1. Γενικά
του Γιώργου Α. Κορομηλά *
Ο φορολογούμενος φυσικό πρόσωπο υποβάλλεται σε εναλλακτική ελάχιστη φορολογία όταν το τεκμαρτό εισόδημά του είναι υψηλότερο από το συνολικό εισόδημά του. Σε αυτή την περίπτωση στο φορολογητέο εισόδημα προστίθεται η διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και πραγματικού εισοδήματος και αυτή φορολογείται, (άρθρα 30, 31, 32, 33 και 34 του κεφαλαίου Δ’ «Εναλλακτικός τρόπος υπολογισμού της ελάχιστης φορολογίας» του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος Ν.4172/2013).
Επισημάνσεις
i) Το τεκμαρτό εισόδημα υπολογίζεται με βάση τις δαπάνες διαβίωσης αλλά και τις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογούμενου και των εξαρτώμενων μελών του.
ii) Το συνολικό εισόδημα προσδιορίζεται ως το συνολικό ποσό του φορολογητέου εισοδήματος που αποκτά ο φορολογούμενος και τα εξαρτώμενα μέλη του από τις τέσσερις κατηγορίες ή πηγές ακαθάριστων εσόδων που αναγνωρίζονται στον Κώδικα Φορολογίας εισοδήματος ήτοι μισθωτή εργασία – συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου.
iii) Τα τεκμήρια δεν εφαρμόζονται για τον αλλοδαπό διπλωματικό ή προξενικό εκπρόσωπο, κάθε φυσικό πρόσωπο που εργάζεται σε πρεσβεία, διπλωματική αποστολή, προξενείο ή αποστολή αλλοδαπού κράτους για τη διεκπεραίωση κρατικών υποθέσεων που είναι πολίτης του εν λόγω κράτους και κάτοχος διπλωματικού διαβατηρίου, καθώς και για κάθε φυσικό πρόσωπο που εργάζεται σε θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή Διεθνούς Οργανισμού που έχει εγκατασταθεί βάσει διεθνούς συνθήκης την οποία εφαρμόζει η Ελλάδα.
2. Αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες (τεκμήρια διαβίωσης)
2.1. Κατοικίες
Α. Κύρια κατοικία
α) Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη κύριας κατοικίας προσδιορίζεται σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα: 
(1) Στον Πίνακα 5 «Προσδιορισμός ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης» της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (Ε1) αναγράφεται υποχρεωτικά ο ταχυδρομικός κώδικας (Τ.Κ.) της κύριας κατοικίας. (2) Για την περίπτωση βοηθητικών χώρων που δεν βρίσκονται στην ίδια οικοδομή με την κύρια, η επιφάνεια και η διεύθυνσή τους συμπληρώνονται στα αντίστοιχα πεδία της κύριας κατοικίας.
β) Το ποσό που προκύπτει, ως αντικειμενική δαπάνη κύριας κατοικίας προσαυξάνεται κατά 20% για τις μονοκατοικίες. Για παράδειγμα μια κύρια κατοικία 70 τ.μ. σε περιοχή με τιμή ζώνης έως 2.799,00 ευρώ έχει ετήσια αντικειμενική δαπάνη 2.800,00 ευρώ ενώ μια μονοκατοικία 70 τ.μ. στην ίδια περιοχή θα έχει ετήσια αντικειμενική δαπάνη 3.360,00 ευρώ (2.800,00 + 20%).
Επισήμανση : Μονοκατοικία είναι το κτίσμα που αποτελεί λειτουργικά μία μόνο κατοικία με τους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, θέσεις στάθμευσης κ.λπ.), η οποία μπορεί να είναι σε ένα όροφο ή σε περισσότερους ορόφους και δεν εφάπτεται με άλλο κτίσμα είτε οριζόντια είτε κάθετα. Οι περιπτώσεις όπως διώροφος οικοδομή με ισόγειο κατάστημα και 1ο όροφο κατοικία, ισόγειο διαμέρισμα που βρίσκεται σε επαφή με άλλο ισόγειο, ισόγεια επαγγελματική στέγη που βρίσκεται σε επαφή με άλλη μονοκατοικία, δεν χαρακτηρίζονται μονοκατοικίες. Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξάρτητα αν έχει συσταθεί πράξη οριζόντιας ιδιοκτησίας. Μονοκατοικίες θεωρούνται επίσης και κτίσματα σε επαφή με άλλα, που ανήκουν όμως σε διαφορετικές κάθετες ιδιοκτησίες και πληρούν κατά τα λοιπά τις παραπάνω προϋποθέσεις.
Παράδειγμα
Προσδιορισμός ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης κύριας κατοικίας με επιφάνεια κύριων χώρων 145 τ.μ. και βοηθητικών χώρων 25 τ.μ., (τιμή ζώνης 2.500,00 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο).
α) Τρόπος προσδιορισμού της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης
αα) Προσδιορισμός αντικειμενικής δαπάνης κύριων χώρων 
*O Γιώργος Α. Κορομηλάς είναι Φορολογικός σύμβουλος – Συγγραφέας φορολογικών βιβλίων, Διευθυντής Φορολογικού τμήματος Tax Advisors I.K.E., Πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών
