Παροχές σε είδος – υποβολή για το ΦΕ 2022

Ο Ν. 4172/2013 ορίζει έναν γενικό κανόνα για το τι θεωρείται παροχή σε είδος και επιπλέον εξειδικεύει συγκεκριμένες κατηγορίες παροχών, για τις οποίες είναι αναγκαίο να προσδιοριστεί η αγοραία αξία τους, προκειμένου να αποτελέσουν φορολογητέο εισόδημα.

της Μάγδας Κρυστάλλη (Λογίστρια, Φοροτεχνικός)

Με τις διατάξεις του άρθρου 13 παρ.1 του Ν. 4172/2013, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 4 του Ν. 4646/2019, τίθεται ο γενικός κανόνας για το τι θεωρείται παροχή σε είδος ως εξής: «1.Με την επιφύλαξη των διατάξεων των παραγράφων 2, 3, 4 και 5 και του άρθρου 14, οποιεσδήποτε παροχές σε είδος λαμβάνει ένας εργαζόμενος ή εταίρος ή μέτοχος ή συγγενικό πρόσωπο αυτού κατά την έννοια της περίπτωσης στ΄ του άρθρου 2, συνυπολογίζονται στο φορολογητέο εισόδημά του στην αγοραία αξία τους, εφόσον η συνολική αξία των παροχών σε είδος υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ ανά φορολογικό έτος και μόνο για το υπερβάλλον ποσό.».

Πρόσωπα που λαμβάνουν παροχές σε είδος

Με την Ε.2197/2020 ορίζεται ότι κατονομάζονται ρητά τα πρόσωπα που λαμβάνουν παροχές σε είδος στα οποία περιλαμβάνονται, πέραν των εργαζομένων ή των συγγενικών τους προσώπων και οι εταίροι, οι μέτοχοι ή τα συγγενικά πρόσωπα αυτών. Παράλληλα, διευκρινίζεται ότι η έννοια του «συγγενικού προσώπου» είναι αυτή που ορίζεται στην περ. στ΄ του άρθρου 2 του ΚΦΕ (σύζυγος, ανιόντες ή κατιόντες σε ευθεία γραμμή). Στην έννοια του «συγγενικού προσώπου» περιλαμβάνεται και το μέρος συμφώνου συμβίωσης, όπως προκύπτει από τη ρητή διατύπωση της αιτιολογικής έκθεσης επί του άρθρου 4 τουΝ.4646/2019.

Αξία παροχής σε είδος

Το όριο των τριακοσίων (300) ευρώ για τις παροχές σε είδος λειτουργεί πλέον ως αφορολόγητο όριο. Ειδικότερα, καθίσταται σαφές ότι, εφόσον η αξία της παροχής προς εργαζομένους, εταίρους, μετόχους ή συγγενικά πρόσωπα αυτών υπερβαίνει τα τριακόσια (300) ευρώ ανά φορολογικό έτος, στο συνυπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματος από μισθωτή εργασία του υπόχρεου φυσικού προσώπου θα ληφθεί υπόψη μόνο το υπερβάλλον, πέραν των τριακοσίων (300) ευρώ, ποσό της αξίας της παροχής και όχι το σύνολο αυτής.

Εξαίρεση αποτελούν οι παροχές που περιγράφονται στις παραγράφους 2, 3, 4 και 5 του άρθρου 13 N.4172/2013, (δηλαδή την παραχώρηση αυτοκινήτου, τα δάνεια, τα δικαιώματα προαίρεσης απόκτησης μετοχών και την παραχώρηση κατοικίας), για τις οποίες δεν υφίσταται περιορισμός όσον αφορά την αξία αυτών.

Ειδικές κατηγορίες παροχών σε είδος

Ο Ν. 4172/2013 εξειδικεύει τέσσερις κατηγορίες παροχών σε είδος, για τις οποίες είναι αναγκαίο να προσδιοριστεί η αγοραία αξία τους, προκειμένου να αποτελέσουν φορολογητέο εισόδημα για τον εργαζόμενο, εταίρο ή μέτοχο.

Αναλυτικά οι παροχές αυτές είναι:

1) Παραχώρηση χρήσης αυτοκινήτου. Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 13 του Ν. 4172/2013, η αξία της παραχώρησης ενός οχήματος σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από ένα (1) φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του φορολογικού έτους, υπολογίζεται με βάση την ακόλουθη κλίμακα ως ποσοστό της Λιανικής Τιμής Προ Φόρων (Λ.Τ.Π.Φ.) του οχήματος ως εξής:

Σημειώνεται ότι ο υπολογισμός της παροχής σε είδος με τη μορφή της παραχώρησης οχήματος σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο, γίνεται πλέον με την εφαρμογή προοδευτικής κλίμακας και όχι ως ποσοστό στο σύνολο της ΛΤΠΦ του οχήματος.

Το ανωτέρω ποσοστό καθενός οχήματος δεν επιμερίζεται σε περισσότερα του ενός πρόσωπα. Η αξία της παραχώρησης του οχήματος μειώνεται βάσει παλαιότητας ως εξής:

i) 0-2 έτη καμία μείωση, ii) 3-5 έτη μείωση δέκα τοις εκατό (10%), iii) 6-9 έτη μείωση είκοσι πέντε τοις εκατό (25%), iv) Από 10 έτη και μετά μείωση πενήντα τοις εκατό (50%).

Από τις διατάξεις του παρόντος εξαιρούνται τα οχήματα που παραχωρούνται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς και έχουν Λιανική Τιμή Πώλησης Προ Φόρων έως δεκαεπτά χιλιάδες (17.000) ευρώ.

Σημειώνεται ότι εξαίρεση από τον χαρακτηρισμό του εισοδήματος ως από μισθωτή εργασία από παροχή σε είδος, αφορά:

• τα οχήματα που παραχωρούνται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς και έχουν ΛΤΠΦ έως δέκα επτά χιλιάδες (17.000) ευρώ. Εμπίπτουν οχήματα τα οποία παραχωρούνται από τις επιχειρήσεις σε συγκεκριμένους πωλητές, τεχνικούς και λοιπούς εργαζομένους, των οποίων η εργασία απαιτεί συχνή μετακίνηση εκτός των εγκαταστάσεων του εργοδότη (tool cars) και χρησιμοποιούνται για την επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη, ανεξάρτητα αν τα οχήματα αυτά μπορεί να χρησιμοποιούνται από τον δικαιούχο και εκτός του ωραρίου εργασίας του.
• τα κοινόχρηστα οχήματα (toolcars), ανεξαρτήτως της ΛΤΠΦ αυτών (ακόμα, δηλαδή, και αν υπερβαίνουν τις 17.000 ευρώ), τα οποία δεν έχουν παραχωρηθεί σε συγκεκριμένο υπάλληλο ή ομάδες υπαλλήλων, αλλά διατίθενται από την επιχείρηση με σκοπό να χρησιμοποιούνται εκ περιτροπής από το προσωπικό της, ως αναγκαίο μέσο για τη διεκπεραίωση της εργασίας που του έχει ανατεθεί
• οχήματα, ανεξαρτήτως ΛΤΠΦ από τη χρήση των οποίων δεν προκύπτει όφελος για τον χρήστη. Ενδεικτικά, ως τέτοια οχήματα, νοούνται τα ακόλουθα:
  α) Τα οχήματα δοκιμών (test-drive), που διαθέτουν οι επιχειρήσεις εμπορίας αυτοκινήτων,
  β) Τα οχήματα μεταφοράς προσωπικού (π.χ. mini-bus),
  γ) Τα οχήματα που χρησιμοποιούν επιχειρήσεις (π.χ. ξενοδοχειακές επιχειρήσεις) για μεταφορά καλεσμένων ή πελατών τους,
  δ) Τα οχήματα τα οποία διαθέτουν οι επιχειρήσεις επισκευής και συντήρησης (service) οχημάτων προσωρινά σε αντικατάσταση των επισκευαζόμενων,
  ε) Τα οχήματα ιδιωτικής χρήσης που χρησιμοποιούνται από τις αεροπορικές εταιρείες και τις επιχειρήσεις διαχείρισης αεροδρομίων για την εξυπηρέτηση των αεροσκαφών και των επιβατών τους (αυτοκίνητα πίστας) καθώς και για την μεταφορά VIPS ή προσωπικού

Επίσης, σύμφωνα με την Ε.2197/2020 δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 13 του ΚΦΕ περί παροχής σε είδος στις εξής περιπτώσεις:

• Άρθρο 14 παρ. 1 περ. β΄ ΚΦΕ – Δαπάνη ηλεκτρικού ρεύματος για φόρτιση οχήματος μηδενικών ή χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. 002/χλμ
• Άρθρο 14 παρ. 1 περ. ιγ΄ ΚΦΕ – Παραχώρηση οχήματος μηδενικών ή χαμηλών ρύπων έως 50 g C02/Km
• Άρθρο 14 περ.ιστ΄ ΚΦΕ – `Ανευ χρηματικού ανταλλάγματος κόστος φόρτισης επιβατικού αυτοκινήτου μηδενικών ή χαμηλών ρύπων έως 50 g C02/Km στις εγκαταστάσεις του εργοδότη

2) Χορήγηση δανείου. Παροχή σε είδος, αποτελεί και η χορήγηση δανείου προς εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, ανεξαρτήτως αν έχει συναφθεί έγγραφη συμφωνίας ή όχι. Η ωφέλεια για τον λήπτη της παροχής αυτής αποτιμάται ως η διαφορά που προκύπτει μεταξύ των τόκων που θα κατέβαλε ο εργαζόμενος ή εταίρος ή μέτοχος στη διάρκεια του ημερολογιακού μήνα κατά τον οποίο έλαβε την παροχή, εάν το επιτόκιο υπολογισμού των τόκων ήταν το μέσο επιτόκιο αγοράς, του οποίου η μέθοδος υπολογισμού ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, κατά τον ίδιο μήνα και των τόκων που τυχόν κατέβαλε ο εργαζόμενος στη διάρκεια του εν λόγω ημερολογιακού μήνα.

3) Δικαιώματα προαίρεσης απόκτησης μετοχών. Παροχή σε είδος αποτελεί και η ωφέλεια που λαμβάνει εργαζόμενος ή εταίρος ή μέτοχος από νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, με τη μορφή δικαιωμάτων προαίρεσης απόκτησης μετοχών. Η αγοραία αξία των παροχών σε είδος που λαμβάνει ένας εργαζόμενος ή εταίρος ή μέτοχος από νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα με τη μορφή δικαιωμάτων προαίρεσης απόκτησης μετοχών προσδιορίζεται κατά τον χρόνο άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης και ανεξαρτήτως εάν συνεχίζει να ισχύει η εργασιακή σχέση, εφόσον οι μετοχές που αποκτώνται κατά την άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης μεταβιβαστούν πριν από τη συμπλήρωση κατ’ αντιστοιχία του οριζόμενου χρονικού διαστήματος στο άρθρο 42Α κατά περίπτωση. Η αγοραία αξία άσκησης δικαιώματος για τις μετοχές των εισηγμένων εταιρειών είναι η τιμή κλεισίματος της μετοχής στο χρηματιστήριο μειωμένη κατά την τιμή διάθεσης του δικαιώματος. Η αγοραία αξία άσκησης δικαιώματος για τις μετοχές των μη εισηγμένων εταιρειών είναι η τιμή πώλησης μειωμένη κατά την τιμή κτήσης, η οποία προσδιορίζεται με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 4 του άρθρου 42.

Για να φορολογηθεί ως εισόδημα από μισθωτή εργασία, οι μετοχές θα πρέπει να μεταβιβαστούν πριν από τη συμπλήρωση είκοσι τεσσάρων (24) μηνών από την απόκτηση των δικαιωμάτων προαίρεσης (άρθρο 42 Α, παρ. 1) ή πριν από τη συμπλήρωση τριάντα έξι (36) μηνών από την απόκτηση των δικαιωμάτων προαίρεσης, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις της παρ. 2 του άρθρου 42Α, σύμφωνα και με όσα ορίζει η Ε.2208/2020.

4) Παραχώρηση κατοικίας. Σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 13 του Ν.4172/2013 η αγοραία αξία της παραχώρησης κατοικίας σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα ενός φορολογικού έτους, αποτιμάται στο ποσό του μισθώματος που καταβάλλει η επιχείρηση ή σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας σε ποσοστό τρία τοις εκατό (3%) επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

Η παραπάνω διάταξη δεν καταλαμβάνει τις παρακάτω περιπτώσεις:

i) Την παροχή καταλύματος από το Δημόσιο και φορείς του Δημοσίου, σε υπηρετούντες σε αυτό (π.χ. σε ένστολους), δεδομένου ότι η μετακίνησή τους αποτελεί εκ του νόμου υποχρέωση.

ii) Την παροχή καταλύματος (οικίας) σε εργαζόμενους, εταίρους ή μετόχους από φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα λόγω πρόσκαιρης μετακίνησης αυτών σε υποκαταστήματα ή εργοτάξια ή άλλες επαγγελματικές εγκαταστάσεις του εργοδότη στα πλαίσια της εργασίας τους (ενδεικτικά, αναφέρεται η περίπτωση όπου ο εργοδότης διατηρεί οικία εκτός της έδρας της επιχείρησής του για τις ανάγκες προσωρινής διαμονής – π.χ. μία εβδομάδα, ένας μήνας – των εργαζομένων που χρειάζεται να μεταβούν προσωρινά εκτός έδρας για τις ανάγκες της επιχείρησης του εργοδότη).

Λοιπές περιπτώσεις παροχών σε είδος

Σύμφωνα με την ΠΟΛ. 1219/06-10-2014 στις παροχές σε είδος που προσαυξάνουν το φορολογητέο εισόδημα των εργαζόμενων περιλαμβάνονται ενδεικτικά:

1) Δωροεπιταγές. Η αξία των αγαθών που αντιπροσωπεύουν οι χορηγούμενες «δωροεπιταγές», καθώς και η αξία της αγοράς αγαθών ή παροχής υπηρεσιών που αντιπροσωπεύουν τα χορηγούμενα «κουπόνια».

2) Διατακτικές. Η αξία των διατακτικών που χορηγούνται δωρεάν για την αγορά αγαθών ή τη λήψη υπηρεσιών από συμβεβλημένα καταστήματα. Εξαιρούνται από τον υπολογισμό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία οι διατακτικές σίτισης, έως και 6 ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα.

3) Χρήση εταιρικών πιστωτικών καρτών. Η παροχή της χρήσης εταιρικών πιστωτικών καρτών στους εργαζόμενους, για δαπάνες που δεν εξυπηρετούν το συμφέρον της επιχείρησης, αλλά για την κάλυψη προσωπικών, οικογενειακών ή άλλων δαπανών ή δεν χρησιμοποιούνται κατά τις συνήθεις εμπορικές συναλλαγές αυτής, που το σχετικό κόστος αναλαμβάνει ο εργοδότης, θεωρούνται μισθός.

4) Εκπτώσεις ή δωρεάν παροχές από τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας κ.λπ. Το όφελος που προκύπτει για τους εργαζόμενους, διευθυντές, διαχειριστές, μέλη διοίκησης και συνταξιούχους των εταιρειών παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεφωνίας, ύδρευσης, παροχής αερίου, συνδρομητικών υπηρεσιών (π.χ. τηλεόραση) από την παροχή σε αυτούς ορισμένης ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, νερού, φυσικού αερίου και συνδρομητικών καναλιών αντίστοιχα, με μειωμένο τιμολόγιο ή άνευ ανταλλάγματος, θεωρείται μισθός.

5) Πληρωμές φροντιστηρίων, παιδικών σταθμών, διδάκτρων, συνδρομών, ιατρικά έξοδα. οι διάφορες πληρωμές που γίνονται απευθείας από τους εργοδότες σε τρίτους, όπως αυτές που γίνονται προς φροντιστήρια, σχολεία, βρεφονηπιακούς σταθμούς, κατασκηνώσεις κ.λπ. και αφορούν την κάλυψη εξόδων διδάκτρων, βρεφονηπιακών σταθμών, κ.λπ. των ανωτέρω προσώπων, οι απευθείας πληρωμές που αφορούν την κάλυψη εξόδων συμμετοχής των προσώπων αυτών σε ημερίδες, προγράμματα ή σεμινάρια εκπαίδευσης, επιμόρφωσης ή επαγγελματικής κατάρτισης ή την κάλυψη συνδρομών σε περιοδικά και επιμελητήρια, που δεν αφορούν το αντικείμενο της εργασίας τους ή το επίπεδο της θέσης που κατέχουν, οι απευθείας πληρωμές που αφορούν την κάλυψη συνδρομών των προσώπων αυτών (σε γυμναστήρια, λέσχες κ.λπ.), καθώς και αυτές που αφορούν την κάλυψη ιατρικών εξόδων τους (π.χ. check-up).

Περαιτέρω, στην περίπτωση αυτή περιλαμβάνεται και το όφελος που προκύπτει για τους εργαζόμενους, διευθυντές, διαχειριστές και μέλη διοίκησης ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων εξαιτίας της δωρεάν φοίτησης ή της φοίτησης με μειωμένα δίδακτρα σε αυτά των τέκνων τους, με εξαίρεση τις υποτροφίες που χορηγούνται από τα εν λόγω εκπαιδευτήρια.

6) Παροχή χρήσης κινητού τηλεφώνου σε εργαζόμενους, διευθυντές, διαχειριστές και μέλη διοίκησης, κατά το μέρος που υπερβαίνει το κόστος των προγραμμάτων χρήσης και υπό την προϋπόθεση ότι το υπερβάλλον ποσό του προγράμματος χρήσης χρησιμοποιείται για προσωπικούς τους σκοπούς και όχι για σκοπούς της επιχειρηματικής δραστηριότητας του εργοδότη, λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές επιχειρήσεις καλύπτουν τη συγκεκριμένη παροχή στα προαναφερόμενα πρόσωπα με σκοπό την εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών τους, την αύξηση της παραγωγικότητάς τους και την παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών (επικοινωνία με πελάτες, συνεργάτες, κ.λπ.) ακόμα και πέραν του ημερήσιου εργάσιμου χρόνου.

Ο διαχωρισμός μεταξύ κλήσεων που αφορούν στην επιχειρηματική δραστηριότητα του εργοδότη και κλήσεων που εξυπηρετούν προσωπικές ανάγκες, μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της ανάλυσης ανά αριθμό που περιλαμβάνει ο λογαριασμός κινητής τηλεφωνίας. Σε κάθε περίπτωση, ο διαχωρισμός μπορεί να βασιστεί και σε βεβαίωση του εργοδότη, με την οποία βεβαιώνεται σε ετήσια βάση το ποσό που αφορά σε επαγγελματική χρήση ή άλλη χρήση της εταιρικής σύνδεσης κινητής τηλεφωνίας. Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατός ο διαχωρισμός ή ο εργοδότης δεν προβεί στον διαχωρισμό αυτό για οποιοδήποτε λόγο και δεν χορηγήσει σχετική βεβαίωση, τότε το υπερβάλλον ποσό του κόστους του προγράμματος χρήσης θεωρείται ως παροχή σε είδος. Στην παροχή αυτή που προσαυξάνει το φορολογητέο εισόδημα των ανωτέρω προσώπων εντάσσονται και οι φόροι και τα τέλη που αντιστοιχούν σε αυτήν (Φ.Π.Α., λοιπά τέλη).

Βεβαίωση αποδοχών για παροχές σε είδος

Στις παροχές σε είδος του άρθρου 13 του N.4172/2013, λόγω του ότι η αποτίμησή τους είναι δυσχερής έως και αδύνατη κατά τη στιγμή της χορήγησής τους, δεν διενεργείται παρακράτηση φόρου επί των παροχών αυτών αλλά ο οφειλόμενος φόρος υπολογίζεται κατά την εκκαθάριση της δήλωσης, δεδομένου ότι η αξία τους (εφόσον αυτές φορολογούνται) προσαυξάνει το εισόδημα από μισθωτή εργασία των δικαιούχων. Σε περιπτώσεις που έχει ήδη διενεργηθεί παρακράτηση φόρου επί των παροχών αυτών, ο φόρος αυτός θα συμψηφισθεί κατά την εκκαθάριση.

Όλες οι παροχές σε είδος προς τους εργαζόμενους του άρθρου 13 του Κ.Φ.Ε. δύνανται να υποβάλλονται με την τελευταία προσωρινή δήλωση μηνός Δεκεμβρίου του έτους.

Η υποβολή βεβαίωσης αποδοχών με τις παροχές σε είδος υποβάλλεται μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2022, με κωδικό είδους αποδοχών 15.

(Παράρτημα Α.1006/2023)

πηγή: e-forologia.gr