Η έναρξη, των πιο σκοτεινών διατάξεων του «νόμου Χατζηδάκη», έχει μόλις ξεκινήσει και σιγά σιγά, έρχονται στο φως, οι πραγματικές επιπτώσεις, στην αγορά εργασίας.
Του Διονύση Τεμπονέρα*
Λίγο πριν την ψήφιση του ν.4808/2021, στη βουλή υπήρχε έντονη αντίδραση, από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τους κοινωνικούς φορείς, για την προωθούμενη, κατάργηση του 8ώρου.
«Το 8ώρο δεν καταργείται, αλλά θωρακίζεται» δήλωνε τότε, ο αρμόδιος Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ.Χατζηδάκης, χαρακτηρίζοντας ως μυθεύματα, τις αντιρρήσεις που διατυπώνονταν.
Η συζήτηση τον περασμένο Ιούνιο, επικεντρώθηκε στις απλήρωτες υπερωρίες της διευθέτησης του χρόνου εργασίας, στην αύξηση του πλαφόν των νομίμων υπερωριών, στην κατάργηση της κυριακάτικης αργίας για χιλιάδες εργαζόμενους, στην περαιτέρω προώθηση ευέλικτων ρυθμίσεων στους μερικώς απασχολούμενους κλπ.
Μια πολύ «πονηρή» ρύθμιση όμως, διέλαθε της προσοχής, καθότι, ενώ περιλαμβανόταν στις διατάξεις του νόμου, η προβλεπόμενη, εξουσιοδοτική, υπουργική απόφαση, δεν επέτρεπε ασφαλείς προβλέψεις.
Αναφερόμαστε φυσικά, στην τροποποίηση της παρ. 1, του άρθρου 80 του ν.4144/2013, με το άρθρο 78 και 79, του ν.4808/2021, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει, κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή αλλαγή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας, όπως αποτυπώνεται στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ. Κοινώς, η κυβέρνηση «έκρυψε» μέσα σε μια ΥΑ, την κατάργηση της προαναγγελίας της υπερεργασίας, στο αντίστοιχο πληροφοριακό σύστημα.
Τι είναι όμως η υπερεργασία και πως επηρεάζει η νέα «υπουργική απόφαση Χατζηδάκη» το χρόνο εργασίας και τις αμοιβές των εργαζομένων, του ιδιωτικού τομέα;
Σύμφωνα με τον Ν.3385/2005, όπως αντικαταστάθηκε με τον Ν. 3863/2010, η απασχόληση 5 ωρών επί πλέον την εβδομάδα μετά τις 40 ώρες για τις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν πενθήμερο σύστημα απασχόλησης και οκτώ ωρών επιπλέον την εβδομάδα, για τις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν σύστημα εξαήμερης απασχόλησης, θεωρείται υπερεργασία.
Συγκεκριμένα οι 5 ώρες υπερεργασία για το σύστημα του πενθημέρου είναι: 41η, 42η, 43η, 44η, 45η ενώ οι 8 ώρες για το σύστημα του εξαημέρου είναι: 41η, 42η, 43η, 44η, 45η, 46η, 47η, 48η.
Η πραγματοποίηση της υπερεργασίας ανήκει στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη και εφ’ όσον ζητηθεί από τον τελευταίο, ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να την παρέχει.
Οι παραπάνω ώρες που αναφέρθηκαν, σύμφωνα με το άρθρο 74 του νέου Νόμου 3863/2010, αμείβονται, με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο, προσαυξημένο κατά 20%.
Διευκρινίζεται ότι, άνω των 45 ωρών για το πενθήμερο και άνω των 48 ωρών για το εξαήμερο, συνιστά υπερωρία.
Η δήλωση της υπερεργασίας, γινόταν από το 2018, μέχρι σήμερα υποχρεωτικά, στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ με το αντίστοιχο έντυπο Ε8, πριν από την έναρξη της υπερεργασίας. Ενώ το Υπουργείο Εργασίας ισχυρίζεται ότι, η σχετική δήλωση ήταν μια «συνθέτη και γραφειοκρατική διαδικασία» η προηγούμενη υπουργική απόφαση, όριζε ότι, αρκούσε ένα απλό SMS, από τον εργοδότη ή τον λογιστή του, για να γίνει η σχετική προαναγγελία.
Αυτό συνέβαινε διότι, είχε παρατηρηθεί το γνωστό φαινόμενο, ο εργοδότης να «ζητά» από τον εργαζόμενο «να μείνει λίγο παραπάνω» στη δουλειά, χωρίς αυτό φυσικά να αντιστοιχεί σε ορισμένη αμοιβή. Αυτή η στρέβλωση, διορθώθηκε με το έντυπο Ε8 και διασφαλίστηκε ο έλεγχος της υπερεργασίας, που μέχρι τότε, στην πράξη, σπάνια πληρωνόταν.
Η νέα ρύθμιση του νόμου Χατζηδάκη και η υπουργική απόφαση καταργεί την προαναγγελία της υπερεργασίας και στερεί από τους εργαζόμενους και κυρίως από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς (ΣΕΠΕ) ένα κρίσιμο αποδεικτικό μέσο ελέγχου με κατασταλτική αλλά και προληπτική λειτουργία.
Στο όνομα της δήθεν απλοποίησης της διαδικασίας, η κυβέρνηση φέρνει από το παράθυρο το 9ωρο και μάλιστα απλήρωτο, για την μία επιπλέον ώρα(8η-9η).Ο ΣΕΒ και οι εργοδοτικοί φορείς, δεν είχαν κρύψει την αντίδρασή τους, το 2018, όταν η πρώην Υπουργός Εργασίας κ.Αχτσιόγλου, υπέγραψε την σχετική απόφαση. Αυτό συνέβη, γιατί ήταν κοινό μυστικό ότι, η υπερεργασία ,δεν πληρωνόταν κατά κανόνα. Άλλωστε αυτό αποκαλύφθηκε λίγους μήνες μετά, όταν η εφαρμογή του εντύπου Ε8, απέδειξε ότι πάνω από 1.000.000 ώρες υπερεργασίας εμφανίστηκαν ξαφνικά, στο σύστημα και ξεκίνησαν να πληρώνονται.
Σε αυτήν την προτέρα κατάσταση της απλήρωτης εργασίας και της εργοδοτικής αυθαιρεσίας, μας γυρίζει πίσω η κυβέρνηση, κάνοντας το χατίρι των γνωστών επιχειρηματικών ομίλων.
Μόνο που τώρα πια, λόγω και πανδημίας η κατάσταση στην αγορά εργασίας, είναι ακόμα χειρότερη. Η απειλή της απόλυσης, την ώρα που έχει σταματήσει το προστατευτικό πλαίσιο(αναστολές συμβάσεων, επιστρεπτέες προκαταβολές)οξύνει την εργοδοτική παραβατικότητα. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ασφυκτιούν και επειδή ακριβώς, αδυνατούν να κάνουν προσλήψεις, θα επιχειρήσουν να κάνουν «λάστιχο» το ωράριο, των υφιστάμενων εργαζομένων. Η επιθεώρηση εργασίας, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης έχει μετατραπεί σε ανεξάρτητη αρχή και βρίσκεται σε καθεστώς αβεβαιότητας ,με αποτέλεσμα όχι μόνο οι έλεγχοι να είναι περιορισμένοι, αλλά και όσοι έλεγχοι γίνονται, να μην έχουν πλέον τα ηλεκτρονικά εργαλεία, για να διαπιστώσουν τις παραβάσεις. Η ψηφιακή κάρτα εργασίας, στην οποία ποντάρει η κυβέρνηση, δεν θα αφορά όλες τις επιχειρήσεις(όταν και εάν εφαρμοστεί) αλλά θα έχει πιλοτική εφαρμογή. Η κατάργηση όμως της προαναγγελίας της υπερεργασίας, είναι οριζόντιο μέτρο, με άμεση ισχύ.
Υπάρχει όμως εναλλακτική;
Όχι μία, αλλά πολλές:
1. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να αυξήσει το κόστος της υπερεργασίας, για να πριμοδοτήσει τις προσλήψεις και όχι το ξεχείλωμα του εργασιακού χρόνου. Με τον τρόπο αυτό, μειώνεται η ανεργία και αποφεύγεται η εργοδοτική αυθαιρεσία.
2. Ακόμα καλύτερα, η κυβέρνηση θα μπορούσε να καταργήσει τον πρωτοφανή για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, θεσμό της υπερεργασίας και η εργασία μετά το 40ωρο, να θεωρείται υπερωρία, που αμείβεται με προσαύξηση 40%, όπως ισχύει σήμερα για τις υπερωρίες.
Οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να έχουν αυταπάτες. Η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται την πανδημία για να ισοπεδώσει τις εργασιακές σχέσεις. Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο πρώην Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ.Βρούτσης, επανέλαβε την προαναγγελία της υπερεργασίας σε ΥΑ, που εξέδωσε ο ίδιος με αντίστοιχο περιεχόμενο. Ήταν άραγε, τότε «γραφειοκράτης», ο πρώην Υπουργός;
Η κυβέρνηση καταργεί το 8ώρο σε κάθε ευκαιρία και γυρίζει τους εργαζόμενους, εκατό χρόνια πίσω. Είναι η πρώτη κυβέρνηση στην ιστορία, που τολμά να θεσπίσει την απλήρωτη εργασία, παραβιάζοντας την θεμελιώδη συνταγματική αρχή, σύμφωνα με την οποία οι εργαζόμενοι, έχουν δικαίωμα αμοιβής, για παρεχόμενη εργασία.
Είναι γνωστό άλλωστε. Δουλειά χωρίς μισθό, συνιστά δουλεία!
*Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος- Εργατολόγος
Πηγή: https://www.ieidiseis.gr/
