1. Σύζυγοι σε διάσταση, κάτοικοι διαφορετικών χωρών
Σ.τ.Ε. 1212/2019 «Φορολογική κατοικία – Χωριστές δηλώσεις – Βάρος απόδειξης – Η εξέταση του αιτήματος μεταβολής της φορολογικής κατοικίας συζύγου δεν μπορεί να συναρτάται με τις δηλώσεις των παρελθόντων φορολογικών ετών.»
Το δικαίωμα της συζύγου να υποβάλλει αυτοτελώς δηλώσεις φόρου περί του εισοδήματός της, σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 67 του Ν. 4172/2013, ερμηνευόμενη και υπό το φως των διατάξεων των άρθρων 2 παρ. 1, 4 παρ. 1, 2 και 5, 5 παρ. 1 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος καθώς και του άρθρου 8 σε συνδυασμό με το άρθρο 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ν.Δ. 53/1974, ΦΕΚ Α΄ 256), δεν μπορεί να εξαρτάται από τη συγκυριακή απόκτηση εκ μέρους του συζύγου, φορολογικού κατοίκου εξωτερικού, εισοδημάτων που προκύπτουν στην Ελλάδα, γεγονός που θα προκαλούσε και ανασφάλεια δικαίου ως προς την τήρηση των κανόνων της φορολογικής νομοθεσίας.
Η εξέταση του αιτήματος μεταβολής της φορολογικής κατοικίας δεν μπορεί να συναρτάται με τις δηλώσεις των παρελθόντων φορολογικών ετών ούτε μπορεί να ζητείται η τροποποίηση αυτών, είτε με συμπλήρωση των εισοδημάτων παλαιότερων φορολογικών ετών, είτε με δήλωση της ιδιότητας του φορολογικού κατοίκου αλλοδαπής για άλλα φορολογικά έτη, παρέχοντας έρεισμα στην απόρριψη του ως άνω αιτήματος.
Με την με αριθμό 1445/2016 απόφαση του Σ.τ.Ε. για τη φορολογική κατοικία, προσδιορίζονται οι όροι:
«Έννοια της κατοικίας φυσικού προσώπου στην Ελλάδα – Σύζυγοι με χωριστή κατοικία – Προϋπόθεση ύπαρξης φορολογικής κατοικία στην Ελλάδα – Έννοια και κριτήρια φορολογικής κατοικίας ( άρθρο 4 παρ. 1 του Ν. 4172/2013 ) – Βάρος απόδειξης της ύπαρξης (φορολογικής) κατοικίας στην Ελλάδα – Αλλοδαπός που ζει και εργάζεται στη Γερμανία, ενώ η σύζυγος (δικαστική λειτουργός) και το τέκνο τους κατοικούν στην Ελλάδα (Έννοια της κατοικίας φυσικού προσώπου στην Ελλάδα – Σύζυγοι με χωριστή κατοικία – Προϋπόθεση ύπαρξης φορολογικής κατοικία στην Ελλάδα – Έννοια και κριτήρια φορολογικής κατοικίας (άρθρο 4 παρ. 1 του Ν. 4172/2013) – Βάρος απόδειξης της ύπαρξης (φορολογικής) κατοικίας στην Ελλάδα – Αλλοδαπός που ζει και εργάζεται στη Γερμανία, ενώ η σύζυγος (δικαστική λειτουργός) και το τέκνο τους κατοικούν στην Ελλάδα)».
Σύμφωνα με την ανωτέρω απόφαση, του Σ.τ.Ε. ανατρέπονται τα δεδομένα για την κοινή δήλωση συζύγων με διαφορετική φορολογική κατοικία καθώς και για τη φορολόγηση των εισοδημάτων τους. Με την απόφαση του αυτή επίσης επιλύει το ζήτημα της έννοιας του άρθρου 4 παρ. 1 του Κ.Φ.Ε. αναφορικά με τη φορολογική κατοικία φυσικού προσώπου στην Ελλάδα. Σε περίπτωση που έγγαμο φυσικό πρόσωπο δεν είναι υπόχρεο σε υποβολή δήλωσης φόρου εισοδήματος στην Ελλάδα, για τον λόγο ότι το ίδιο δεν έχει τη φορολογική κατοικία του σ΄ αυτήν, δεν τίθεται εν πάση περιπτώσει ζήτημα υποβολής κοινής δήλωσης φόρου εισοδήματος, κατ΄ άρθρο 67 παρ. 4 του Ν. 4172/2013 , με τον ή τη σύζυγο του, αποκλειστικώς και μόνον επειδή ο ή η σύζυγος πληροί τα κατά το άρθρο 4 παρ. 1 του εν λόγω νόμου κριτήρια για να χαρακτηρισθεί φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, και τούτο ανεξαρτήτως αν η υποχρέωση υποβολής κοινής δήλωσης είναι ή όχι σύμφωνη με διατάξεις υπερνομοθετικής ισχύος. Προκειμένου να κριθεί εάν ένα φυσικό πρόσωπο έχει (ή πολλά μάλλον μεταβάλλει την επί μακρόν διατηρούμενη από αυτό) κατοικία, πρέπει να συνεκτιμώνται όλα τα πρόσφορα στοιχεία, όπως ιδίως η ύπαρξη στέγης, η φυσική παρουσία του ίδιου, των μελών της οικογένειάς του (στην οποία δεν περιλαμβάνονται μόνον ο ή η σύζυγος και τα τέκνα αυτού), ο τόπος άσκησης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων, ο τόπος των περιουσιακών συμφερόντων, ο τόπος των διοικητικών δεσμών με τις δημόσιες αρχές και φορείς (ασφαλιστικούς, επαγγελματικούς, κοινωνικούς), ο τόπος ανάπτυξης πολιτικών, πολιτισμικών ή άλλων δραστηριοτήτων. Συνεπώς, για τη θεμελίωση της προαναφερόμενης φορολογικής υποχρέωσης ενός φυσικού προσώπου, η φορολογική αρχή πρέπει να προβαίνει σε ειδικώς αιτιολογημένη κρίση αναφορικά με το εάν το πρόσωπο αυτό έχει κατοικία στην Ελλάδα, φέρουσα κατ΄ αρχήν και το βάρος απόδειξης των πραγματικών περιστατικών που τεκμηριώνουν, επαρκώς, ενόψει των συνθηκών, την ύπαρξή της».
2 Σύζυγοι με ξεχωριστή φορολογική κατοικία
Σύμφωνα με την με αριθμό 1215/2017 απόφαση του Σ.τ.Ε., σύμφωνα με την οποία «Σύζυγοι με ξεχωριστή κατοικία. Η σύζυγος μπορεί να υποβάλλει αυτοτελή δήλωσηστην Ελλάδα παρότι είναι παντρεμένη με φορολογούμενο που είναι φορολογικός κάτοικος εξωτερικού. Στην περίπτωση αυτή, η ύπαρξη ξεχωριστής κατοικίας μπορεί να αντιμετωπιστεί για τις ανάγκες υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος -και μόνο γι΄ αυτές- ως διακοπή της έγγαμης συμβίωσης αποδεικνυόμενη από το γεγονός ότι ο σύζυγος είναι φορολογικός κάτοικος εξωτερικού».
3 Εργασιακή σχέση και φορολογική κατοικία
Σύμφωνα με την με αριθμό 1445/19-7-2018 απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών Θεσσαλονίκης, αποφασίστηκε ότι «Δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως φορολογικός κάτοικος Ελλάδος το πρόσωπο που μόνο κατέχει ακίνητο στην Ελλάδα ή διατηρεί στην Ελλάδα τραπεζικούς λογαριασμούς ή συμμετέχει στο κεφάλαιο ή στη διοίκηση ημεδαπών εταιρειών στην Ελλάδα. Εφόσον προσκομισθούν δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν ότι ο φορολογούμενος διαμένει σε μόνιμη και σταθερή βάση στην αλλοδαπή (π.χ. μισθωτήριο συμφωνητικό κατοικίας) και πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας τότε πρέπει να θεωρηθεί φορολογικός κάτοικος αλλοδαπής». (Όμοια και ΠΟΛ. 1260/19-12-2014 ).
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από άρθρο του κ. Δημητρίου Μελά, με τίτλο «Η αλλαγή της φορολογικής κατοικίας και η μετοικεσία» που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Μαρτίου 2021 του περιοδικού Epsilon7.
πηγή: e-forologia
