Επιχειρώντας κάποιος την αξιολόγηση μια επιχείρησης, θα πρέπει αντλώντας στοιχεία από τις δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις να υπολογίσει διάφορους αριθμοδείκτες ώστε να καταλήξει σε ένα ορθό και αξιόπιστο συμπέρασμα. Οι αριθμοδείκτες αυτοί, είναι εργαλεία τα οποία μας βοηθούν να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την λειτουργία και τις προοπτικές της αξιολογούμενης επιχείρησης.
Του Δημήτρη Χουλιάρα*
Με τους κατάλληλους υπολογισμούς μπορούμε να πάρουμε απάντηση σε ερωτήματα όπως:
- Μπορεί η εταιρεία να ανταποκριθεί στις άμεσες υποχρεώσεις της;
- Διαχειρίζεται αποτελεσματικά τα περιουσιακά της στοιχεία;
Τα κέρδη που εμφανίζει πως δημιουργήθηκαν; Είναι ποιοτικά κέρδη ή μήπως επιτεύχθηκαν με όχι τόσο υγιείς τρόπους όπως η παροχή υπερβολικών πιστώσεων στους πελάτες;
Τέλος συνδυάζοντας τις παραπάνω ερωτήσεις μαζί με παρά πολλές άλλες, αξίζει να επενδύσω τα χρήματα μου σε αυτή την επιχείρηση;
Οι αριθμοδείκτες και οι τεχνικές ανάλυσης και εκτίμησης της αξίας μια επιχείρησης είναι ένα αντικείμενο με πολύ βάθος για το οποίο έχουν γραφτεί πολλά βιβλία και αποτελεί αντικείμενο μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών. Στο παρών άρθρο θα κάνουμε μια εισαγωγή στο πεδίο αυτό αναφέροντας κάποιες βασικές έννοιες που μπορεί εύκολα να υπολογίσει και ο ίδιος ο επιχειρηματίας για την επιχείρηση του.
Θα αναλύσουμε τον εμπορικό κύκλο μια επιχείρησης, δηλαδή με απλά λόγια το χρονικό διάστημα που χρειάζεται μια επιχείρηση για πουλήσει τα αγαθά που έχει στις αποθήκες της, να εισπράξει τις απαιτήσεις για τις πωλήσεις αυτές και τέλος να πληρώσει του προμηθευτές για τα αγαθά που αγόρασε.
Πριν προχωρήσουμε στον υπολογισμό του εμπορικού κύκλου θα πρέπει ο αναγνώστης να εξοικειωθεί με τις έννοιες που θα χρησιμοποιηθούν:
Οικονομικά στοιχεία:
Πωλήσεις:
Αναφερόμαστε στο σύνολο των πωλήσεων μιας οικονομικής χρήσης (πχ. 01/01/2021 – 31/12/2021), ο λεγόμενος και τζίρος ή κύκλος εργασιών. Τον αριθμό των πωλήσεων τον παίρνουμε από την Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης.
Αποθέματα:
Αν η οικονομική χρήση έκλεισε 31/12/2021, 01/01/2022 η επιχείρηση θα πραγματοποιήσει την απογραφή της, με τον όρο αποθέματα εννοούμε το αποτέλεσμα της απογραφής εκφρασμένο σε αξίες. Τα αποθέματα εμφανίζονται στον Ισολογισμό.
Απαιτήσεις από πελάτες:
Αν η πώληση δεν έχει γίνει με μετρητά (οπότε εξοφλήθηκε η συναλλαγή με αντικαταβολή) η συναλλαγή έγινε επί πιστώσει. Στο τέλος της οικονομικής χρήσης υπάρχει ένα υπόλοιπο το οποίο αφορά πωλήσεις για τις οποίες η επιχείρηση δεν έχει πληρωθεί ακόμα. Το υπόλοιπο αυτό εμφανίζεται στον Ισολογισμό.
Υποχρεώσεις σε προμηθευτές:
Όπως αντίστοιχα στο τέλος της χρήσης υπάρχει ένα υπόλοιπο απαιτήσεων από πελάτες που περιμένουμε να εισπράξουμε έτσι υπάρχει και ένα υπόλοιπο που πρέπει να πληρώσουμε σε όσους μας προμήθευσαν τα αγαθά που πουλήσαμε ή θα πουλήσουμε στην επόμενη χρήση. Το υπόλοιπο αυτό εμφανίζεται επίσης στον Ισολογισμό
Κόστος πωληθέντων:
Ο όρος αυτός αναφέρεται στο πόσο κόστισαν στην επιχείρηση τα αγαθά που πωλήθηκαν κατά την διάρκεια της οικονομικής χρήσης. Το στοιχείο αυτό το παίρνουμε από την Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης.
Έχοντας συγκεντρώσει τα στοιχεία που αναφέρθηκαν παραπάνω, μπορούμε να προχωρήσουμε στον υπολογισμό τριών αριθμοδεικτών:
Για την καλύτερη κατανόηση όσων περιγράφονται στο άρθρο ας υποθέσουμε ότι τα οικονομικά στοιχεία που αναφέρθηκαν παραπάνω έχουν τα εξής υπόλοιπα:
Πωλήσεις:………………………………….……100.000,00 €
Αποθέματα:……………………………………….15.000,00 €
Απαιτήσεις από πελάτες:………………..…….…35.000,00 €
Υποχρεώσεις προς προμηθευτές:………………..20.000,00 €
Κόστος Πωληθέντων:…………………………….55.000,00 €
Αριθμοδείκτες:
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων
Υπολογίζεται από τον εξής τύπο:
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων =
Πωλήσεις / Απαιτήσεις από πελάτες
Στο παράδειγμα μας η Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων θα είναι:
100.000,00 / 35.000,00 = 2,86
Το 2,86 σημαίνει ότι η επιχείρηση κατά μέσο όρο εισπράττει τις απαιτήσεις που δημιουργούνται από τις πωλήσεις που πραγματοποιεί 2,86 φορές.
Θέλουμε ο αριθμοδείκτης αυτός να έχει όσο το δυνατόν υψηλότερη τιμή καθώς δείχνει ότι η επιχείρηση εισπράττει γρήγορα τις απαιτήσεις της από τους πελάτες της, μια επιχείρηση η οποία πουλά επειδή παρέχει μεγάλες ευκολίες πληρωμής είναι λιγότερο υγιείς από μια επιχείρηση με τον ίδιο αριθμό πωλήσεων η οποία όμως πουλά και εισπράττει κατευθείαν το αντίτιμο των πωλήσεων της ή σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων
Υπολογίζεται από τον τύπο:
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων =
Κόστος πωληθέντων / Αποθέματα
Ο αριθμοδείκτης αυτός μας δείχνει πόσες φορές τον χρόνο η επιχείρηση πουλά τα εμπορεύματα που έχει στις αποθήκες της.
Στο παράδειγμα μας η Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων θα είναι:
55.000,00 / 15.000,00 = 3,67
Δηλαδή με απλά λόγια η επιχείρηση πουλά τα αποθέματα της μέσα στην χρονιά 3,67 φορές.
Επίσης θέλουμε ο αριθμοδείκτης αυτός να είναι όσο πιο μεγάλος γίνεται, καθώς σημαίνει ότι υπάρχει κινητικότητα στις αποθήκες. Μια επιχείρηση που διατηρεί μεγάλο αριθμό αποθεμάτων, κινδυνεύει με απαξίωση λόγω αλλαγής τάσεων της αγοράς, απαξίωση λόγω τεχνολογικών εξελίξεων ή φθορά μέρους των αποθεμάτων. Επίσης η διατήρηση μεγάλων αποθεμάτων συνεπάγεται και ένα κόστος διαχείρισης τους.
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Προμηθευτών
Υπολογίζεται από τον τύπο:
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων =
Κόστος πωληθέντων / Υποχρεώσεις προς προμηθευτές
Στο παράδειγμα μας η Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Προμηθευτών είναι:
55.000,00 / 20.000,00 = 2,75
Μας δείχνει ότι η επιχείρηση εξοφλεί τις υποχρεώσεις που έχει από τις αγορές εμπορευμάτων προς τους προμηθευτές μέσα στην οικονομική χρήση 2,75 φορές.
Όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμοδείκτης τόσο πιο γρήγορα εξοφλεί τις υποχρεώσεις της η επιχείρηση προς τους προμηθευτές της.
Αν έχουμε στην διάθεση μας το κόστος των αγορών εμπορευμάτων μέσα στην χρονιά μπορούμε να βάλουμε αυτό το ποσό στον αριθμητή αντί του κόστους πωληθέντων. Επιπλέον στον παρονομαστή μπορούμε να προσθέσουμε στους προμηθευτές τις επιταγές και τα γραμμάτια που τους δώσαμε. Τα στοιχεία αυτά θα κάνουν τον αριθμοδείκτη να γίνει ακόμα πιο ποιοτικός.
Εφόσον υπολογίσαμε τους αριθμοδείκτες μπορούμε να πάμε στο προτελευταίο βήμα το οποίο είναι ο υπολογισμός τους Λειτουργικού Κύκλου της επιχείρησης. Για να κάνουμε αυτό θα πρέπει να εκφράσουμε τους δύο πρώτους αριθμοδείκτες που βρήκαμε σε ημέρες το οποίο το επιτυγχάνουμε κάνοντας την διαίρεση 365 / αριθμοδείκτης και να προσθέσουμε τα αποτελέσματα.
Οπότε έχουμε:
Λειτουργικός Κύκλος της Επιχείρησης
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων σε ημέρες:
365 / 2,86 = 127,62 ημέρες
Χρειάζονται κατά μέσο όρο 127,62 ημέρες για να εισπραχθούν τα χρήματα που οφείλονται από τις πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν.
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων σε ημέρες:
365 / 3,67 = 99,46 ημέρες
Τα αγαθά που βρίσκονται στις αποθήκες της επιχείρησης χρειάζονται κατά μέσο όρο 99,46 ημέρες για να πωληθούν.
Λειτουργικός Κύκλος της Επιχείρησης = Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων σε ημέρες + Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων σε ημέρες
Αντικαθιστώντας με τα δεδομένα:
Λειτουργικός Κύκλος της Επιχείρησης = 127,62 ημέρες + 99,46 ημέρες = 277,08 ημέρες
Η επιχείρηση λοιπόν, σύμφωνα με τα δεδομένα του παραδείγματος, χρειάζεται 277,08 ημέρες κατά μέσο όρο προκειμένου να πωλήσει ένα εμπόρευμα και να εισπράξει το αντίτιμο της πώλησης αυτής.
Έχοντας συγκεντρώσει όλα τα δεδομένα πλέον, το μόνο που μένει είναι να εκφράσουμε την Κυκλοφοριακή ταχύτητα προμηθευτών σε ημέρες και να αφαιρέσουμε το αποτέλεσμα που βρήκαμε από τον Λειτουργικό κύκλο ώστε να βρούμε τον Εμπορικό κύκλο
Εμπορικός Κύκλος της Επιχείρησης
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Προμηθευτών σε ημέρες:
365 / 2,75 = 132,73 ημέρες
Το αποτέλεσμα αυτό μας δείχνει κάθε πόσες ημέρες πληρώνουμε ως επιχείρηση.
Ο εμπορικός κύκλος της επιχείρησης λοιπόν θα είναι:
Εμπορικός Κύκλος Επιχείρησης = Λειτουργικός Κύκλος Επιχείρησης – Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Προμηθευτών σε ημέρες
Δηλαδή:
Εμπορικός Κύκλος Επιχείρησης = 277,08 – 132,73 = 144,35 ημέρες
Ανάλυση του αποτελέσματος
Θετικός Εμπορικός Κύκλος
Μας δείχνει ότι η εταιρεία πληρώνει τις οφειλές της για τα εμπορεύματα που αγοράζει πιο γρήγορα από ότι της παίρνει να τα πωλήσει και να εισπράξει το αντίτιμο της πώλησης από τους πελάτες της.
Για να ανταπεξέλθει σε αυτό θα πρέπει να έχει στην διάθεση της μεγάλα κεφάλαια κίνησης ώστε να μπορεί να καλύψει τις υποχρεώσεις της και να αγοράσει καινούργια εμπορεύματα όταν τα υπάρχοντα θα φύγουν από τις αποθήκες της λόγω πώλησης.
Στο παράδειγμα μας η επιχείρηση μένει ακάλυπτη για 144,35 ημέρες, το χρονικό αυτό διάστημα θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να καλυφθούν οι υποχρεώσεις της προς τους προμηθευτές οι οποίοι δεν είναι διατεθειμένοι να περιμένουν τόσο καιρό για να πληρωθούν.
Αρνητικός Εμπορικός Κύκλος
Θέλουμε να είναι αρνητικός ο εμπορικός κύκλος καθώς σημαίνει ότι η επιχείρηση εισπράττει πιο γρήγορα από ότι πληρώνει.
Υπάρχουν δύο περιπτώσεις όπου συμβαίνει αυτό:
Η πρώτη είναι ότι η επιχείρηση εισπράττει πολύ γρήγορα τις απαιτήσεις της από τους πελάτες (πχ λιανικές πωλήσεις σχετικά μικρής αξίας αγαθών όπου οι συναλλαγές πραγματοποιούνται ως επί το πλείστων με αντικαταβολή).
Η δεύτερη περίπτωση όπου ο εμπορικός κύκλος βγαίνει αρνητικός είναι όταν παρέχεται στην επιχείρηση από τους προμηθευτές της η δυνατότητα να τους πληρώνει αρκετό καιρό μετά την αγορά των εμπορευμάτων. Είναι σαν οι προμηθευτές να χρηματοδοτούν την λειτουργία της επιχείρησης και αποτελεί μια ευνοϊκή συγκυρία καθώς μπορεί να λειτουργήσει χωρίς να χρειάζεται μεγάλα κεφάλαια κίνησης.
*Ο Δημήτρης Χουλιάρας είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός και παράλληλα συνεργάτης της Foroline-Financial ADC
