Διαβάζουμε σε όλα τα μέσα ότι από τις 3/7 καταργούνται τα πλαστικά μιας χρήσης. Ο τίτλος είναι παραπλανητικός. Δεν καταργούνται όλα τα πλαστικά μιας χρήσης παρά μόνο μια μικρή μερίδα πλαστικών προϊόντων. Καλαμάκια, αναδευτήρες, μαχαιροπίρουνα και πιάτα, μπατονέτες, κυπελλάκια και δοχεία από φελιζόλ είναι τα είδη που θεωρητικά απαγορεύεται η διάθεσή τους στην αγορά.
Από τη δημοσίευση στο Facebook
Του Achilles Plitharas
Του Achilles Plitharas
Στην πράξη βέβαια ο νόμος δίνει παράταση 10 μηνών «έως εξαντλήσεως των αποθεμάτων». Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει πως φέτος το καλοκαίρι δεν θα δούμε κάποια αισθητή διαφορά.
Γιατί καταργούνται αυτά τα είδη και όχι άλλα; Για δυο κυρίως λόγους:
α) είναι πλαστικά που εντοπίζονται κατά κόρον στις παραλίες και τις θάλασσες,
β) σήμερα υπάρχουν για αυτά τα είδη ασφαλείς εναλλακτικές.
α) είναι πλαστικά που εντοπίζονται κατά κόρον στις παραλίες και τις θάλασσες,
β) σήμερα υπάρχουν για αυτά τα είδη ασφαλείς εναλλακτικές.
Ποιες είναι αυτές οι εναλλακτικές, ειδικά για τα καλαμάκια που φαίνεται να απασχολούν πολύ κόσμο; Πρώτη επιλογή = χωρίς καλαμάκι. Το κάναμε τόσα χρόνια, μπορούμε ξανά. Δεύτερη επιλογή οτιδήποτε μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί ή οτιδήποτε μπορεί να βιοδιασπαστεί γρήγορα και με ασφάλεια. Για παράδειγμα, ανοξείδωτο / γυάλινο πολλαπλών χρήσεων ή από στέλεχος σιταριού ή χάρτινο με σχετική πιστοποίηση βιωσιμότητας. (Προσοχή σε όσα ακούτε για τα βιοπλαστικά. Πολλά από αυτά στην πράξη αποσυντίθεται στο περιβάλλον το ίδιο αργά με τα συμβατικά πλαστικά και ακόμα δεν έχει γίνει σαφές αν περιλαμβάνονται στα είδη που καταργούνται).
Λύνεται το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης με αυτή την απαγόρευση που ουσιαστικά ξεκινά όπως είπαμε σε 10 μήνες; Σαφέστατα όχι. Απαιτούνται πολλές ακόμα προσπάθειες για να περιοριστεί η πλαστική ρύπανση παντός είδους. Πχ. ένα τεράστιο πρόβλημα για το θαλάσσιο περιβάλλον είναι τα αλιευτικά δίχτυα και τα πλαστικά απόβλητα υδατοκαλλιεργειών, για τα όποια ακόμα δεν υπάρχει μέριμνα. Ο νόμος για τα πλαστικά μιας χρήσης περιλαμβάνει διάφορα ακόμα μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης πλαστικών μιας χρήσης και την βελτιωμένη διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων, μεταξύ των οποίων και ένα σύστημα για την περισυλλογή των αλιευτικών διχτυών με έναρξη εφαρμογής από τέλος του 2023.
Ένα πολύ σημαντικό μέτρο του νόμου για τα πλαστικά που έπρεπε να έχει ήδη εφαρμοστεί από την 1η Ιουλίου 2021, είναι η υποχρέωση των δήμων να κατασκευάσουν και να λειτουργούν δημόσιες βρύσες σε παιδικές χαρές, γυμναστήρια και πολυσύχναστα μέρη. Είδατε στο δικό σας δήμο να γίνονται τέτοια έργα; Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η συντριπτική πλειονότητα των δήμων αδιαφόρησε, πράγμα που φανερώνει για μια ακόμα φορά ότι οι δημοτικές αρχές στην Ελλάδα είναι μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης.
Άλλες ρυθμίσεις που προβλέπει ο νόμος και αφορούν κυρίως εμάς τους πολίτες, είναι οι εξής τρεις:
Α. Σε πέντε μήνες από σήμερα, την 1η Ιανουαρίου 2022, επιβάλλεται τέλος στα πλαστικά ποτήρια, πλαστικά καπάκια και δοχεία φαγητού, της τάξης των 5 λεπτών ανά τεμάχιο, ενώ τα καφέ και εστιατόρια. Με άλλα λόγια, αν εξακολουθούμε να πίνουμε τον καφέ μας σε πλαστικό (ή χάρτινο με επίχριση πλαστικού) θα πληρώνουμε 10 λεπτά παραπάνω (5 λεπτά για το κύπελλο και 5 για το καπάκι του).
Β. Από την 1η Ιανουαρίου 2022 θα μπορούμε να ψωνίζουμε σε σούπερ μάρκετ και καταστήματα εστίασης με δικό μας σκεύος και μάλιστα θα πρέπει να λαμβάνουμε έκπτωση για αυτή μας την πράξη. Αυτό είναι κατά τη γνώμη μου το σημαντικότερο μέτρο του νόμου, αλλά για να πετύχει θα πρέπει να βρει ανταπόκριση από εμάς τους ίδιους. Θα πρέπει επίσης τα σούπερ μάρκετ να μεριμνήσουν άμεσα για τη δημιουργία διαδρόμων διάθεσης χύμα προϊόντων (από ζυμαρικά και όσπρια, μέχρι προϊόντα καθαρισμού). Με βάση αυτή τη διάταξη, κανένα καφέ δεν θα μπορεί να αρνηθεί να σας εξυπηρετήσει, αλλά αντιθέτως θα πρέπει να σας χρεώσει λιγότερο.
Γ. Από τον Ιανουάριο του 2023 θα τεθεί σε εφαρμογή σύστημα επιστροφής εγγύησης για πλαστικές φιάλες (φιάλες νερού, αναψυκτικών, κοκ). Τι σημαίνει αυτό; Ας πάρουμε το παράδειγμα ενός αναψυκτικού που σήμερα διατίθεται στη λιανική με 1,10 ευρώ. Από το 2023 το προϊόν θα πωλείται 10-20 λεπτά ακριβότερα, δηλαδή 1,20-1,30 ευρώ. Αυτή η αύξηση είναι η εγγύηση για την πλαστική φιάλη. Αν επιστρέψουμε τη φιάλη στα σημεία συλλογής που θα στηθούν (αυτόματα μηχανήματα) θα λαμβάνουμε πίσω αυτή την εγγύηση. Ο λόγος που θα ισχύσει αυτό το μέτρο είναι γιατί είναι η ευρωπαϊκή οδηγία για τα πλαστικά προβλέπει ότι μέχρι το 2025 θα πρέπει να συλλέγεται το 77% των πλαστικών φιαλών που διατίθενται στην αγορά και το 90% έως το 2029. Δεν υπάρχει άλλη μέθοδος για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος πέρα από το σύστημα επιστροφής εγγύησης (ή αγγλιστί, deposit-return scheme). Βέβαια, στην Ελλάδα βρισκόμαστε, οπότε δεν πρέπει να είμαστε σίγουροι για την επιτυχία του συστήματος, ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να το ροκανίσει πριν καν εφαρμοστεί. Το σύστημα επιστροφής εγγύησης θα δημιουργήσει μεγάλες χρηματορροές και όπως καταλαβαίνετε οι μνηστήρες ξεκίνησαν τα κονταροχτυπήματα.
Για να επανέλθουμε. Είναι ο νόμος για τα πλαστικά μιας χρήσης η απάντηση στην αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης; Είναι μια από τις απαντήσεις, δεν μπορεί να είναι η μοναδική απάντηση. Πολλά πρέπει ακόμα να γίνουν στην πρόληψη της υπερβολικής κατανάλωσης πλαστικών μιας χρήσης, τη στροφή στον οικολογικό σχεδιασμό και την επαναχρησιμοποίηση, την ενίσχυση των συστημάτων ανακύκλωσης με εισαγωγή νέων τεχνολογιών, την πραγματική εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», την ουσιαστική ενημέρωση των πολιτών μέσα από καλύτερη σήμανση των πλαστικών προϊόντων, την παροχή πληροφόρησης για την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση πλαστικων και την εκπαίδευση στα σχολεία. Μακρύς ο δρόμος και η συμμετοχή μας απαραίτητη.
Για περισσότερες πληροφορίες και ευαισθητοποίηση, μπείτε εδώ https://www.wwf.gr/…/anthr…/plastika/zoi_xwris_plastika/ και βρείτε δυο εύχρηστους οδηγούς του WWF Ελλάς. Τον οδηγό για την αντικατάσταση και ανακύκλωση πλαστικών και τον οδηγό για διακοπές με λιγότερα πλαστικά.
