Πολλοί γονείς έχουν συμμετάσχει σε κάποιο Δ.Σ. Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων και γνωρίζουν πολύ καλά ότι όσοι συμμετέχουν προσφέρουν ότι καλύτερο μπορούν από πλευράς διάθεσης, προσφοράς στα κοινά, ενέργειας, χρόνου, ιδεών, χρημάτων και γνωριμιών.
του Αργύρη Καβουρίνου (Οικονομολόγος-Λογιστής)
Δυστυχώς όμως, αυτούς τους γονείς, το κράτος/δημόσιο σύστημα δεν τους βοηθά αλλά αντιθέτως τους δημιουργεί πολλά προβλήματα βάζοντας συνεχώς εμπόδια, μέσα από γραφειοκρατικές διαδικασίες που θέτει.
Τα περισσότερα καταστατικά των συλλόγων γονέων δεν ανταποκρίνονται στην σημερινή πραγματικότητα. Στα άρθρα τους που είναι σχετικά με το σκοπό και τα μέσα εκπλήρωσής του, δεν υπάρχουν αναφορές στις σύγχρονες μεθόδους παρέμβασης στα εκπαιδευτικά και πολιτιστικά πράγματα.
Πολλοί σύλλογοι γονέων, λειτουργούν ήδη με παλαιά καταστατικά ίδρυσης. Χρειάζεται να εναρμονιστούν και με την νεότερη νομοθεσία αλλά και με τις νέες μεθόδους διοίκησης και λειτουργίας ενός συλλόγου (π.χ. ηλεκτρονική διακυβέρνηση). Με αποφάσεις των υπουργείων παιδείας, δικαιοσύνης και οικονομικών πρέπει να αξιοποιηθούν τα νέα εργαλεία της τεχνολογίας, των υπολογιστών κ.λπ. που συμβάλλουν στην οικονομική ενίσχυση των συλλόγων όπως για παράδειγμα οι μικρές Χριστουγεννιάτικες αγορές πώλησης μικροαντικειμένων, εντός των χώρων του σχολείου (γνωστά BAZAAR), η πώληση ημερολογίων για ορισμένο χρονικό διάστημα, η ύπαρξη ιστοσελίδας με τοπικές διαφημίσεις, χωρίς να υπάρχουν οι φορολογικές υποχρεώσεις που έχουν τα υπόλοιπα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Τα μέλη (οι γονείς) κινούνται εκτός νομικού πλαισίου χωρίς να το γνωρίζουν και κατ’ επέκταση είναι και φορολογικά εκτεθειμένοι.
Οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων (N.2621/1998) είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Δηλαδή δεν αποβλέπουν στην επίτευξη του κέρδους, αλλά στην εξυπηρέτηση του σκοπού τους, βάσει καταστατικού. Λειτουργούν βάσει του Αστικού Κώδικα (Α.Κ.) και η σύστασή τους τείνει στην επίτευξη ή προαγωγή μη κερδοσκοπικού σκοπού.
Υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης
Εξαίρεση έχουν οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων σύμφωνα με το άρθρο 68 του Κ.Φ.Ε (Ν.4172/2013) που αναφέρει ότι οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων που δεν αποκτούν έσοδα υποκείμενα σε φόρο εισοδήματος, αλλά αποκλειστικά και μόνο έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, δεν υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (ΠΟΛ.1120/15-6-2015 και άρθρο 57 Ν.4446/2016).
Υποχρέωση απόκτησης ΑΦΜ και μεταβολής του υπεύθ. προέδρου
Πολλοί σύλλογοι δεν έχουν ΑΦΜ και αν σήμερα προσέλθουν στις Δ.Ο.Υ. για να λάβουν ΑΦΜ θα έρθουν αντιμέτωποι με πρόστιμα.
Επίσης, κάθε φορά που αλλάζει ο πρόεδρος θα πρέπει να γίνεται δήλωση μεταβολής στο Μητρώο της Δ.Ο.Υ. εντός 30 ημερών, διαφορετικά επιβάλλεται πρόστιμο 100,00 ευρώ.
Συχνά οι σύλλογοι γονέων πέφτουν σε αδράνεια και μετά την ενεργοποίησή τους δεν ενημερώνεται το τμήμα μητρώου των Δ.Ο.Υ. για τις όποιες αλλαγές λαμβάνουν χώρα στην σύνθεση του Δ.Σ. και τον νέο πρόεδρο. Σχετική είναι και η απόφαση ΠΟΛ 1168/2017 περί παροχής διευκρινήσεων στις Δ.Ο.Υ. για Συλλόγους Γονέων, Σωματεία κ.λπ.
Ευθύνη του Προέδρου του Δ.Σ.
Σύμφωνα με το αρ 50 του Ν. 4174/2013 ο πρόεδρος του συλλόγου έχει τις ίδιες ευθύνες με τον πρόεδρο μίας ΑΕ ή ενός ΝΠΔΔ. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλοί γονείς να αποφεύγουν να αναλάβουν την θέση του προέδρου. Δεν θεωρούνται φορολογικοί αντιπρόσωποι (αρθ.8 Ν.4174/2013).
Τήρηση βιβλίων και πρακτικών
Έχουν την υποχρέωση να τηρούν πρακτικά Γενικών Συνελεύσεων και πρακτικά Διοικητικού Συμβουλίου.
Να έχουν βιβλίο Ταμείου (Εσόδων & Εξόδων).
Να έχουν απόδειξη είσπραξης συνδρομών.
Να διαφυλάττουν τα παραστατικά εσόδων και εξόδων επί 5 έτη τουλάχιστον.
Να τηρούν πρωτόκολλα παράδοσης – παραλαβής ταμείου.
Να τηρούν πρακτικά Εφορευτικής Επιτροπής και πρακτικά Ελεγκτικής Επιτροπής.
Χαρτόσημο επί των συνδρομών των μελών.
Με τον Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου και ειδικότερα με το αρ 31 αυτού, υπάρχει σήμερα σε ισχύ το ΝΔ 60 του 1946, που επαναβεβαιώθηκε και με την απόφαση Σ.882/120 ΦΕΚ 109/18-3-1982, σύμφωνα με την οποία προβλέπεται η επιβολή χαρτοσήμου 1,2% σε όλες τις συνδρομές των γονέων προς τον σύλλογο γονέων (εδώ χρειάζονται διευκρινήσεις από το υπουργείο).
Εκλογικές διαδικασίες.
Έγγραφο με αρ.πρωτ. Δ4/539 31-10-2001 Υπ. Παιδείας για τις οργανώσεις γονέων, αναφέρει:
Η μείωση του συνολικού αριθμού των μελών του διοικητικού συμβουλίου του συλλόγου γονέων εξαιτίας παραιτήσεως κάποιων μελών ή απομάκρυνσής τους για άλλο λόγο, δε συνιστά έλλειψη διοικήσεως, εάν ο αριθμός των μελών που απομένουν αρκεί για το σχηματισμό απαρτίας, όπως αυτή προβλέπεται από το καταστατικό και κατά συνέπεια το διοικητικό συμβούλιο μπορεί να συνεχίσει κανονικά τη θητεία του. Σχετική με το θέμα είναι και η αρθμ.163/01 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Γονείς, των οποίων τα παιδιά δε φοιτούν πλέον στο σχολείο, δε δικαιούνται να συμμετέχουν στην διοίκηση του συλλόγου, εφόσον η θητεία τους λήγει αυτοδίκαια, ούτε να αντιπροσωπεύουν το Δ. Σ. στην Σχολική Επιτροπή.
Συνεχίζουν, όμως κανονικά τη θητεία τους ως εκπρόσωποι στην Ένωση ή ως μέλη της διοικήσεως της Ένωσης οι γονείς, των οποίων τα παιδιά συνεχίζουν τη φοίτηση τους σε σχολείο ανώτερης βαθμίδας (από το δημοτικό στο γυμνάσιο ή από το γυμνάσιο στο λύκειο), εφόσον το σχολείο αυτό υπάγεται στον ίδιο δήμο ή δημοτικό διαμέρισμα.
Όμοια συνεχίζεται η θητεία των γονέων στην Ομοσπονδία, εφόσον συνεχίζεται η φοίτηση των παιδιών σε σχολείο εντός των ορίων του νομού και στη Συνομοσπονδία.
Σε περίπτωση που δεν υπάρχει Σύλλογος Γονέων σε ένα Σχολείο είναι εκ του Νόμου υποχρεωμένος ο Διευθυντής του σχολείου να συγκαλέσει Ιδρυτική Γενική Συνέλευση.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο του Υπ. Παιδείας 4/1171/19-12-1984, που είναι ακόμη σε ισχύ, επιτρέπεται (δυνητικά) η παραχώρηση χώρου εντός του Σχολείου, για τη λειτουργία του Διοικητικών Συμβουλίων, Γενικών Συνελεύσεων, αρχείου κ.λπ..
Προκειμένου ο Σύλλογος Γονέων ενός σχολείου να συμμετέχει στα διάφορα συλλογικά όργανα (σε επίπεδο Δήμου, Δευτεροβάθμια κ.λπ.) θα πρέπει κατά την εκλογική διαδικασία να ψηφίσουν γονείς που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 1/3 των μαθητών, για να υπάρχει ικανοποιητική και ουσιαστική εκπροσώπηση των γονέων στην εκλογή του Δ.Σ. ( σχετικό έγγραφο του Υπ. Παιδείας αρ.πρωτ.80023/Δ4 03-09-2002 και αρθ. 51 Ν.4415/2016).
Οι εκλογές διεξάγονται με μυστική ψηφοφορία, με το πλειοψηφικό σύστημα στην περίπτωση που υπάρχει ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο ή με το σύστημα της απλής αναλογικής όταν υπάρχουν περισσότερα του ενός ψηφοδέλτια.
Συμμετοχή του συλλόγου ενός σχολείου ή εκλεγμένων μελών του, σε άλλους φορείς:
1. Στην ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ σε επίπεδο Δήμου (π.χ. Ηλιούπολης, τα εκλεγμένα μέλη των συλλόγων όλου του Δήμου Ηλιούπολης)
2. Στην ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΝΩΣΕΩΝ ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ σε επίπεδο Νομού π.χ. ΑΤΤΙΚΗΣ (Ο.Ε.Σ.Γ.Μ.Α.)
3. Στην ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΓΟΝΕΩΝ & ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Α.Σ.Γ.Μ.Ε.)
4. Στις σχολικές επιτροπές του Δήμου της έδρας (Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια, σχετικό ΦΕΚ 318/2011), που έχουν αποφασιστικό ρόλο και κάνουν κατανομή των εγκεκριμένων ποσών για την κάλυψη των αναγκών των σχολικών μονάδων.
5. Στην επιτροπή παιδείας του Δήμου (ΔΕΠ) της έδρας, που ο ρόλος της είναι εισηγητικός, έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα και όχι αποφασιστικό.
6. Στο σχολικό συμβούλιο του σχολείου, μαζί με τον Διευθυντή του σχολείου, τους εκπαιδευτικούς και τον εκπρόσωπο του Δήμου.
Έλεγχος εσόδων και λοιπών πράξεων
Οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων (Ν.Π.Ι.Δ.) ελέγχονται από τη σχολική επιτροπή του Δήμου της έδρας τους με το αρ. 94 Ν. 3852/2010 (γνωστός ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ) με έναρξη ισχύος από 01/01/2011.
Η Εφορία (Δ.Ο.Υ.) ελέγχει τις πράξεις των συλλόγων, για να διαπιστώσει πιθανή εκτροπή από τις συνήθεις δραστηριότητές τους, προς εμπορικές & επιχειρηματικές δραστηριότητες, ελέγχοντας τον τρόπο κτήσης και διάθεσης των εσόδων τους, για να επιβάλλει φόρο εισοδήματος και ΦΠΑ.
Ο e-ΕΦΚΑ τ.ΙΚΑ ελέγχει τα εξής : Όταν ένα Σωματείο ή ένας Σύλλογος απασχολεί πρόσωπα που προσφέρουν την εργασία ή τις υπηρεσίες τους έναντι αμοιβής (π.χ. προπονητές αθλητικών δράσεων, λοιποί καθηγητές, μουσικοί, σερβιτόροι, ψήστες, κ.λπ.), έχει και εργατικές υποχρεώσεις για την ασφάλισή τους στο ΙΚΑ, στον ΟΑΕΔ και το ΣΕΠΕ (κανονισμός ΙΚΑ-ΕΦΚΑ & άρθρο 38 του Ν.4387/2016).
Επιτρέπεται η εθελοντική προσφορά των υπηρεσιών από μουσικούς, καθηγητές φυσικής αγωγής, κ.λπ. Τα χαρτιά τους (πτυχία, άδειες, κ.λπ.) μαζί με υπεύθυνες δηλώσεις για εθελοντική εργασία, κατατίθενται στην σχολική επιτροπή του Δήμου.
Το Δ.Σ. του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων ελέγχεται και από τη εξελεγκτική επιτροπή, που εκλέγεται από την ίδια Γενική Συνέλευση και έχει την ίδια θητεία με το διοικητικό συμβούλιο. Τα πρόσωπα των εξελεγκτικών επιτροπών δεν επιτρέπεται να συμπίπτουν με αυτά που είναι στις θέσεις Προέδρου, Αντιπροέδρου, Γεν. Γραμματέα ή Ταμία ( αρθ. 9 Ν.1264/1982).
Απαγορεύεται να κάνουν εμπορικές πράξεις (πώληση αντικειμένων, δώρων, ποτών, φαγητών, εισιτήριο εισόδου σε εκδήλωση κ.λπ). Επιτρέπεται να προσφέρουν τα δώρα και τα κεράσματα τους στα μέλη και τους καλεσμένους τους και να δέχονται κάποια οικονομική ενίσχυση, από τα μέλη τους για την κάλυψη των εξόδων τους, εκδίδοντας αποδείξεις είσπραξης.
Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR)
Όπως ισχύει και για τα υπόλοιπα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα έτσι και οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων υποχρεούνται να τηρούν κανόνες και να εφαρμόζουν μέτρα προστασίας για τα προσωπικά δεδομένα.
Δήλωση πόθεν έσχες
Όσοι συμμετέχουν σε Σχολική Επιτροπή του Δήμου (άρθρο 2 του N.2621/1998) που διαχειρίζεται χρήματα, υποχρεούνται να υποβάλλουν δήλωση πόθεν έσχες (τακτικά και αναπληρωματικά μέλη).
Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων
Οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων, όταν δεν αποκτούν φορολογητέο εισόδημα, δεν είναι υπόχρεοι καταχώρισης στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων.
P.O.S. – Πληρωμές με κάρτα
Σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. αριθμ. 45231/2017 περί ρύθμιση υποχρέωσης αποδοχής πληρωμών με κάρτα του (Ν. 4446/2016 άρθρο 65),ο Κ.Α.Δ. 94.99.19 για υπηρεσίες συλλόγων γονέων κ.λπ., δεν είναι στη λίστα των υπόχρεων για υποχρεωτική χρήση τραπεζικού μηχ/τος P.O.S.
(Απόσπασμα από τη β’ έκδοση βιβλίου του Αργύριου Καβουρίνου Περί Σωματείων και Συλλόγων ΝΠΙΔ ΜΚΧ)
πηγή: e-forologia
