Ένα από τα θέματα που έρχεται να αντιμετωπίσει το πολυνομοσχέδιο του Υπ. Οικονομικών με θέμα «Πλαίσιο ρύθμισης οφειλών και άλλες φορολογικές και τελωνειακές ρυθμίσεις, προστασία των συντάξεων από τον πληθωρισμό και άλλες διατάξεις για τη στήριξη της κοινωνίας και της επιχειρηματικότητας» (Ν.5036/2023), είναι και αυτό της πολυπλοκότητας λόγω των εμπλεκομένων φορέων και της γραφειοκρατίας στη μεταβίβαση περιουσίας.
Ειδικά, το κεφάλαιο Β΄ του πολυνομοσχεδίου αναφέρεται στον εκσυγχρονισμό του πλαισίου για το αποδεικτικό ενημερότητας, άλλες συναφείς διατάξεις για τη διευκόλυνση των μεταβιβάσεων περιουσίας και λοιπές διατάξεις φορολογίας περιουσίας. Ειδικότερα:
Άρθρο 14 «Ειδικότερες ρυθμίσεις για την έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας και τον ορισμό ποσού παρακράτησης σχετικά µε μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ’ αυτού από επαχθή αιτία – Τροποποίηση παρ. 4 και 5 άρθρου 12 Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας».
· Ο φορολογούμενος που έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα ρύθμισης οφειλών ή έχει οφειλές µη ληξιπρόθεσμες ή σε αναστολή, δύναται να εκδοθεί αποδεικτικό ενημερότητας περιορισμένης ισχύος, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τον έναν (1) μήνα
· Η Φορολογική Διοίκηση και μετά τη συμμόρφωση του οφειλέτη σε πρόγραμμα ρύθμισης ορίζει υποχρεωτικά όρο παρακράτησης στις περιπτώσεις που το αποδεικτικό ενημερότητας εκδίδεται για είσπραξη χρημάτων ή μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επ΄ αυτού από επαχθή αιτία. (Προσοχή: Ο νομοθέτης δεν αναφέρεται σε χαριστικές αιτίες, π.χ. δωρεές, γονικές παροχές).
Άρθρο 15 «Ειδική πρόβλεψη για την αλληλέγγυα ευθύνη προσώπων σε περίπτωση απόκτησης ακινήτου από επαχθή αιτία – Τροποποίηση παρ. 3 άρθρου 50 Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας».
· Οι τελευταίοι κύριοι ή ψιλοί κύριοι ή επικαρπωτές ή επιφανειούχοι των ακινήτων ευθύνονται σε ολόκληρο μαζί µε τους υπόχρεους για την πληρωμή του ΕΝ.Φ.Ι.Α. που βαρύνει το δικαίωμα που απέκτησαν, εκτός εάν αυτό αποκτήθηκε από επαχθή αιτία.
Άρθρο 16 «Συμπλήρωση ρυθμίσεων σχετικά µε τις υποχρεώσεις τρίτων για τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων που αφορούν τις υποσχετικές ή εκποιητικές δικαιοπραξίες – Τροποποίηση άρθρου 54Α Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας».
· Υποχρεωτικά μνημονεύεται και επισυνάπτεται από τον συμβολαιογράφο, στο συμβόλαιο που συντάσσει, πιστοποιητικό της Φορολογικής Διοίκησης (Πιστοποιητικό ΕΝ.Φ.Ι.Α.), σε περιπτώσεις:
– Μεταβιβάσεως ακινήτων όπου βεβαιώνεται µόνο ότι το συγκεκριμένο ακίνητο περιλαμβάνεται στη δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. τα πέντε (5) προηγούμενα της μεταβίβασης έτη.
– Κατά τη σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης αποδοχής κληρονομιάς.
– Στις συμβολαιογραφικές πράξεις εγγραφής υποθήκης για διασφάλιση χορηγούμενου δανείου. Το πιστοποιητικό χορηγείται µε παρακράτηση και απόδοση του ποσού από τον Συμβολαιογράφο που καλύπτει τουλάχιστον το οφειλόμενο ποσό φόρων και τόκων για το συγκεκριμένο ακίνητο.
Άρθρο 17 «Συμπλήρωση ρύθμισης για την ευχέρεια καταβολής φόρου κτήσεων αιτία θανάτου σε περίπτωση μεταβίβασης ακινήτου αιτία δωρεάς ή γονικής παροχής – Αντικατάσταση παρ. 5 άρθρου 82 ν. 2961/2001».
Η ευχέρεια καταβολής του φόρου σε δόσεις παρέχεται µόνο αν το ακίνητο, που αποκτήθηκε αιτία θανάτου, βρίσκεται στην κυριότητα του οφειλέτη κληρονόμου. Προκειμένου αυτό να μεταβιβασθεί με δωρεά ή γονική παροχή, , ολόκληρος ο φόρος που αναλογεί σε αυτό καθίσταται απαιτητός και καταβάλλεται πριν από τη χορήγηση πιστοποιητικού, για το οποίο ορίζει το άρθρο 112 του νόμου.
Άρθρο 18 «Εξαίρεση των τελευταίων κατόχων κληρονομιαίων ακινήτων που έχουν αποκτήσει µε σύμβαση μεταβίβασης από επαχθή αιτία από την αλληλέγγυα ευθύνη µε τους κληρονόμους και κληροδόχους – Προσθήκη παρ. 5 στο άρθρο 83 του ν. 2961/2001».
Ο νομοθέτης εξαιρεί από τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 83 του Ν. 2961/2001, τους τελευταίους κατόχους κληρονομιαίων ακινήτων που τα απέκτησαν με επαχθή αιτία (π.χ. αγορά).
Άρθρο 19 «Επαναπροσδιορισμός χρόνου παραγραφής δικαιώματος του Δημοσίου για επιβολή φόρου και προστίμου για την εφαρμογή του ν. 2961/2001 – Τροποποίηση παρ. 5 άρθρου 102 ν. 2961/2001».
Το δικαίωμα του Δημοσίου για την επιβολή των φόρων, που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων σε υποθέσεις για τις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννήθηκε μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2008, έχει παραγραφεί.
Σε υποθέσεις, για τις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννάται από 1.1.2015 και εφεξής, το ανωτέρω πιστοποιητικό απαιτείται για πέντε (5) επιπλέον έτη από τη λήξη του έτους εντός του οποίου λήγει η προθεσμία για την υποβολή της δήλωσης.
Άρθρο 20 «Υποχρέωση έκδοσης πιστοποιητικών της Φορολογικής Διοίκησης – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 105 ν. 2961/2001».
Άρθρο 21 «Συμπλήρωση υποχρεώσεων τρίτων προσώπων – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 107 ν. 2961/2001».
Άρθρο 22 «Συμπλήρωση υποχρεώσεων συμβολαιογράφων – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 112 ν. 2961/2001».
Απαγορεύεται η σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου µε το οποίο μεταβιβάζεται η κυριότητα αιτία δωρεάς ή γονικής παροχής ή συνιστώνται εμπράγματα δικαιώματα από τις ίδιες αιτίες σε ακίνητο ή κινητό που αποκτήθηκε αιτία θανάτου, ή δωρεάς ή γονικής παροχής, καθώς και η σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου µε το οποίο εξοφλείται ή εκχωρείται εν όλω ή εν μέρει απαίτηση που αποκτήθηκε από κάποια από τις πιο πάνω αιτίες, αν ο συμβολαιογράφος δεν προσαρτήσει στο συμβόλαιο που συντάσσει το πιστοποιητικό της παρ. 1 του άρθρου 105 και κάνει μνεία για αυτό στο συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Κατά τη σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου, µε το οποίο μεταβιβάζεται η κυριότητα µε επαχθή αιτία ή συνιστώνται από την ίδια αιτία εμπράγματα δικαιώματα, σε ακίνητο, που αποκτήθηκε αιτία θανάτου, δωρεάς ή γονικής παροχής, δεν απαιτείται προσάρτηση του πιστοποιητικού του άρθρου 105, αλλά ο συμβολαιογράφος στο συμβόλαιο που συντάσσει μνημονεύει υποχρεωτικά την υποβληθείσα, κατά περίπτωση, δήλωση φόρου κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής, καθώς και τα στοιχεία αυτής.
Άρθρο 23 «Συμπλήρωση ρυθμίσεων για το αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπράγματου δικαιώματος – Αντικατάσταση περ. γ΄ παρ. 1 άρθρου 25 ν. 4611/2019».
Προβλέπεται η σύμμετρη ικανοποίηση των απαιτήσεων της φορολογικής διοίκησης και του e-ΕΦΚΑ σε περίπτωση που το τίμημα από τη μεταβίβαση ακινήτου δεν υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας αυτού.
Άρθρο 24 «Υπολογισμός του κύριου Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) έτους 2023 – Τροποποίηση περ. α΄ παρ. 2 Ενότητας Α΄ άρθρου 4 ν. 4223/2013».
Το άρθρο αναφέρεται σε περιπτώσεις που κτίσματα παραμένουν σε φορολογικές ζώνες 1 και 2, αν και με βάση τις Τιμές Ζώνης που εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2022, εντάσσονται στις Φορολογικές Ζώνες 2 και 3.
Άρθρο 25 «Ψηφιακή δήλωση στοιχείων ακινήτων Ε9 – Προσθήκη παρ. 11 στο άρθρο 23 του ν. 3427/2005».
Με την ανάρτηση από τον συμβολαιογράφο στην εφαρμογή «myPROPERTY» του συμβολαίου, µε το οποίο συστήνεται, μετατίθεται, μεταβάλλεται ή καταργείται δικαίωμα σε ακίνητο, δημιουργείται αυτόματα ψηφιακή δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) των συμβαλλομένων µε τις μεταβολές της ακίνητης περιουσίας αυτών και μεταβάλλεται, αντίστοιχα, η περιουσιακή κατάσταση των συμβαλλομένων στο Ο.Π.Σ. Περιουσιολογίου Ακινήτων.
Άρθρο 26 «Έκδοση πράξης προσδιορισμού του φόρου σε κάθε περίπτωση υποβολής τροποποιητικής δήλωσης ΕΝ.Φ.Ι.Α. – Τροποποίηση περ. ε΄ παρ. 3 άρθρου 6 ν. 4223/2013».
Για τον προσδιορισμό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. κάθε επόμενου του 2014 έτους, λαμβάνεται η δήλωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. µε τα στοιχεία των ακινήτων του προηγούμενου έτους µε τις μεταβολές που επήλθαν.
Περαιτέρω, ειδικά για το έτος 2023, ο φορολογούμενος μπορεί να τροποποιήσει τα στοιχεία των ακινήτων του που περιλαμβάνονται στη δήλωση του άρθρου 23 του ν. 3427/2005 (Α΄ 312), εμπρόθεσμα μέχρι και την 30ή Ιουνίου 2023 και να καταβάλει τον φόρο σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις όχι μικρότερες των δέκα (10) ευρώ μέχρι και την 29η Φεβρουαρίου 2024.
πηγή: e-forologia
