Ως «έναν “αυταρχισμό” του κράτους εις βάρος των κυνηγών και των ζώων τους, και όχι μόνο», που βάζει «”ταφόπλακα” στην ερασιτεχνική εκτροφή όλων των φυλών, μεταξύ αυτών και των κυνηγετικών», αντιμετωπίζει το ν/σ η Κυνηγετική Ομοσπονδία Ελλάδος. Και αντιτίθεται στον «υποχρεωτικό ευνουχισμό και στείρωση για όλους τους σκύλους της χώρας» και «στην ποινικοποίηση κάθε μορφής ερασιτεχνικής εκτροφής». Συγκεντρώσεις κατά του ν/σ θα πραγματοποιηθούν αύριο το μεσημέρι στην Κρήτη σε Ηράκλειο, Χανιά και Αγιο Νικόλαο με πρωτοβουλία των Κυνοφιλικών Σωματείων Χανίων και Ηρακλείου και υπό την αιγίδα της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Κρήτης.
Πηγή: https://www.efsyn.gr/
