Την περασμένη Τρίτη, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ και η σύζυγός του, Πρισίλα Τσαν, ανακοίνωσαν πως πρόκειται να δωρίσουν για φιλανθρωπικούς σκοπούς το 99% των μετοχών τους από την εταιρεία του Facebook. Οι χρήστες του Facebook και η κοινή γνώμη πληροφορήθηκαν την παραπάνω απόφαση από το ανοιχτό γράμμα των δύο συζύγων προς τη νεογέννητη κόρη τους, Μαξ. Οι αντιδράσεις ήταν στην πλειοψηφία τους θετικές. Κάποιοι, μάλιστα, ενθουσιάστηκαν.
Η επιστολή του Ζούκερμπεργκ είναι κενό γράμμα. Ή, ακόμα χειρότερα, είναι ένα ψεύτικο γράμμα, γνήσιο τέκνο του «φιλανθρωκαπιταλισμού», από τον οποίο έχουμε χορτάσει και του οποίου είναι θιασώτης.
Καταρχάς, η φιλανθρωπία είναι δείγμα της αποτυχίας της πολιτικής μας κοινωνίας να εξαλείψει φαινόμενα οξείας ανισότητας. Το καπιταλιστικό σύστημα – στους κόλπους του οποίου αναπτύχθηκε το πιο δημοκρατικό πολίτευμα στην ιστορία της ανθρωπότητας, η αστική δημοκρατία – έχει καταστεί τις τελευταίες δεκαετίες – για να χρησιμοποιήσω τα λόγια ενός ορθόδοξου Βρετανού συντηρητικού, του Γουίλ Χάτον – «μη λειτουργικό», εν μέρει εξαιτίας της ασύμμετρης ανισότητας που προκαλεί η ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας, στην οποία ανήκει το Facebook και από την οποία τρώει ο Ζούκερμπεργκ.
Όσο φιλάνθρωπος και αν είσαι, δεν αποφασίζεις τόσο γρήγορα να δωρίσεις το βιος σου.Στις 2.234 λέξεις,που περιείχε το γράμμα προς την κόρη του, ο Ζούκερμπεργκ δε χρησιμοποίησε ούτε μία φορά τη λέξη ελευθερία, για να περιγράψει τον «καλύτερο» κόσμο που επιθυμεί.
Και ο τρίτος κόσμος, για τον οποίο «ανησυχεί» ο Ζούκερμπεργκ, δε θα γίνει ελεύθερος αν ιδρύματα δισεκατομμυριούχων δωρίζουν χρήματα σε ανελεύθερους λαούς, ενώ δεν κάνουν τίποτα για να συμβάλλουν στην πολιτική και οικονομική τους απελευθέρωση.
Ωστόσο, η «αγγελικά πλασμένη ιστορία» δεν τελειώνει εδώ.Ο Ρόμπερτ Γουντ, δικηγόρος ειδικός σε φορολογικά θέματα, είπε στο Forbes.com την περασμένη Τρίτη: «Αυτού του είδους η γενναιοδωρία είναι εκπληκτικά αποτελεσματική από φορολογική άποψη». Σύμφωνα με την ομοσπονδιακό φορολογικό κώδικα των ΗΠΑ, το ζεύγος Ζούκερμπεργκ θα λάβει φοροαπαλλαγές ανάλογου ύψους με την αξία που θα έχουν οι μετοχές του Facebook την ημέρα που θα δοθούν ως δωρεά στη φιλανθρωπική οργάνωση που οι ίδιοι συστήνουν και θα ελέγχουν. Οι φοροαπαλλαγές αυτές θα χρησιμοποιηθούν για να μην φορολογηθούν μελλοντικά εισοδήματα και επιχειρηματικές δραστηριότητες του ζεύγους.
Μεταφέροντας σχεδόν το σύνολο της περιουσίας τους σε φιλανθρωπικές οργανώσεις, δισεκατομμυριούχοι όπως ο Μπιλ Γκέιτς και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ καταφέρνουν να κρατήσουν μακριά από τις φορολογικές υπηρεσίες υπέρογκα χρηματικά ποσά. Οι εν λόγω οργανώσεις, απολαμβάνοντας σειρά από φορολογικές απαλλαγές, δεν θα επιβαρυνθούν με φόρους όταν θα πουλήσουν τις μετοχές που τους έχουν παραχωρηθεί ως «δωρεά». Με άλλα λόγια, ο Ζούκερμπεργκ θα μεταβιβάσει στη δική του φιλανθρωπική οργάνωση δεκάδες δισεκατομμύρια, χωρίς να πληρώσει φόρους, ενώ κατόπιν θα μπορεί να τις πουλήσει, και πάλι χωρίς να πληρώσει φόρους. Ο Ζούκερμπεργκ, είτε μας αρέσει, είτε όχι, απλώς μεταφέρει τα χρήματά του από τη μία τσέπη στην άλλη, με βασικό σκοπό να μην εκπληρώσει την υποχρέωση του να πληρώνει φόρους.
Πέρα από το οικονομικό πεδίο, εγείρεται άλλο ένα ζήτημα: πρόκειται για τη δημοκρατία. Αν και ιδρύματα όπως το Gates Foundation αυτοπαρουσιάζονται ως «απολιτικά» και «υπερκομματικά», η λειτουργία τους δεν είναι αποκομμένη από την πολιτική. Τόσο το Gates Foundation, όσο και ο Ζούκερμπεργκ, έχουν ήδη χρηματοδοτήσει σχολικά ιδρύματα με σκοπό την υποστήριξη συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων στο χώρο της παιδείας.
Πού είναι το κακό σε αυτό; Αν όχι το κακό, σίγουρα το προβληματικό είναι ότι, με δούρειο ίππο τις φιλανθρωπικές τους δραστηριότητες, άνθρωποι σαν τον Γκέιτς και τον Ζούκερμπεργκ μπορούν να επηρεάσουν τη διαμόρφωση της πολιτικής ατζέντας. Όπως μάλιστα έγραψε ο Μάθιου Ιγκλέσιας στο Vox, ένα από τα πλεονεκτήματα που θα έχει το Chan Zuckerberg Foundation ως ΕΠΕ είναι η δυνατότητα χρηματοδότησης πολιτικών διαφημίσεων.
Δεν είναι η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που ένας πάμπλουτος προσπαθεί να προωθήσει ένα φιλάνθρωπο προφίλ, μέσα από την προώθηση των οικονομικών του συμφερόντων.
Η περίπτωση του Ζούκερμπεργκ μας δείχνει απλώς ότι, σε ανάλογες περιπτώσεις, πρέπει να κοιτάζουμε καλά στα δόντια το γάιδαρο που μας κάνουν δωρεά.
Aποσπάσματα από κείμενο του Θοδωρή Χονδρόγιαννου στο www.popaganda.gr
Οι αναδημοσιεύσεις Άρθρων Γνώμης , δεν απηχούν κατ’ ανάγκη και τις απόψεις της Ομάδας foroline-ADC.
