Εισαγωγικά στοιχεία
του Βασίλειου Παπαβασιλείου -Οικονομολόγου Μ.Β.Α.
Υπάρχουν κατηγορίες εργαζομένων που οι αμοιβές τους ορίζονται με Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις. Οι εν λόγω κατηγορίες εργαζομένων είναι το Εκπαιδευτικό Προσωπικό των Σ.Ε.Κ., Ι.Ε.Κ., Σ.Δ.Ε., Κ.Δ.Β.Μ. του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Εκπαιδευτικό Προσωπικό της Σχολής Ξεναγών, οι Ωρομίσθιοι Εκπαιδευτικοί ΕΠΑ.Σ Μαθητείας Ο.Α.Ε.Δ., οι Αποκλειστικές Νοσοκόμες και Νοσοκόμοι, οι Οικιακοί και οικόσιτοι οικιακοί μισθωτοί.
Ο αριθμός των εργαζομένων των κατηγοριών αυτών είναι σημαντικός και η ύπαρξη Υπουργικών Αποφάσεων που καθορίζουν το ύψος των αμοιβών και των δικαιωμάτων τους περιορίζει την αυθαιρεσία και τους προστατεύει από παραβατικές συμπεριφορές των εργοδοτών
Οικιακοί και οικόσιτοι οικιακοί μισθωτοί
Τα πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση οικιακών ή προσωπικών αναγκών του εργοδότη ή των μελών της οικογενείας του ονομάζονται οικιακοί μισθωτοί. Αν μάλιστα διαμένουν, διατρέφονται και διανυκτερεύουν στην οικία του εργοδότη ονομάζονται οικόσιτοι μισθωτοί. Τα πρόσωπα αυτά συνήθως είναι: οικιακή βοηθός, υπηρέτρια, νοσοκόμος, παιδαγωγός, προσωπικός οδηγός του εργοδότη, μάγειροι, καθαρίστριες, κηπουροί κ.λπ.
Οικιακοί μισθωτοί. Για την πρόσληψή τους ισχύει ό,τι και για τους υπόλοιπους μισθωτούς δηλαδή υποβολή στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ των προβλεπόμενων εντύπων (Ε3, Ε4), αναγράφοντας ανάλογα τους κωδικούς της ειδικότητάς τους. Για τους Οικιακούς μισθωτούς ισχύουν όλες οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας για ωράριο εργασίας, επιδόματα εορτών, άδεια και επίδομα αδείας καθώς και υπόλοιπες άδειες που ισχύουν για όλους τους μισθωτούς. Επίσης ισχύουν και όλες οι διατάξεις σχετικά με την αποζημίωση απόλυσης, για την οποία θεωρούνται εργατοτεχνίτες. Δεν υπάρχει Σ.Σ.Ε. ή Δ.Α. που να καθορίζει την αμοιβή των οικιακών μισθωτών. Στην περίπτωση αυτή η αμοιβή τους καθορίζεται με ελεύθερη συμφωνία αλλά σε καμμιά περίπτωση δεν πρέπει να είναι κατώτερη από τα προβλεπόμενα από την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. κατώτερα όρια μισθών και ημερομισθίων.
Οικόσιτοι οικιακοί μισθωτοί. Στους οικόσιτους οικιακούς μισθωτούς, λόγω της ιδιάζουσας φύσης των υπηρεσιών που παρέχουν και των ειδικών περιστάσεων υπό τις οποίες τις παρέχουν (εντός του οικιακού περιβάλλοντος, υπό συνθήκες σχέσης εμπιστοσύνης και ειδικής μέριμνας για το μισθωτό, άρθρο 663 Α.Κ.), δεν εφαρμόζονται οι ειδικές διατάξεις για τα χρονικά όρια εργασίας των μισθωτών, την εργασία κατά τις Κυριακές, αργίες, νύχτα, ημέρες αναπαύσεως, για την υπερεργασία και τις υπερωρίες καθώς και οι διατάξεις για τις εκτός έδρας μετακινήσεις (Α.Π. 783/2013, Μον. Πρωτ. Αθηνών 2039/2012, κ.α.).
Ισχύουν όμως, οι διατάξεις για την παροχή αδείας μετ΄ αποδοχών, ύστερα από την επέκταση των διατάξεων του ΑΝ. 539/1945 και στους οικιακούς οικόσιτους μισθωτούς με το Β.Δ. 376/1971 και το άρθρο 8 παρ 2 της από 262-1975 Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.. Περαιτέρω, κάθε εργαζόμενος μαζί με την άδεια δικαιούται αποδοχές αδείας καθώς και επίδομα αδείας ( άρθρο 3, παρ. 16 του Ν. 4504/1966 (ΦΕΚ Α΄ 57/Α΄/14-3-1966)). Σημειώνεται ότι το δικαίωμα λήψης επιδόματος αδείας αποτελεί επακόλουθο του δικαιώματος λήψης κανονικής αδείας.
Δικαιούνται, επίσης, επιδόματα εορτών, σύμφωνα με το άρθρο 1 του Ν. 1082/1980 και το άρθρο 4, παρ. 9 της Κ.Υ.Α, 19040/1981 (ΦΕΚ Β΄ 742/9-12-1981), καθώς και αποζημίωσης λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, σύμφωνα με το άρθρο 43 του Ν. 1836/1989 (Μον. Πρωτ. Αθηνών 720/2012, Μον. Πρωτ. Αθηνών 294/2011, Εφ. Αθηνών 5241/2010, Α.Π. 1955/2007, Α.Π. 1397/2006).
Για το θέμα της αμοιβής των οικόσιτων οικιακών βοηθών με το αριθμό Αρ. πρωτ.: 40578/898/2-1-2014 έγγραφό του το Υπουργείο Εργασίας αναφέρει ότι: «Η αμοιβή όμως, των οικόσιτων οικιακών μισθωτών δεν υπάγεται στα ανωτέρω κατώτατα όρια, αλλά εξαρτάται από την ατομική συμφωνία που αυτοί καταρτίζουν με τον εκάστοτε εργοδότη, ενώ σε περίπτωση που δεν υπάρχει τέτοια συμφωνία, οφείλεται ο «ειθισμένος μισθός». Εάν, επομένως, δεν υπάρχει συμφωνία για το ύψος του μισθού, ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλλει τον «ειθισμένο μισθό», δηλαδή εκείνον τον οποίο καταβάλλουν άλλοι εργοδότες για την παροχή όμοιων εργασιών ή υπηρεσιών σε άλλους εργαζομένους της ίδιας ηλικίας, οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες του ίδιου είδους στον ίδιο τόπο και χρόνο και υπό τις αυτές συνθήκες (Μον. Πρωτ. Αθηνών 720/2012, Μον. Πρωτ. Αθηνών 294/2011, Εφ. Αθηνών 5241/2010, Α.Π. 1123/2007, Εφ. Ιωαν. 237/2005)».
Ειδικότερα, η απόφαση Α.Π. 783/2013 καταλήγει ότι: «Οικιακοί μισθωτοί είναι εκείνοι που με βάση σύμβαση εξαρτημένης εργασίας παρέχουν στον εργοδότη τους υπηρεσίες που αφορούν κατά κύριο λόγο στις οικιακές του ανάγκες αλλά και στην προσωπική του περιποίηση, ιδίως όταν ο ίδιος αδυνατεί, λόγω ηλικίας ή ασθενείας, να επιμεληθεί του εαυτού του. Όταν οι εργαζόμενοι αυτοί διαμένουν και διατρέφονται στην οικία του εργοδότη, χαρακτηρίζονται ως οικόσιτοι οικιακοί μισθωτοί. Λόγω δε της ιδιάζουσας φύσεως των υπηρεσιών που παρέχουν οι οικιακοί μισθωτοί και των ειδικών περιστάσεων υπό τις οποίες τις παρέχουν (εντός του οικιακού περιβάλλοντος υπό συνθήκες σχέσεως εμπιστοσύνης και ειδικής μέριμνας για το μισθωτό (άρθρο 663 Α.Κ.), η εργασιακή τους σχέση δεν διέπεται από τις ειδικές διατάξεις για το χρόνο εργασίας των μισθωτών, για εργασία κατά τις Κυριακές, αργίες, ημέρες αναπαύσεως, υπερεργασία και υπερωριακή εργασία και επιπλέον δεν ισχύουν γι΄ αυτούς τα κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων των εκάστοτε Ε.Γ.Σ.Σ.Ε., αλλά ο μισθός τους ρυθμίζεται με συμφωνία και σε περίπτωση που δεν συμφωνήθηκε, οφείλεται ο συνηθισμένος μισθός.
Επίσης, η απόφαση Α.Π. 690/2017 η οποία έκρινε ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις της της Κ.Υ.Α. 19040/1981, συνδυαζόμενες με εκείνες του Ν. 3863/2010 για την αμοιβή με εργόσημο το οικόσιτο οικιακό προσωπικό δικαιούται δώρων εορτών και επιδόματος αδείας.
Με τα άρθρα 20 και 21 του Ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α΄ 115), όπως ισχύουν μετά την τροποποίησή τους από παρ. 8 του άρθρου 76 του Ν.3996/2011 (ΦΕΚ Α΄ 170) και το άρθρο 74 του Ν. 4144/2013 το κατ΄ οίκον του εργοδότη απασχολούμενο προσωπικό που παρέχει εξαρτημένη εργασία ή υπηρεσίες, φροντίδας αμειβόμενο με την ώρα ή την ημέρα, σε τακτά ή μη χρονικά διαστήματα αμείβεται και ασφαλίζεται με εργόσημο. Οι κρατήσεις για ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη και εργαζομένου υπολογίζονται σε ποσοστό 25% επί της αναγραφόμενης τιμής του εργοσήμου και εμπεριέχονται στην αναγραφόμενη τιμή του εργοσήμου. Για τη διαδικασία έκδοσης-εξαργύρωσης-υπολογισμού εισφορών και ημερών ασφάλισης εκδόθηκε η εγκύκλιος Ι.Κ.Α. 43/2013.
Το εργόσημο έχει τη μορφή επιταγής. Στο συνολικό του ποσό του εργοσήμου περιλαμβάνεται τόσο το ποσό της αμοιβής του εργαζομένου όσο και οι ασφαλιστικές εισφορές που του αναλογούν.
Ο εργοδότης προσέρχεται στα ΕΛ.ΤΑ. ή σε Τράπεζα με τον Α.Μ.Κ.Α. και το Α.Φ.Μ. του και ζητά την έκδοση εργοσήμου καταβάλλοντας π.χ. 400 ευρώ. Η τράπεζα εκδίδει διπλότυπο εργόσημο, το οποίο έχει τα στοιχεία του εργοδότη, που θα πρέπει να δώσει στον εργαζόμενο για την αμοιβή του. Το αντίτυπο προσκομίζει ο εργαζόμενος στην
Τράπεζα η ΕΛ.ΤΑ. για την εξαργύρωσή του. Εργόσημο που δεν έχει χρησιμοποιηθεί από τον εργοδότη μπορεί να ακυρωθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία έκδοσής του. Μετά τη λήξη ισχύος του το εργόσημο ακυρώνεται αυτομάτως από τον φορέα έκδοσης και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον εργοδότη για πληρωμή ή να εξαργυρωθεί από τον εργαζόμενο.
Σε κάθε περίπτωση το Υπουργείο Εργασίας στο με αριθμό πρωτ.: 44493/933/24-1-2014 έγγραφό του τονίζει ότι: «Η καθιέρωση του εργοσήμου για ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων δεν θίγει τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας οι οποίες θα πρέπει να εφαρμόζονται καθολικά για όλες τις κατηγορίες εργοδοτών.».
Ο ρόλος των Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων
Ο ρόλος των Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων είναι καθοριστικός στον προσδιορισμό των αμοιβών σημαντικού αριθμού εργαζομένων. Έχοντας ως αρχή τη Νομοθεσία που αφορά των καθορισμό του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου, τις εισηγήσεις και τα υπομνήματα εξειδικευμένων επιστημονικών και ερευνητικών φορέων, τα υπομνήματα και τις τεκμηριώσεις των διαβουλευομένων κοινωνικών εταίρων, επιχειρούν να οριοθετήσουν και να προστατέψουν τις αμοιβές των εργαζομένων. Βέβαια καθοριστικό ρόλο στον προσδιορισμό της εργασιακής αμοιβής παίζει και η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και οι προοπτικές της για ανάπτυξη, από την άποψη της παραγωγικότητας, των τιμών, της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης και του ποσοστού της ανεργίας.
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το άρθρο του κ.Βασιλείου Παπαβασιλείου με τίτλο Αμοιβές εργαζομένων με Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου 2022 του περιοδικού Epsilon7. Στο πλήρες άρθρο γίνεται αναφορά στις ΚΥΑ που καθορίζουν τις αμοιβές του Εκπαιδευτικού Προσωπικού Σ.Ε.Κ., Ι.Ε.Κ., Σ.Δ.Ε., Κ.Δ.Β.Μ. του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, του Εκπαιδευτικού Προσωπικού Σχολής Ξεναγών, των Εκπαιδευτικών ΕΠΑ.Σ Μαθητείας Ο.Α.Ε.Δ. (Ωρομίσθιοι) και των Αποκλειστικών Νοσοκόμων.
πηγή: e-forologia.gr
