Tην άποψη ότι δεν αποδίδει το εργασιακό πρότυπο που έχει εφαρμοστεί στην Ελλάδα εξέφρασε ένας εκ των κορυφαίων θεωρητικών των οικονομικών της εργασίας στην Γερμανία, ο κ. Θόρστεν Σούλτεν υπογράφοντας άρθρο στη συλλογική έκδοση υπό τον τίτλο «Το Κράτος της ΕΕ. Πως αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι πολίτες αυτούς τους καιρούς της κρίσης» που δημοσίευσαν πριν λίγες μέρες το γερμανικό πολιτικό ίδρυμα «Φρίντριχ Έμπερτ» και το «Αλτερνατίβας».
Στο άρθρο του ο Γερμανός οικονομολόγος και επικεφαλής του τομέα ευρωπαϊκής εργατικής πολιτικής του think tank WSI – Hans Boeckler Stiftung επισημαίνει, ειδικά σε ο,τι αφορά τις χώρες στις οποίες εφαρμόστηκε μνημονιακού τύπου πολιτική πως «σε αντίθεση με τις προσδοκίες της Κομισιόν, η αδύναμη εξέλιξη των μισθών δεν οδήγησε αυτόματα στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας». Γι’ αυτό το συμπέρασμα, επικαλείται μάλιστα και μελέτες του ΔΝΤ.
Πριν καταλήξει, όμως, σ’ αυτό το συμπέρασμα ο κ. Σούλτεν καταγράφει τις πέντε βασικές τάσεις που διακρίνονται στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας για την διετία 2014-2015:
1. Δεν θα μειωθεί η ανεργία στην ΕΕ
Ο κ. Σούλτεν υποστηρίζει ότι «από την έναρξη της κρίσης το 2008, ο αριθμός των ανέργων στην ΕΕ αυξάνεται συνεχώς. Σύμφωνα με το στατιστικό γραφείο της ΕΕ, 26,5 εκατομμύρια ήταν οι άνεργοι το 2013. Δηλαδή οι άνεργοι έγιναν 10 εκατομμύρια περισσότεροι από ο,τι στην αρχή της κρίσης το 2008».«Το 2013, σε 5,64 εκατομμύρια ανέρχονταν άνεργοι νέοι στην ΕΕ, δηλαδή ήταν κατά 1,4 εκατομμύρια περισσότεροι σε σχέση με το 2008 (…). Σχεδόν ένα στους τέσσερις νέοι είναι χωρίς δουλειά».«Παρά την οικονομική ανάκαμψη, η κατάσταση στην αγορά εργασίας της ΕΕ δεν αναμένεται να αλλάξει το 2014 ή το 2015».
2. Η ευρωπαϊκή αγορά εργασίας έχει σπάσει στα… τέσσερα
«Σε όλα την ευρωπαϊκή αγορά εργασίας σημειώνεται μία ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ βόρειας και νότιας Ευρώπης και μεταξύ δυτικής και ανατολικής Ευρώπης», σημειώνει ο Γερμανός οικονομολόγος.
3. Οι μισθοί των Ευρωπαίων εργαζομένων θα μείνουν στάσιμοι
Ο κ. Σούλτεν προβλέπει ότι «οι πραγματικοί μισθοί αναμένεται να μείνουν στάσιμοι σε όλη την ΕΕ, καθώς σε 13 (σ.σ. από τις 28) κράτη – μέλη της αναμένεται να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη μείωση»
4. Θα ενταθεί ο… κοινοτικός παρεμβατισμός στις εργασιακές σχέσεις
«Το νέο πρότυπο ανάπτυξης της εισοδηματικής πολιτικής που χαρακτηρίζεται από την επίθεση στους πραγματικούς μισθούς δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της διαπραγματευτικής θέσης των συνδικάτων τα οποία έχουν δομικά αδυνατίσει λόγω της οικονομικής κρίσης και της υψηλής ανεργίας. Είναι επίσης αποτέλεσμα του νέου παρεμβατισμού στην εισοδηματική πολιτική, με την πολιτική να εμπλέκεται ενεργά στη διαδικασία καθορισμού μισθών. Ένα νέο σύστημα οικονομικής διακυβέρνησης στόχευσε σε μία στενότερη σύνδεση στο εσωτερικό της ΕΕ την επαύριον της κρίσης» σημειώνει ο Γερμανός οικονομολόγος. Και συμπληρώνει ότι η Κομισιόν προχωρά την αναδιάρθρωση των εθνικών συστημάτων συλλογικής διαπραγμάτευσης και έχει εκδώσει ένα αναλυτικό κατάλογο με μέτρα υπό τον τίτλο: μεταρρυθμίσεις φιλικές προς την απασχόληση (πχ «μείωση του κατώτατου και συλλογικά συμφωνημένου μισθού, μείωση της έκτασης ων συλλογικών διαπραγματεύσεων κλπ.).
«Κοιτώντας τις τελευταίες εξελίξεις στα εθνικά συστήματα συλλογικών διαπραγματεύσεων, σε πολλές χώρες ο κατάλογος μέτρων της Κομισιόν φαίνεται πως χρησιμοποιείται με τον ίδιο τρόπο. Αυτό είναι ιδιαίτερα διακριτό σε αυτές τις χώρες, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία, οι οποίες βρέθηκαν κάτω από την άμεση επίδραση της λεγόμενης τρόικα».
Επικαλούμενος, ο κ. Σούλτεν στοιχεία του ελληνικού Υπουργείου Εργασίας δημοσιεύει τον ακόλουθο πίνακα σε σχέση με την εξέλιξη του πλήθους των κλαδικών και επιχειρησιακών συμβάσεων:
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
|
|
Κλαδικές συμβάσεις
|
202
|
103
|
91
|
55
|
31
|
14
|
|
Επιχειρησιακές συμβάσεις
|
462
|
347
|
352
|
241
|
978
|
408
|
5. Η ανταγωνιστικότητα δεν βελτιώθηκε από τη μείωση των μισθών
Ο κ. Σούλτεν καταλήγει λέγοντας πως «μελέτες του ΔΝΤ έχουν αποδείξει πως σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία, οι χαμηλοί μισθοί δεν οδήγησαν σε μία βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα γιατί οι επιχειρήσεις μετέτρεψαν τις μισθολογικές μειώσεις σε κέρδος και όχι σε μείωση των τιμών των προϊόντων (IMF 2013a)».
«Παράλληλα, το ΔΝΤ έχει ανοιχτά παραδεχτεί πως η αρνητική επίδραση της πολιτικής λιτότητας στην ανάπτυξη της συνολικής ζήτησης έχει συστηματικά υποτιμηθεί (Blanchard και Leigh, 2013)», σημειώνει ο ίδιος.
Του Δημήτρη Κατσαγάνη
