Τα βασικά στη Λογιστική Παγίων Μέρος Β’

Στο δεύτερο μέρος του άρθρου για τα πάγια θα ασχοληθούμε με κάποιες πιο σύνθετες έννοιες και διαδικασίες. Παρακάτω παρατίθενται ορισμένες σημαντικές έννοιες:

Του Δημήτρη Χουλιάρα*



Εύλογη Αξία

Ως εύλογη αξία ενός παγίου ορίζεται η τιμή πώλησης ή αντικατάστασης του παγίου σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή σε μια ενεργή αγορά που δίνει την δυνατότητα να προσδιοριστεί αντικειμενικά η τιμή αυτή.

Λογιστική Αξία

Είναι αξία με την οποία εμφανίζεται το πάγιο στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης, δηλαδή το κόστος κτήσης του μείον τις μειώσεις τις αξίας του παγίου διαχρονικά όπως πχ οι αποσβέσεις.

Ανακτήσιμη αξία

Είναι το μεγαλύτερο ποσό ανάμεσα στην τιμή πώλησης του παγίου αφαιρουμένων των εξόδων διάθεσης του και της αξίας των ταμειακών ροών που θα προκύψουν από την χρήση του.

Απομείωση

Είναι η καταγραφή στα λογιστικά αρχεία της αρνητικής διαφοράς που υπάρχει ανάμεσα στην ανακτήσιμη αξία του παγίου και στην λογιστική αξία του.



Έλεγχος απομείωσης

Όταν υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις απομείωσης ενός παγίου (πχ σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις ή κάποια βλάβη του παγίου μη αναμενόμενη) η επιχείρηση θα πρέπει να διενεργήσει έλεγχο απομείωσης. Να εξετάσει δηλαδή αν η αξία με την οποία είναι καταχωρημένο το πάγιο στα βιβλία της επιχείρησης ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Αν συμπεράνουμε ότι: Λογιστική Αξία > Ανακτήσιμη Αξία, έχουμε: Ζημιά Απομείωσης. Εφόσον η ζημιά αυτή έχει μόνιμο χαρακτήρα θα πρέπει να την απεικονίσουμε στα λογιστικά βιβλία της επιχείρησης.

Στάδια ελέγχου απομείωσης:

1. Προσδιορισμός Αξίας λόγω χρήσης (Παρούσα αξία καθαρών ταμειακών ροών που αναμένονται από την χρήση του).
2. Προσδιορισμός Εύλογης Αξίας (μειωμένης κατά το κόστος πώλησης)
3. Προσδιορισμός Ανακτήσιμου ποσού
4. Προσδιορισμός Λογιστικής Αξίας
5. Αποτίμηση:

Λογιστική Αξία > Ανακτήσιμη Αξία -> Αποτίμηση στην Ανακτήσιμη Αξία

Λογιστική Αξία < Ανακτήσιμη Αξία -> Αποτίμηση στην Λογιστική Αξία

6. Αν: Λογιστική Αξία > Ανακτήσιμη Αξία η διαφορά τους  καταλογίζεται ως ζημιά από απομείωση.

Παράδειγμα

01/01/20Χ0 η επιχείρηση ΑΒΓ αγοράζει ένα μηχάνημα για τις παραγωγικές της ανάγκες αξίας 1.100.000 €. Το μηχάνημα αυτό έχει υπολογίσει ότι μπορεί να παράγει έσοδα για 10 χρόνια και συγκεκριμένα εκτιμάτε ότι η χρήση του θα φέρνει στην επιχείρηση κάθε χρόνο έσοδα (καθαρές ταμειακές ροές) ύψους 120.000 € τον χρόνο και αποφασίζεται ότι θα αποσβένεται με την σταθερή μέθοδο. Στο τέλος των 10 αυτών ετών θα μπορεί να πωληθεί ως scrap και η εκτιμώμενη τιμή πώλησης με βάση τις τωρινές συνθήκες της αγοράς εκτιμάται στα 100.000 €.

01/01/20Χ2 το μηχάνημα παθαίνει κάποια βλάβη βάσει της οποία οι παραγωγικές του δυνατότητες πλέον έχουν μειωθεί στο μισό. Υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις λοιπόν ότι πρέπει να διενεργηθεί έλεγχος απομείωσης.

Η αξία λόγω χρήσης του μηχανήματος θα είναι η καθαρή παρούσα αξία των αναμενόμενων ταμειακών ροών, δηλαδή: 120.000 * ½ = 60.000 €.

Υποθέτοντας ότι το προεξοφλητικό επιτόκιο για τον υπολογισμό της ΚΠΑ είναι 5% για όλα τα επόμενα έτη η αξία λόγω χρήσης θα είναι:

ΚΠΑ = (60.000/ 1,05)+(60.000/1,05²)+ (60.000/1,05³)+ (60.000/1,05⁴)+ (60.000/1,05⁵)+ (60.000/1,05⁶)+ (60.000/1,05⁷)+ (60.000/1,05⁸)

• ΚΠΑ αξίας χρήσης = 387.792,77 €.

Η Λογιστική αξία του παγίου θα είναι:

Αποσβεστέα αξία: 1.100.000 – 100.000 = 1.000.000

Ωφέλιμη ζωή = 10 έτη οπότε εφόσον το μηχάνημα αποσβένεται με σταθερό συντελεστή, ο συντελεστής αυτός θα είναι 10% και η ετήσια απόσβεση: 1.000.000 * 10% = 100.000

Στις 01/01/20Χ2 οι συσσωρευμένες αποσβέσεις ήταν 200.000 άρα η αναπόσβεστη αξία του παγίου ή αλλιώς η λογιστική αξία του παγίου στα βιβλία της επιχείρησης: 1.000.000 – 200.000 = 800.000

Συγκρίνοντας την Λογιστική Αξία (800.000) με την Ανακτήσιμη Αξία (387.792,77) διαπιστώνουμε ότι ΛΑ<ΑΑ οπότε θα πρέπει να καταλογίσουμε ζημιά απομείωσης.

Το ύψος της ζημιάς θα είναι: 800.000 – 387.792,77 = 412.207,23 €

Ενώ οι λογιστικές εγγραφές για να απεικονιστεί η ζημιά αυτή χρησιμοποιώντας λογαριασμούς του λογιστικού σχεδίου των ΕΛΠ θα είναι:

Να επισημανθεί ότι:

• Η ζημιά απομείωσης δεν αναγνωρίζεται φορολογικά οπότε και θα αποτυπωθεί στην πίνακα Κ του εντύπου Ε3 ως προσωρινή διαφορά.
• 
• Ο λογαριασμός 13.03 είναι αντίθετος λογαριασμός του παγίου και λειτουργεί όπως ο 12.99 (αποτυπώνονται δηλαδή μειώσεις της αξίας του παγίου)
• Η απομείωση ενός παγίου μπορεί να αναστραφεί σε περίπτωση που οι λόγοι της απομείωσης της αξίας του πάψουν να υφίστανται. Στην περίπτωση που για διάφορους λόγους συμβεί κάτι τέτοιο οι λογιστική εγγραφή θα ήταν:

Προσοχή όμως καθώς η Λογιστική Αξία του παγίου μετά την αναστροφή της απομείωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει την Λογιστική Αξία που θα είχε το πάγιο την συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αν δεν είχε διενεργηθεί ποτέ απομείωση της αξίας του.

*Ο Δημήτρης Χουλιάρας είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός και παράλληλα συνεργάτης της Foroline-Financial ADC