Βάσει των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ελεύθερη κυκλοφορία, κάθε υπήκοος της Ε.Ε. έχει το δικαίωμα να αναζητήσει εργασία σε οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε. επιθυμεί, χωρίς να απαιτείται η χορήγηση άδειας εργασίας.
Κάθε πολίτης χώρας της Ε.Ε. έχει επιπλέον το δικαίωμα να εργαστεί και στον Δημόσιο Τομέα των υπολοίπων κρατών-μελών και ειδικότερα στις δημόσιες υπηρεσίες, τις επιχειρήσεις του δημοσίου, καθώς και τους κρατικούς φορείς τους.
Οι χώρες της ΕΕ μπορούν να απασχολούν αποκλειστικά ημεδαπούς σε θέσεις εργασίας που συνεπάγονται άσκηση δημόσιας εξουσίας και προάσπιση των γενικών συμφερόντων του κράτους. Τέτοιες θέσεις αφορούν στο διπλωματικό σώμα, στις δικαστικές αρχές, στις ένοπλες δυνάμεις και στην αστυνομία. Εύλογα προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι θέσεις εργασίας στους τομείς της Υγείας, της Εκπαίδευσης και της ευρύτερης Δημόσιας Διοίκησης δεν εμπεριέχουν την άσκηση εξουσίας και συνεπώς δεν αποκλείουν την υποψηφιότητα των υπηκόων άλλων χωρών της Ε.Ε.
Για το διορισμό στον Δημόσιο Τομέα άλλου κράτους-μέλους απαιτείται η αναγνώριση του πτυχίου και γενικότερα των προσόντων του υποψηφίου. Η αίτηση αναγνώρισης υποβάλλεται στον ανά περίπτωση αρμόδιο δημόσιο φορέα. Η απόφαση για τα επαγγέλματα που τυγχάνουν αυτόματης αναγνώρισης κοινοποιείται στον αιτούντα εντός τριμήνου (γιατροί, νοσηλευτές, μαίες, κτηνίατροι, οδοντίατροι, φαρμακοποιοί, αρχιτέκτονες), ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις εντός τεσσάρων μηνών. Σε περίπτωση αρνητικής απάντησης πρέπει να εκτίθενται οι λόγοι της απόρριψης.
Στη χώρα υποδοχής γίνεται επιπλέον υποχρεωτικά δεκτή η επαγγελματική εμπειρία, που ο υποψήφιος απέκτησε κατά το παρελθόν, στο βαθμό που αυτή επηρεάζει είτε το διαγωνισμό πρόσληψης στον οποίο συμμετέχει είτε τον καθορισμό των μισθολογικών απολαβών του. Ο Έλληνας εκπαιδευτικός, για παράδειγμα, ο οποίος αποφασίζει μετά από δεκαετή υπηρεσία στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να μετακομίσει και να εργαστεί ως εκπαιδευτικός στη Γαλλία, πρέπει να καταταγεί στον ίδιο βαθμό αρχαιότητας και μισθοδοσίας με τον Γάλλο συνάδελφό του, που έχει την ίδια προϋπηρεσία.
Η πρόσβαση στην απασχόληση μπορεί – σε ορισμένες περιπτώσεις – να εξαρτάται και από την κατοχή συγκεκριμένων προσόντων, όπως για παράδειγμα της άριστης γνώσης της εθνικής γλώσσας.
Όσον αφορά στα δικαιώματα κοινωνικής ασφάλισης, ο πολίτης ο οποίος εργάζεται σε άλλη χώρα της ΕΕ δικαιούται όλες τις παροχές ασφαλιστικής κάλυψης που ισχύουν για τους ημεδαπούς, ενώ σταματάει να συγκεντρώνει ασφαλιστικά δικαιώματα στη χώρα από την οποία προέρχεται. Απολαμβάνει επιπρόσθετα όλα τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από την απασχόληση και διαμονή του στη συγκεκριμένη χώρα, όπως υποτροφίες σπουδών για τα παιδιά του, επικουρικές συντάξεις, μειωμένα εισιτήρια σε μέσα μαζικής μεταφοράς κ.α.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι πληροφόρησης αναφορικά με τις προοπτικές απασχόλησης στον Δημόσιο Τομέα άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο ημερήσιος τύπος, το διαδίκτυο, οι δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης, τα ιδιωτικά γραφεία ευρέσεως εργασίας και το δίκτυο EURES.
