Η Άδεια άνευ αποδοχών
Στην κείμενη εργατική νομοθεσία δεν υπάρχει διάταξη που να προβλέπει τη χορήγηση άδειας άνευ αποδοχών. Εξαίρεση υπάρχει μόνο για ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων από ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται σε εσωτερικούς Κανονισμούς Εργασίας, Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, Διαιτητικές Αποφάσεις κ.λ.π.
Όπως προβλέπεται όμως από την νομολογία των Δικαστηρίων, η άδεια άνευ αποδοχών αποτελεί ουσιαστικά μορφή νόμιμης αναστολής της σύμβασης εργασίας και προϋποθέτει συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου, βασιζόμενη στο άρθρο 361 του Αστ. Κώδικα, περί ελευθερίας των συμβάσεων (Πρωτ. Θηβών 50/86).
Η άδεια αυτή είναι νόμιμη, εφόσον δεν χορηγήθηκε με σκοπό να καταστρατηγηθεί ο νόμος ή για άμεσο ή έμμεσο καταναγκασμό ή εκμετάλλευση της ανάγκης μισθωτού (Εφ. Αθηνών 1918/1971).
Σε ό,τι αφορά τον τύπο της συμφωνίας, εφόσον στην εργατική νομοθεσία δεν υπάρχει διάταξη που να προβλέπει τη χορήγηση της εν λόγω άδειας, δεν προβλέπεται και ειδικός τύπος συμφωνίας, με την προϋπόθεση ωστόσο ότι διασφαλίζεται η δυνατότητα ελέγχου της εργασιακής σχέσης από τους αρμόδιους επιθεωρητές του Σ.ΕΠ.Ε.
Συνεπώς, η άδεια άνευ αποδοχών χορηγείται μετά από αίτημα του εργαζομένου προς τον εργοδότη, εφόσον αυτός το κάνει αποδεκτό. Ως εκ τούτου δεν είναι δυνατή η μονομερής χορήγηση της εν λόγω άδειας εκ μέρους του εργοδότη εφόσον η ενέργεια αυτή ισοδυναμεί με άρνηση αποδοχής των υπηρεσιών του εργαζομένου και θέτει τον εργοδότη σε υπερημερία, με αποτέλεσμα να οφείλει αποδοχές στο μισθωτό. (αρ. 349 Αστ. Κώδικα, Α.Π. 751/87).
Κατά το χρόνο χορήγησης της άδειας άνευ αποδοχών, η υπάρχουσα σύμβαση εργασίας δεν λύεται, αλλά απλώς αναστέλλεται η εκτέλεση της, μετά δε τη λήξη της, ο μεν εργαζόμενος υποχρεούται να προσφέρει και πάλι τις υπηρεσίες του, ο δε εργοδότης υποχρεούται να τις αποδεχτεί ερμηνεύοντας καλόπιστα τους όρους της εργασιακής σύμβασης, κατά τα άρθρα 200 και 288 του Α.Κ.
Τέλος επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με την με αρ. 557/63 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους , ο μισθωτός που έλαβε άδεια χωρίς αποδοχές δικαιούται και ετήσια κανονική άδεια μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος, εφόσον αυτή δεν του έχει χορηγηθεί.
Η Άδεια των εξετάσεων
Σύμφωνα με τον Ν.1346/1983 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 46), εργαζόμενοι που είναι μαθητές ή σπουδαστές ή φοιτητές εκπαιδευτικών μονάδων οποιουδήποτε τύπου και οποιασδήποτε βαθμίδας του Δημοσίου ή εποπτευόμενων από το Δημόσιο με οποιοδήποτε τρόπο και δεν έχουν συμπληρώσει το 25° έτος της ηλικίας δικαιούνται κατ΄ έτος πρόσθετη άδεια 14 εργάσιμων ημερών χωρίς αποδοχές από τον εργοδότη, για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις. Η άδεια χορηγείται σε συνεχείς ημέρες ή τμηματικά.
Η άδεια αυτή για συμμετοχή σε εξετάσεις αυξήθηκε σε 30 ημέρες, με το άρθρο 7 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. ετών 1996/1997, ενώ με το άρθρο 6 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. ετών 1998/1999 καθορίστηκε ότι χορηγείται και στους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες που έχουν υπερβεί το 28° έτος της ηλικίας τους, αλλά μόνο νια την προβλεπόμενη διάρκεια των σπουδών, που κάθε φορά παρακολουθεί ο εργαζόμενος, προσαυξημένη κατά δύο έτη, ανεξάρτητα αν οι σπουδές διανύθηκαν συνεχώς η διακεκομμένα.
Για την άδεια εξετάσεων καταβάλλονται, στους δικαιούμενους εργαζόμενους μαθητές ή σπουδαστές ή φοιτητές, αποδοχές, από τις σχετικές υπηρεσίες του ΟΑΕΔ. Περαιτέρω λεπτομέρειες για τις ημέρες της προαναφερόμενης άδειας, το ύψος της ημερήσιας αμοιβής, τον τρόπο καταβολής της, τη διαδικασία, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια που αφορά τα παραπάνω, εμπεριέχονται στην αρ.πρ. 31930/14-7-1930 (444 Β΄) ΚΥΑ όπως αυτή συμπληρώθηκε και ισχύει με τις αρ.πρ. 34651/29-11-1996 (1122 Β΄) και 33894/7-12-1998 (1276 Β΄) όμοιες αποφάσεις, αρμοδιότητας του ΟΑΕΔ.
Η άδεια εξετάσεων λοιπόν θεμελιώνεται νομικά σε διατάξεις νόμου, Υπουργικών Αποφάσεων αλλά και σε συγκεκριμένα άρθρα των Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας.
Ως εκ τούτου πρόκειται για νόμιμη άδεια η οποία είναι αμειβόμενη από τον ΟΑΕΔ και έχει ως θεμελιώδη σκοπό την διευκόλυνση των εργαζομένων, οι οποίοι πληρούν τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις,για την συμμετοχή τους στις εξετάσεις.
Αντίθετα, η άδεια άνευ αποδοχών δεν προβλέπεται από κάποια διάταξη και θεμελιώνεται, σύμφωνα με τη νομολογία των Δικαστηρίων, στην ελεύθερη βούληση των συμβαλλομένων μερών (εργοδότη και εργαζόμενου) .
Συνεπώς, οι δύο αυτές άδειες (εξετάσεων και άνευ αποδοχών) διαφοροποιούνται νομικά και ουσιαστικά, η δε χορήγηση τους διέπεται από άλλες προϋποθέσεις και παραγόμενα αποτελέσματα για τους εργαζόμενους που τις λαμβάνουν.
