Για να προχωρήσει μια επιχείρηση σε κάποια επένδυση θα πρέπει πρώτα αυτή να αξιολογηθεί αν συμφέρει οικονομικά. Όταν εξετάζεται μια μόνο επένδυση η αξιολόγηση είναι πολύ απλή καθώς αν η επένδυση φέρει πίσω τα λεφτά της με κέρδος η επιχείρηση μπορεί να προβεί στην επένδυση αυτή χωρίς να το εξετάσει περαιτέρω ή αν γίνει κάποια επιπλέον εκτίμηση αυτή να αφορά τον κίνδυνο που διέπει την επένδυση αυτή.
Του Δημήτρη Χουλιάρα*
Στην περίπτωση όμως που υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο κεφάλαιο να επενδυθεί και θα πρέπει να επιλεγεί μια επένδυση ανάμεσα σε πολλές η επιλογή της πιο συμφέρουσας επένδυσης είναι κάτι αρκετά πιο περίπλοκο. Ευτυχώς η επιστήμη της Διοικητικής Λογιστικής μας προσφέρει αρκετά χρήσιμα εργαλεία ώστε να μπορέσουμε να καταλήξουμε στην πιο αποδοτική επένδυση. Στο άρθρο αυτό επιχειρείται να γίνει μια εισαγωγή στις έννοιες Return of Investement (ROI) και Residual Income (RI).
Return of Investment
Στα ελληνικά μεταφράζεται ως Απόδοση της Επένδυσης και είναι ο λόγος του κέρδους προς το επενδυμένο κεφάλαιο.
Απόδοση της επένδυσης = Κέρδος / Επενδυμένο Κεφάλαιο
Επιχειρώντας να απλοποιήσουμε ακόμα πιο πολύ την έννοια αυτή θα μπορούσαμε να το εκφράσουμε και ως:
Απόδοσης της επένδυσης = (Κέρδος επένδυσης – Κόστος επένδυσης) / Κόστος επένδυσης
Ο αριθμοδείκτης αυτός μας δίνει μια εικόνα σε μορφή ποσοστού για τον βαθμό που θα αποδώσει μια επένδυση. Μια υψηλή τιμή του αριθμοδείκτη σημαίνει ότι η επιχείρηση θα κερδίσει αρκετά χρήματα συγκριτικά με αυτά με αυτά που θα επενδυθούν. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την σύγκριση διαφορετικών επενδύσεων προκειμένου να επιλέξουμε αυτή με το υψηλότερο ROI και εμφανίζει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να υπολογιστεί σχετικά εύκολα.
Η χρήση του δεν περιορίζεται μόνο στον χρονικό σημείο πριν από την επένδυση αλλά αποτελεί ένα από το πιο βασικά εργαλεία για την αξιολόγηση της επένδυσης κατά την διάρκεια της από χρόνο σε χρόνο ενημερώνοντας την επιχείρηση για το πόσο αποδοτικά διαχειρίστηκαν τα κεφάλαια που επενδύθηκαν.
Εισάγοντας τον παράγοντα των πωλήσεων στο κλάσμα μπορεί να αναλυθεί περαιτέρω δίνοντας μας δύο κλάσματα το Περιθώριο Κέρδους και την Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Επενδυμένων Κεφαλαίων, το γινόμενο των οποίων όταν τα πολλαπλασιάσουμε μας δίνει πάλι το ROI
Απόδοση της επένδυσης = Κέρδος / Πωλήσεις * Πωλήσεις / Επενδυμένο Κεφάλαιο
Φυσικά όλες οι επενδύσεις χαρακτηρίζονται από κάποιο κίνδυνο καθώς ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το οικονομικό περιβάλλον στο μέλλον. Για αυτό τον λόγο πριν προχωρήσει κάποια επιχείρηση σε μια επένδυση πρώτα συγκρίνει την Απόδοση της επένδυσης με την ελάχιστη απόδοσης που αυτή επιθυμεί για τον κίνδυνο που πρόκειται να αναλάβει προχωρώντας στην επένδυση αυτή.
Παράδειγμα
Ας υποθέσουμε ότι μια επιχείρηση σκοπεύει να αγοράσει ένα πάγιο αξίας 10.000 € το οποίο εκτιμάται ότι θα αποφέρει 15.000 ευρώ στην διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του. Η επιχείρηση δεν μπορεί να είναι 100% σίγουρη ότι θα αποφέρει 15.000 € ή ότι το μηχάνημα δεν θα χαλάσει για αυτό τον λόγο θεωρεί ότι για να προχωρήσει στην αγορά θέλει μια απόδοση τουλάχιστον 10%.
Κάνοντας τους υπολογισμούς:
ROI = (15.000 – 10.000) / 10.000 = 50%
Το αναμενόμενο κέρδος ύψους 50% είναι πολύ υψηλότερο από την βάση του 10% που έχει θέσει η επιχείρηση οπότε φυσικά και προχωράει στην επένδυση.
Residual Income
Ο αριθμοδείκτης αυτός ο οποίος στα ελληνικά αποδίδεται ως Υπολειμματικό Εισόδημα είναι ένα άλλο κριτήριο για την αξιολόγηση της αποδοτικότητας μια επένδυσης. Υπολογίζεται από τον εξής τύπο:
Υπολειμματικό Εισόδημα = Κέρδος – (Επενδυμένο κεφάλαιο * Απαιτούμενη Απόδοση)
Βάσει αυτού του κριτηρίου η επιχείρηση ενημερώνεται για τα κέρδη που έχει μια επιχειρηματική κίνηση πέρα από το όριο της ελαχίστης απαιτούμενης απόδοσης που έχει προκαθοριστεί προκειμένου να προχωρήσει σε αυτή. Η επένδυση επιλέγεται αν το πρόσημο είναι θετικό και ανάμεσα σε διαφορετικές επενδύσεις θα επιλεγεί αυτή με το μεγαλύτερο Υπολειμματικό Εισόδημα.
Παράδειγμα
Ας πάρουμε τα προηγούμενα δεδομένα, μια επιχείρηση σκοπεύει να αγοράσει ένα πάγιο αξίας 10.000 € το οποίο εκτιμάται ότι θα αποφέρει 15.000 €στην διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του. Φυσικά η επιχείρηση δεν μπορεί να είναι 100% σίγουρη ότι θα αποφέρει 15.000 € ή το μηχάνημα δεν θα χαλάσει για αυτό τον λόγο θεωρεί ότι για να προχωρήσει στην αγορά θέλει μια απόδοση τουλάχιστον 10%.
Κάνοντας τους υπολογισμούς:
RI = (15.000 – 10.000) – (10.000 * 10%) = 5.000 – 1.000 = 4.000
Το πρόσημο είναι θετικό οπότε και με την μέθοδο αυτή η επένδυση προχωράει.
Σύγκριση των δύο αριθμοδεικτών
Η επιχείρηση ΑΒΓ απαρτίζεται από τρία επί μέρους τμήματα με διαφορετικές δραστηριότητες μεταξύ τους και ποσοστό ελάχιστης απαιτούμενης απόδοσης. Εξετάζεται η επένδυση στην εισαγωγή σε κάθε τμήμα ενός νέου συστήματος ελέγχου και οργάνωσης της παραγωγής το οποίο έχει αποδειχτεί ότι αυξάνει σε κάθε τμήμα που εισάγεται την παραγωγή κατά 15%
Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται τα δεδομένα των τριών αυτών τμημάτων 3 και επιχειρείται αξιολόγηση της νέας επένδυσης για το κάθε τμήμα ξεχωριστά τόσο με την μέθοδο της Απόδοσης της Επένδυσης (ROI) όσο και με την μέθοδο του Υπολειμματικού Εισοδήματος (RI).
Αυτό που παρατηρείται είναι ότι αν η επιχείρηση αξιολογήσει την εισαγωγή του νέου συστήματος σε κάθε τμήμα βάσει της Απαιτούμενης Απόδοσης θα απορρίψει την επένδυση αυτή για δύο από τα τρία τμήματα.
Αντιθέτως με την χρήση του αριθμοδείκτη του Υπολειμματικού Εισοδήματος θα την απορρίψει μόνο για το ένα τμήμα εξασφαλίζοντας επιπλέον θετικές ταμειακές ροές από την απόφαση αυτή!
*Ο Δημήτρης Χουλιάρας είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός και παράλληλα συνεργάτης της Foroline-Financial ADC
