Η ανάρτηση για δημόσια διαβούλευση του σχεδίου νόμου με τίτλο «Διασφάλιση δημοσιονομικής ισορροπίας: Μεταρρύθμιση πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης – Τροποποίηση του ν. 4270/2014 για την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1265 του Συμβουλίου της 29ης Απριλίου 2024», η οποία τροποποιεί την Οδηγία 2011/85/ΕΕ σχετικά με τις απαιτήσεις για τα δημοσιονομικά πλαίσια των κρατών-μελών, δημιουργεί ήδη σειρά προβλημάτων. Το εν λόγω νομοσχέδιο επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη δημοσιονομική πολιτική, μεταβάλλοντας θεμελιώδεις αρχές του Δημόσιου Λογιστικού και το υφιστάμενο πλαίσιο κανόνων και διαδικασιών για τη δημοσιονομική διαχείριση.
Ειδικότερα, στο άρθρο 70 με τίτλο «Επιδότηση με τη μορφή επιστροφής ποσού ενοικίου», καθορίζονται οι προϋποθέσεις, τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, καθώς και ο τρόπος καταβολής της επιδότησης.
Ωστόσο, έχει ήδη εντοπιστεί πρόβλημα που αφορά στη συμπλήρωση του αριθμού του μισθωτηρίου στους κωδικούς 801, 802 και 803 του πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων – στοιχείο που μέχρι σήμερα δεν ήταν υποχρεωτικό για την υποβολή της δήλωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το επίδομα στέγασης του ΟΠΕΚΑ βασιζόταν αποκλειστικά στην ύπαρξη ενεργού μισθωτηρίου κατά το επιδοτούμενο εξάμηνο, χωρίς να απαιτείται διασταύρωση μέσω του προαναφερθέντος πίνακα.Επιπλέον, το νομοσχέδιο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση στις 5 Ιουνίου 2025, τη στιγμή που έχουν ήδη υποβληθεί πάνω από 4.500.000 δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και έχουν εκδοθεί τα πρώτα εκκαθαριστικά των προσυμπληρωμένων δηλώσεων. Σημαντικός αριθμός εξ αυτών αφορά χαμηλοσυνταξιούχους ενοικιαστές, οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις για την επιστροφή ενός μισθώματος.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Υπουργείο Οικονομικών αναγκάστηκε να εκδώσει ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία οι τροποποιητικές δηλώσεις για την προσθήκη του αριθμού μισθωτηρίου μπορούν να υποβληθούν έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2025. Ωστόσο, το ζήτημα δεν εξαντλείται εδώ:
α) Οι φορολογούμενοι έχουν τη δυνατότητα να διακόψουν μισθωτήρια που έληξαν έως τις 30.04.2025 μέχρι και τις 30.06.2025. Παρόλα αυτά, δεν δίνεται η δυνατότητα τροποποίησης των ήδη υποβληθέντων μισθωτηρίων, τα οποία είτε συνεχίζονται χωρίς να έχει κατατεθεί σχετική τροποποίηση, είτε εμφανίζουν παρωχημένα στοιχεία, όπως το παλιό ύψος μισθώματος, παρότι αυτό έχει αναπροσαρμοστεί (συνήθως προς τα πάνω). Είναι απαραίτητο να εκδοθεί νέα απόφαση που θα επιτρέπει την υποβολή τροποποιήσεων όλων των ενεργών μισθωτηρίων χωρίς την επιβολή προστίμων, έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2025, προκειμένου να αποτυπώνεται με ακρίβεια η πραγματική κατάσταση στην πλατφόρμα «Πληροφοριακά Στοιχεία Μισθώσεων Ακίνητης Περιουσίας».
β) Το νομοσχέδιο, όπως είναι διατυπωμένο, αποκλείει και μία άλλη κατηγορία ενοικιαστών, κυρίως φοιτητών, οι οποίοι δεν διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία αλλά σε ξενοδοχειακές μονάδες που χρησιμοποιούνται ως φοιτητική στέγη. Στις περιπτώσεις αυτές δεν υφίσταται ηλεκτρονικό μισθωτήριο με την τυπική μορφή, αλλά υποβάλλεται δήλωση συμφωνητικών από την ξενοδοχειακή μονάδα, η οποία αποστέλλεται στον γονέα. Καθίσταται σαφές ότι οι φορολογούμενοι αυτοί δεν πληρούν τα τυπικά κριτήρια του σχεδίου νόμου για την επιστροφή ενοικίου, παρότι πληρούν τις ουσιαστικές προϋποθέσεις. Συνεπώς, το οικονομικό επιτελείο οφείλει να εξετάσει και να αντιμετωπίσει το συγκεκριμένο ζήτημα, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στήριξης και στους φοιτητές ή τους γονείς τους που επιβαρύνονται οικονομικά.
Πάγια θέση της ΕΦΕΕΑ είναι το ποσό του ενοικίου να εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα.
Η πολυδιαφημισμένη αυτόματη συμπλήρωση των φορολογικών δηλώσεων οδήγησε εκατομμύρια φορολογούμενους στο να υποβάλλουν τροποποιητική δήλωση για να διορθώσουν τα λάθη και για μια φορά ΑΚΌΜΗ η ΑΑΔΕ τους καλεί να κάνουν εκ νέου τροποποιητικές δηλώσεις για να συμπληρώσουν τον αριθμό μισθωτηρίου. Αλήθεια πώς δεν υπάρχουν τα στοιχεία των μισθωτών και τα ποσά των ενοικίων ώστε να γίνει αυτόματα η πίστωση του ποσού στους μισθωτές; Πώς έχει τη δυνατότητα η ΑΑΔΕ να προσυμπληρώνει το ποσό του ενοικίου (με λάθος βέβαια στα ποσά) αλλά δεν έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει στο συγκεκριμένο επίδομα χωρίς να χρειάζεται η μεσολάβηση του Ε1;
Και για να μην χάνουμε και το δάσος, το στεγαστικό πρόβλημα των εργαζομένων δεν μπορεί να λυθεί με φύκια για μεταξωτές κορδέλες κι «ασπιρίνες» από πολιτικές που τους θέλουν επαίτες.
Οι πολιτικές των προηγούμενων ετών κατήργησαν τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας ενώ συνεχίζουν μέσω ΕΦΚΑ να εισπράττουν εισφορές από τους εργαζομένους υπέρ της στεγαστικής πολιτικής χρησιμοποιώντας τα αποθεματικά για αλλότριους σκοπούς (ν. 4921/2022). Νομιμοποίησαν τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας (ν. 4335/2015) κι έστρωσαν το χαλί στα funds, τα περισσότερα από τα οποία συνδέονται με τις τράπεζες, που αγόρασαν από αυτές τις απαιτήσεις από δάνεια σε εξευτελιστικές τιμές και σήμερα σπάνε πόρτες και πετούν έξω από τα σπίτια τους ακόμη και υπερήλικους με αναπηρία. Μα προπαντός πού θα βρεθούν χρήματα για μίσθωση ή αγορά ακινήτου , ειδικά από νέα ζευγάρια, όταν η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών έχει μειωθεί ως και 40% σε σχέση με το 2008. Κι ούτε λόγος για κατασκευαστικά προγράμματα με ευθύνη του κράτους κι άτοκα δάνεια στους εργαζομένους ή κατασκευή σύγχρονων φοιτητικών εστιών που σήμερα δεν καλύπτουν ούτε το 2% των αναγκών.
Σχετικά με την πλατφόρμα της ΑΑΔΕ
Όπως είναι γνωστό, όλα τα μισθωτήρια – ανεξαρτήτως αν έχουν υπογραφεί χειρόγραφα ή όχι – πρέπει να καταχωρίζονται στην πλατφόρμα «Πληροφοριακά Στοιχεία Μισθώσεων Ακίνητης Περιουσίας» της ΑΑΔΕ. Το ισχύον πληροφοριακό σύστημα, αν και έχει υποστεί βελτιώσεις, παραμένει πεπαλαιωμένο και δεν καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες τόσο των φορολογουμένων όσο και της Διοίκησης.
Εάν πράγματι επιδιώκεται η αξιόπιστη παρακολούθηση και «κλείδωμα» των ενοικίων, απαιτείται η ανάπτυξη μιας σύγχρονης ψηφιακής πλατφόρμας, η οποία να παρέχει δυνατότητες όπως:
-
Αυτόματη λήξη μισθώσεων με βάση την αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης.
-
Προκαταγραφή αναπροσαρμογών ενοικίου από την έναρξη της μίσθωσης, με δυνατότητα αυτόματης τροποποίησης του μισθώματος σύμφωνα με τις συμφωνηθείσες αυξήσεις.
-
Κατανομή του ενοικίου βάσει των ποσοστών ιδιοκτησίας, ώστε να μην εμφανίζεται ολόκληρο το ποσό σε κάθε φορολογούμενο.
Η μεταρρύθμιση της σχετικής πλατφόρμας είναι κρίσιμη για την ορθολογική εφαρμογή μέτρων στήριξης, τη μείωση λαθών και την εξασφάλιση διαφάνειας. Οι παλινωδίες της κυβέρνησης στο συγκεκριμένο ζήτημα είναι ένα μνημείο προχειρότητας, ένας μηχανισμός τσαπατσουλιάς που λειτουργεί περισσότερο ως εργαλείο εντυπωσιασμού παρά ως έκφραση κοινωνικής πολιτικής. Και φυσικά, για μια ακόμη φορά, οι λογιστές καλούνται να μαζέψουν τα σπασμένα.
Αντί για σχέδιο, θεσμική πρόβλεψη και μελετημένη σκοπιμότητα, βλέπουμε ένα ακόμα επεισόδιο μικροπολιτικής εξαγοράς συνειδήσεων. Ένα μέτρο χωρίς ορατότητα και διάρκεια, φτιαγμένο πρόχειρα και με μόνο στόχο να μετριάσει την οργή —να ρίξει στάχτη στα μάτια μιας κοινωνίας που βομβαρδίζεται καθημερινά με επιδόματα-παυσίπονα, εθισμένη πλέον στα «χαρτζιλίκια» και τις ψηφιακές ψευδαισθήσεις παροχών.
Όσο η κατοικία αποτελεί εμπόρευμα όλα αυτά θα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις.
